Juli in Nederland
De gemiddelde temperatuur van juli in De Bilt is uiteindelijk uitgekomen op 19,0°C. Daarmee was het een warme maand, gezien het 30-jarig gemiddelde van 18,3°C. Hierdoor kunnen we een vijfde maand toevoegen aan de serie te zachte/warme maanden op rij.
De officiële waardes van het KNMI.
Was juli normaal of erg warm en zonnig?
De meeste mensen zullen het weer in juli waarschijnlijk als vrij normaal ervaren hebben. Ten opzichte van 1991-2020 was juli echter iets aan de warme, zonnige en droge kant. Dit verschil tussen beleving en metingen kan deels worden verklaard door de hittegolf die we begin juli hadden. Dit is ondertussen alweer een maand geleden en zodoende is dit verder in ons geheugen weggezakt dan het wat koelere en wisselvallige weertype van de laatste week.
Hoewel de vergelijking met het 30-jarige gemiddelde de officiële werkwijze van het KNMI is, blijft het belangrijk om ook de metingen sinds 1901 niet uit het oog te verliezen. Vergelijken we met de metingen sinds 1901, dan is de maand zeer warm en zonnig, en qua neerslag normaal. Hieronder staan verschillende punten waaruit blijkt dat het afgelopen juli uitzonderlijk warm was, zowel overdag als ’s nachts.
Sinds de metingen in 1901 in De Bilt begonnen …
… verliepen 113 julimaanden gemiddeld koeler. Deze maand komt op de 12de plaats.
… had men slechts 3 keer eerder zo’n hete julidag als de 35,5 graden op 1 juli. Dat waren 2006, 2018 en 2019.
… hadden 92 julimaanden minder zomerse dagen. Deze maand komt met 9 dagen op een gedeelde 28ste plaats.
… hadden 88 julimaanden minder tropische dagen. Deze maand komt met 2 tropische dagen op een gedeelde 19de plaats.
… hadden 111 julimaanden gemiddeld koelere nachten. Deze maand komt met een gemiddelde nachttemperatuur van 13,3 graden op de 14de plaats.
… waren 97 julimaanden minder zonnig dan juli 2025. Deze maand komt met 235 uur op de 28ste plaats.
Verder verliep de maand in De Bilt met 64,9 mm heel gemiddeld t.o.v. de neerslagmetingen (sinds 1906).
Juli begon met 39,0 graden in Maastricht
Aanvankelijk bevond ons land zich aan het begin van de maand in zeer warme (tropische) lucht. Op 1 juli werd het overal tropisch warm (30°C of meer) en steeg de temperatuur in de zuidoostelijke helft tot ruim boven de 35°C. Naast het hitteplan (voor langdurige hitte) gaf het KNMI daarom ook een code oranje uit voor extreme hitte in het zuidoosten van het land. Op 2 juli stroomde vanuit het westen iets minder warme lucht het land binnen, maar in het zuidoosten verscherpte de hitte zich verder. In Maastricht werd zelfs een temperatuur van 39,0 graden bereikt. Daarmee werd dit de vijfde dag ooit waarop er ergens 39 graden gemeten is.
Temperatuurkaart 2 juli. In het westen koelde het op 2 juli al wat af, terwijl het oosten toen nog het heetste moment beleefde.
Hitte verdreven en valwind bij Winterswijk
Vervolgens werd de hitte verdreven, vooral langs de Duitse grens waren er nog enkele flinke onweersbuien. In Winterswijk viel meer dan 40 mm, en daar zorgde ook een valwind plaatselijk voor schade.
In de omgeving van Winterswijk werden op 2 juli zeer zware rukwinden tot 113 km/u gemeten. Er was veel schade. Bron: Ans Prinsen.
Verder gematigd zomerweer
Nadat de hittegolf beëindigd was, zakte de temperatuur geleidelijk terug. De rest van de maand schommelde de temperatuur tussen de 19 en 25 graden, en waren er af en toe buien, maar ook regelmatig ruimte voor de zon. Plaatselijk zorgden de buien voor een wolkbreuk, op verschillende dagen viel er plaatselijk 30 tot soms meer dan 80 mm. Vooral rond het warme water van het IJsselmeer brachten de buien veel regen.
Ook in Roodeschool viel veel regen in korte tijd, met wateroverlast tot gevolg (foto: Jannes Wiersema).
Echte hitte hadden we vervolgens weinig meer in juli, alleen rond de 19de draaide de wind naar het zuiden en kwam zeer warme lucht onze kant op. De 19de was het in het zuiden nog even tropisch, maar al snel maakten onweersbuien een eind aan deze tropische eendagsvlieg.
Extremen van juli
- De hoogste temperatuur werd op 2 juli bereikt in Maastricht, toen werd het daar 39,0 graden.
- De laagste temperatuur werd op 4 juli bereikt op vliegveld Eelde (bij Groningen), toen werd het daar ’s nachts 6,6 graden.
- De regio Putten (Gelderland) was door enkele wolkbreuken de natste regio van Nederland, daar werd 198 mm regen opgevangen. In Groningen is het sinds 1 april het natste, daar is het neerslagtekort nu kleiner dan normaal.
- Het droogste waren de omgeving van Budel (Noord-Brabant) en Vlieland. Daar viel minder dan 30 mm. In Zeeland ligt het neerslagtekort sinds 1 april al ruim 180 mm boven normaal.
Juli in Europa
Normaliter hebben we een paar weken een bepaald stromingspatroon in het weer, waarna het patroon verandert en gebieden van koele en warme lucht of vochtige en droge lucht zich naar andere regio's van Europa verplaatsen. Afgelopen juli hadden we echter langere tijd hetzelfde patroon waardoor bepaalde regio's heel warm, droog en zonnig zijn geworden (Zuidoost-Europa en Scandinavië) terwijl Midden-Europa juist koel, zeer somber en nat werd.
Lucht uit Zuid-Europa zorgt voor Europese hittegolf
Weet je nog dat juli bij ons extreem heet begon? Wij waren daarmee beslist niet de enigen. Na ons trok de hete lucht uit Zuid-Europa nog over Centraal-Europa (tot 39,6 graden in Duitsland en 38,0 graden in Oostenrijk). Uiteindelijk bleef de hete lucht zo ongeveer hangen boven Zuidoost-Europa, waar het dagelijks ergens wel (ruim) 40 graden werd.
Natuurbranden in Griekenland en Turkije
Waar de hitte bij ons kort duurde, bleef de hete lucht veel langer boven Zuidoost-Europa hangen. Daar zorgde de combinatie van droogte, zeer hoge temperaturen en veel wind voor gevaarlijke branden. In totaal is het afgebrande gebied tot nu toe twee keer groter dan gemiddeld. Vooral landen in Zuidoost-Europa zoals Griekenland, Turkije, Cyprus en Bulgarije hadden in juli met veel branden te maken.
Middellandse Zee uitzonderlijk warm
In direct verband met de hittegolven op land staat een maritieme hittegolf in de Middellandse Zee. Het zeewater was begin juli extreem warm, maar liefst 3 graden warmer dan gebruikelijk. Dat kwam vooral doordat er in de periode daarvoor weinig wind stond en de zon onophoudelijk scheen. Zo werd de toplaag van de zee extreem warm, wat schadelijk is voor het zeeleven. Gelukkig kwam er halverwege juli een forse wind te staan boven delen van de Middellandse Zee. Deze wind heeft de extreem warme toplaag gemengd met het koelere water eronder. Hierdoor ligt de temperatuur nu lager. Het feit blijft wel dat de Middellandse Zee in z'n geheel blijft opwarmen, en extremen zoals we begin juli zagen zullen verder toenemen.
De temperatuur lag recordhoog, maar is inmiddels gestabiliseerd. Vergeleken met het gemiddelde (zwarte lijn) is de Middellandse Zee nog wel véél warmer dan gebruikelijk. Bron: ceam.es
Somber en nat rond de Alpen
In de Alpen was juli gemiddeld juist koel, somber en nat. Vooral Oostenrijk, Noord-Italië en Zwitserland bleven constant te maken hebben met lagedrukgebieden die voor buien zorgden. In Oostenrijk verliep de maand op een paar weerstations zelfs recordnat. Zon zullen toeristen in Oostenrijk ook minder dan gebruikelijk gehad hebben, want nooit eerder was juli in Oostenrijk zo somber. De temperatuur lag gemiddeld 0,5 tot 1 graad onder het langjarig gemiddelde. Dit merkten vooral bergsporters die naar het hooggebergte gingen. Hier lag de sneeuwgrens af en toe rond de 2500 meter, waardoor de hoogste bergtoppen af en toe wat verse sneeuw kregen. Dit is voor de Alpen echter niet heel bijzonder. Gezien de extreme smelt in juni is zo'n koelere maand voor de gletsjers slechts een druppel op een gloeiende plaat.
Vakantiegangers hebben misschien wel gemerkt dat het in Oostenrijk deze juli vrij somber en nat was. Foto: Erica van Leeuwen-de Bruijn (Ehrwald, Tirol).
Extreme hitte in Scandinavië
In het noorden van Scandinavië zullen vakantiegangers mogelijk flink de mist in zijn gegaan. Wie zich had voorbereid op typisch Noors zomerweer (regelmatig regen en 15 tot 22 graden) zal zich flink achter de oren gekrabd hebben. Het bleef namelijk lange tijd heel erg warm in Scandinavië, zo warm was het daar in juli nog nooit geweest. Op een Noors weerstation vlakbij de Poolcirkel werd het maar liefst 12 dagen op rij tropisch warm! Zo warm is het zelfs in Nederland op veel plaatsen nog nooit geweest, in De Bilt staat het record op "slechts" 7 aaneengesloten tropische dagen. In Nederland zijn de huizen wel een beetje gebouwd om tropische hitte te kunnen weerstaan, maar in Noorwegen is dat absoluut niet het geval. Hierdoor was de hitte voor de Noren nog veel moeilijker te verdragen dan in Nederland.
In Noorwegen kwam de reeks tropische dagen uiteindelijk 25 juli ten einde, de hitte werd verdreven met flinke onweersbuien. Flinke onweersbuien zijn overigens ook zeldzaam in Noorwegen. Ook nu de extreem warme periode ten einde is, is het nog te merken. Diverse watervallen en beekjes zijn opgedroogd, en het water in de fjorden en langs de kust is 3 tot 6 graden warmer dan normaal.
Finland deed er echter nog een schepje bovenop, met een reeks van 21 dagen waarin het iedere dag ergens in Finland wel 30 graden is geworden. Ook vandaag is het in Fins Lapland weer ruim 30 graden, net zoals morgen (dag 22). Het lijkt erop dat deze reeks hier pas na morgen ten einde zal komen, dan zakken de temperaturen eindelijk weer onder de 30 graden. Al met al is dit een zeer bijzondere periode, hier laat klimaatverandering ongetwijfeld haar tanden zien.
De maximumtemperaturen op 24 juli 2025. Op grote schaal zijn de temperaturen dan al dagenlang veel hoger dan gebruikelijk. Bron: Meteociel.fr
