Vanaf zondag leven we alweer in de maand oktober: opnieuw een maandje dichterbij de winter! Voorlopig lijkt het echter nog totaal niet op winter, laat staan herfst… Met ruim 20 graden gemiddeld is er weer een nieuwe nazomer begonnen. Is dit dan het laatste mooie nazomerweekend voordat de herfst losbarst? En hoe warm is het eigenlijk echt in vergelijking met andere jaren?

Zonnige zondag (met een addertje onder het gras voor het noorden)

Laten we allereerst even een kijkje nemen naar het weer van morgen, de zondag. In een groot deel van het land is het dan prachtig weer en de temperaturen lopen snel op. Dat heeft alles te maken met een warmtefront wat in de nacht van zaterdag op zondag over ons land gaat trekken.

Figuur 1: Het warmtefront ligt zaterdag op zondagnacht rond 01.00u over het midden van het land (zwarte cirkel). Daarachter zit warmere lucht (aangegeven met rode pijlen), waardoor het zondag nog warmer wordt dan zaterdag!

Dit warmtefront zorgt zaterdagavond tijdelijk voor meer bewolking en zaterdag op zondagnacht zou er in het noorden zelfs wat regen kunnen vallen. Zondagochtend verlaat dit front echter alweer ons land via het noordoosten, waardoor we een prachtige dag krijgen! En achter dit warmtefront zit, jawel, nog warmere lucht, dus de temperatuur komt nog wat hoger uit dan wat we op de zaterdag gezien hebben. 

Figuur 2: De verwachting voor zondag. In een groot deel van het land is het prachtig nazomerweer, al zit er mogelijk wel een addertje onder het gras voor het noorden.... 

Noorden mogelijk minder zonnig en warm

In het noorden zou het echter kunnen zijn dat de resten bewolking die bij dit warmtefront horen, niet zo snel wegtrekken als gepland. In dat geval zou het daar een groot gedeelte van de dag bewolkt kunnen blijven, of zou de bewolking in de loop van de dag terug kunnen komen. Het grootste risico op een volledig bewolkte dag lopen op dit moment het uiterste noorden van Nederland en de Waddeneilanden. 

Maandag herkansing

In dat geval heeft het noorden maandag een herkansing. Ook dan blijft het namelijk warm, met 23 graden gemiddeld in ons land! Wel is er dan opnieuw bewolking aanwezig, maar hierin zullen vast wat gaten ontstaan. Het meest actuele weerbericht vind je hier.

Figuur 3: De meerdaagse verwachting voor komende week. Na maandag lijkt het even klaar te zijn met het warme nazomerweer, maar richting volgend weekend loopt de temperatuur alweer op... Daarover later in deze blog meer!

Hoe warm is het nou echt?

Als we gaan kijken naar het langjarig gemiddelde op basis van de 5 hoofstations (Eelde, De Bilt, Vlissingen, Maastricht &^De Kooy), zien we dat voor de eerste 10 dagen van oktober 16 graden gemiddeld is voor de tijd van het jaar. Daar zitten we maandag dus 7 graden boven! 

Figuur 4: De langjarig gemiddelde temperatuur van 1 t/m 10 oktober (rood kader). De maximumtemperatuur ligt rond de 16 graden, de minimumtemperatuur 9,1 graden. 

Oktober is trouwens de maand waarin dit gemiddelde het snelste zakt. Op 30 september staat het gemiddelde nog op 18 graden, op 21 oktober is dat 13,3 graden geworden. 

“Dat is toch niet normaal meer?”

Hoe komen die gemiddelden eigenlijk tot stand? Het is niets anders dan de gemiddelde temperatuur van de afgelopen 30 jaar. Op dit moment vergelijken we het huidige weer dus met de periode 1991 t/m 2020. Elke tien jaar worden deze waardes aangepast, maar dat betekent ook dat deze “gemiddelde” waarde elke 10 jaar stijgt! Kunnen we het dan eigenlijk nog “normaal voor de tijd van het jaar” noemen? 

Figuur 5: De jaargemiddelde temperatuur voor elke periode van 30 jaar die we gekend hebben. In het tijdvak 1901-1930 was de gemiddelde jaartemperatuur nog 8,9 graden, ondertussen is dat 10,5 graden geworden in het tijdvak 1991-2020. Dat klinkt niet als heel veel, maar dat is het wel! Meer daarover in de leestip hieronder.

Zo kan het bijvoorbeeld zijn dat in de volgende periode, van 2001 t/m 2030, de gemiddelde temperatuur in oktober weer gestegen is. Dan is wat we komende week meemaken misschien wel “normaal” geworden. Eerder schreven we daar deze blog over: “Dat is toch niet normaal meer?”. Een leestip! 

Klimaatstreepjescode

Een andere manier om te visualiseren hoeveel invloed die “nieuwe” jaren hebben op dat gemiddelde van 30 jaar, kun je ook naar de klimaatstreepjescode kijken. Dit is elk jaar de gemiddelde temperatuur die is gemeten, met op de achtergrond als kleur of het een te warm of te koud jaar is. Die grafiek spreekt voor zich:

Figuur 6: De klimaatstreepjescode. De gemiddelde temperatuur elk jaar zoals die gemeten is in De Bilt. Aan het einde is de stijging duidelijk te zien en niet te negeren.

Het kan nog warmer

Bijvoorbeeld in 2018, toen hadden we halverwege oktober een serie van 8 dagen boven de 20 graden, waarvan een dag zelfs >25 graden in De Bilt! In het zuiden was het dus nog warmer… Het is dus niet onmogelijk om nog later in het jaar zulke hoge temperaturen te krijgen.

Figuur 7: De maand oktober in 2018 qua temperatuur in De Bilt. Halverwege oktober was het toen nog erg warm. 

In de overige statistieken valt verder te lezen dat het in De Bilt ook eind oktober nog wel eens warmer is geweest dan 20 graden. Dit hoeven dus zeker niet de laatste zonnige en warme dagen van het jaar te zijn… 

Volgend weekend opnieuw warm?

Daarover gesproken: hoe ziet de verwachting er nu dan uit op de langere termijn? Nou, het zou zomaar kunnen dat volgend weekend opnieuw warm gaat verlopen… Het is nog wat onzeker en hangt vooral af van de positie van een groot hogedrukgebied boven Europa, maar als dit goed komt te liggen en de wind weer uit het zuiden komt, kan het opnieuw op grote schaal ruim 20 graden worden.

Figuur 8: De zogeheten pluimverwachting. Veel berekeningen (groene en rode lijntjes) gaan weer naar de 20 graden volgend weekend. Er is echter nog wel wat onzekerheid, omdat sommige lijntjes ruim onder de 20 graden blijven (de grijze lijn). Iets om in de gaten te houden dus!

Houd vooral het actuele weerbericht in de gaten voor de laatste stand van zaken! En dan als laatste: geniet vooral nog van dit mooie nazomerweer, want voordat je het weet duiken we wel echt de herfst in, alhoewel dat voorlopig dus nog even niet lijkt te gebeuren…