Overdag kan de hemel verschillende kleuren laten zien, bijvoorbeeld blauw of rood. Soms is er een regenboog te zien of een (gekleurde) halo rond de zon. Dat komt allemaal door lichtbreking. 's Nachts kan de hemel ook verschillende kleuren laten zien. Dat komt dan weer door wat anders.
Afgelopen nacht was het een heldere nacht en was je toevallig 's nachts buiten (met een camera) kon je het prachtige fenomeen, namelijk het Noorderlicht, vastleggen.
Foto: Wesley Hogervorst (Lelystad)
Het Noorderlicht, ook genoemd Poollicht of Aurora Borealis komt voor als er geladen deeltjes van de zon met bijvoorbeeld zuurstof- en stikstofatomen hoog in de atmosfeer reageren. Deze geladen deeltjes van de zon komen vrij in bijvoorbeeld een zonnewind, maar ook vooral tijdens een uitbarsting op de zon (ook wel een zonnevlam genoemd). Zo'n zonnevlam kan dan heel veel van deze geladen deeltjes richting de aarde sturen. Vanwege het magneetveld van de aarde bereiken deze geladen deeltjes niet het aardoppervlak, maar worden ze afgebogen naar de poolstreken. En dan komt er een magisch kleurenspel in die regio's voor.
Foto: Dirk Jan ter Harkel (Wierum)
De laatste tijd is het Noorderlicht wel wat vaker te zien en dat komt niet alleen omdat iedereen die het ziet, het op social media deelt. Daar is echt een reden voor, namelijk de activiteit van de zon. De activiteit van de zon heeft een periode van 11 jaar. Elk 11 jaar bereikt het dus een hoogtepunt. Hoe actief de zon is, kun je meten aan de hoeveelheid zonnevlekken op de zon. Dat zijn donkere vlekjes op het oppervlak van de zon waar de temperatuur net wat lager is dan het deel eromheen. Hoe meer van deze zonnevlekken zichtbaar zijn, hoe actiever de zon en hoe meer uitbarstingen er kunnen voorkomen. (Meer over het noorderlicht, lees je hier.)
Zonnevlekken op de zon. Op deze foto zijn ze als donkere (bruine) vlekjes te zien rond het midden en aan de bovenkant van de zon. (Foto: H Groot, Andijk)
Komende nacht opnieuw kans op Noorderlicht?
De komende nacht is de kans om het Noorderlicht te zien op onze breedtegraad heel klein. Wel is er wat anders om vanavond (na zonsondergang!) en vannacht waar te nemen, namelijk de Eta-Aquariden. Dat is een meteorenregen dat afkomstig is van de overblijvende deeltjes van de bekende komeet Halley. Het gaat hier wel om deeltjes van deze komeet van honderden jaar geleden. De huidige baan van de komeet Halley passeert niet dicht genoeg bij de aarde om een bron van vallende sterren te zijn.
De Eta-Aquariden van mei 2022. Deze foto is gemaakt in de omgeving van San Pedro de Atacama in Chile. Toevallig zijn op deze foto ook vier van de planeten te zien. Komende nacht zijn er alleen de planeten Saturnus en Mars aan de oostelijke hemel te zien, waarvan Saturnus alleen tussen 5.01 en 5.17 uur te zien is. (Bron: Wikipedia, gelicentieerd onder de Creative Commons Attribution 4.0)
Wat heb je allemaal nodig om deze vallende sterren waar te nemen?! Niet veel... een heldere hemel, een donker plekje (dus met zo weinig mogelijk lichtvervuiling van bijvoorbeeld steden) en een jas. Eerstgenoemde is vanavond niet overal mogelijk. Vooral in het zuiden is het vrij bewolkt met soms wat regen. Richting het noorden zijn er wat meer opklaringen, maar in het noordwesten kan er weer bewolking vanaf de Noordzee binnendrijven. In het noordoosten is er kans op wat nevel of mist. Tijdens de opklaringen kan het flink afkoelen naar misschien zelfs 5 graden! Verder hangt er ook een Asgrauwe maan aan de hemel en dus gooit het maanlicht geen roet in het eten.
En dan moet je natuurlijk weten waar in de hemel om te kijken! De Eta-Aquariden hebben hun oorsprong, oftewel radiant in het sterrenbeeld Aquarius, oftewel Waterman. Dit sterrenbeeld komt in de tweede helft van de nacht boven het oostelijke horizon op. Als je dus vooral voordat het gaat schemeren naar het oost tot zuidoosten kijkt (dus ongeveer waar de zon opkomt), zou je van deze vallende sterren kunnen zien. Ze hebben een relatief hoge snelheid (ruim 236.000 km/uur!!) en laten nalichtende sporen achter.
En nog meer: je hebt wat geduld nodig. Er kan best wat tijd zitten tussen de vallende sterren. Op het zuidelijke halfrond zijn er tijdens het hoogtepunt zo'n 40 meteoren per uur te zien. Op het noordelijk halfrond is het ongeveer de helft. Denk er ook aan dat je ogen ongeveer 30 minuten nodig hebben om aan het donker te wennen. Hoe langer je buiten bent, hoe beter kun je in het donker zien.
Ben je vanavond/vannacht in het zuiden van het land en wil je toch graag deze meteorenregen zien?! Geen zorgen dan, want de Eta-Aquariden zijn nog lang te zien: zelfs tot 25 dagen ná het maximum. Wel neemt het aantal vallende sterren per uur af. De komende dagen wordt het droger en daarmee wordt de kans op een heldere hemel groter.
