We naderen het einde van het toch wel bijzondere jaar 2020. Het weer gedroeg zich in meerdere opzichten nogal extreem. Vooral de vele warmterecords die sneuvelden waren opmerkelijk in vergelijking met het aantal kouderecords dit jaar. Wat waren nog meer opmerkelijke weerfenomenen dit jaar? In deze blog bespreken we hoe bijzonder het weer in 2020 soms was en kijken we terug naar enkele weersextremen!
2020: uitzonderlijk zacht
Het ene na het andere warmterecord sneuvelde dit jaar. Inmiddels is het duidelijk dat de gemiddelde temperatuur van dit jaar in de Bilt gaat uitkomen op 11,7 graden. Dat houdt in dat 2020, samen met 2014, gemiddeld het warmste jaar is geworden sinds het begin van de metingen in Nederland. Het klimatologisch gemiddelde (1981-2010) ligt op 10,1 graden. Wanneer we de top 5 erbij pakken van de warmste jaren, dan zien we ook dat de voorgaande jaren zeer warm zijn geweest. Op de derde plaats staat namelijk 2018 met 11,4 graden en op de vierde en vijfde plaats staan ook jaren uit de 21e eeuw: 2006 en 2007. De aarde warmt op…
De top 5 warmste jaren (op basis van de gemiddelde temperatuur): alleen maar jaren uit de 21e eeuw staan in deze top 5.
Zeer zonnig, normale hoeveelheid neerslag
Wat verder opvalt dit jaar, zijn het hoge aantal zonuren wat is gemeten in de Bilt. We hebben nog een paar dagen te gaan, maar de verwachting is dat we ongeveer op 1955 zonuren gaan uitkomen. Normaal maakt de zon in een jaar zo’n 1639 zonuren, dus we zijn dit jaar wat betreft zonuren wel verwend! Dit hebben we vooral te danken aan de extreem zonnige lente! Vanaf half maart leek het mooie weer niet op te houden. De lente was zelfs zonniger dan bijna álle zomers, enkel de zomer van 1947 en 1976 bleven de lente van 2020 voor! Qua neerslag wijken we dit jaar niet heel veel af van normaal. Opvallend hierbij is dat deze neerslag echter nogal grillig is verdeeld over het jaar heen...
De gemiddelde temperatuur van het afgelopen jaar lag veel hoger dan normaal en ook het aantal zonuren lag fors hoger dan gebruikelijk. Qua neerslag was het misschien iets natter dan gemiddeld, maar hierbij zijn er echter grote verschillen in het land.
Met name februari sprong er wat betreft neerslag écht uit. Het was zelfs de natste februari ooit! In de lente was het echter weer uitzonderlijk droog. Eind mei lag het landelijk neerslagtekort zelfs op ruim 160 mm! Nog nooit was het tekort aan het einde van de lente zó extreem groot. In de zomer vielen er soms pittige regen- en onweersbuien, welke soms voorafgegaan werden door prachtige wolkenluchten. Zo viel er in delen van de Achterhoek op 14 juni zelfs lokaal meer dan 70 millimeter! Deze hoosbuien hielpen echter weinig tegen te droogte…
Afgelopen jaar maakten we de natste februari ooit mee. De paraplu moest vaak gebruikt worden...
Mist tijdens de jaarwisseling
Misschien kun je je het nog herinneren, de zeer dichte mist tijdens de jaarwisseling. Voor veel mensen was het heel lastig om het vuurwerk te kunnen zien. De combinatie van genoeg vocht in de atmosfeer, helder weer en een zwak windje waren al genoeg voor het laten ontstaan van mist. Toen er tijdens de jaarwisseling ook nog eens enorm veel kruitdampen de lucht in werden geschoten, ging het condenseren van het vocht sneller en ontstond er zéér dichte mist. Soms was het zicht zelfs minder dan 10 meter! Er werd dan ook code oranje en rood afgegeven door het KNMI.
Zo goed als op deze foto kon het vuurwerk op veel plaatsen tijdens de jaarwisseling niet worden gezien. Tijdens de jaarwisseling, en soms ook daarna, kwam zelfs zeer dichte mist voor. De zichtwaarden liepen soms zelfs terug tot onder de 10 meter!
Ruim een maand later: storm Ciara
We schreven er net al even over: februari was een extreem natte maand. En dat niet alleen, het waaide vaak ook erg hard. Het leek eerder herfst dan winter in deze maand. Zo trok op 9 februari storm Ciara over Nederland met in Vlieland zelfs gemiddeld windkracht 10. Hier werd zelfs een windstoot gemeten van 129 km/u en korte tijd stond er zelfs even windkracht 11.
In februari bracht storm Ciara zeer veel wind naar ons land. Korte tijd werd in Vlieland zelfs windkracht 11 gemeten!
Was er nog winterweer?
De winter had tot ver in februari nog weinig van zich laten zien. De eerste sneeuwval op wat uitgebreidere schaal vond plaats op 26 februari. In het midden, zuiden en westen viel lokaal een sneeuwdekje van zo’n 3 centimeter. Op 13 december in het jaar ervoor vielen in het noordoosten al wel wat sneeuwvlokken en ook in de laatste decade van januari vielen her en der wat sneeuwvlokken. Toch was het deze dag aan het einde van februari waarop een groot deel van Nederland voor het eerst wit kleurde.
Aan het einde van de maand februari kleurde een aantal regio's in Nederland wit, eindelijk viel er wat sneeuw. Al was het nog steeds niet echt veel...
Zomer: zeer warm en zonnig
Opnieuw beleefden we dit jaar een erg warme zomer met veel ruimte voor de zon. Vooral juni en de extreem warme augustusmaand deden de temperaturen in Nederland doen oplopen tot uitzonderlijke waarden. De eerste tropische dag werd echter pas 26 juni gehaald in de Bilt. En toen kwam de maand juli… Het werd de eerste maand die kouder dan normaal verliep met een gemiddelde temperatuur van ‘slechts’ 17,0 tegenover 17,9 normaal. De laatste dag van de maand verliep alsnog tropisch warm en dit was een voorbode voor wat nog ging komen…
In augustus barstte de zomer namelijk compleet los. Op 5 augustus begon een hittegolf die 13 dagen duurde met in totaal 9 tropische dagen in de Bilt. Nog nooit had een augustusmaand zóveel tropische dagen als dit jaar in de Bilt. Acht tropische dagen hiervan werden achter elkaar gemeten en dat was een record! De hoogste temperatuur werd gemeten op 8 augustus in Arcen: 37,0 graden!
Heet was het in de zomer soms zeker, vooral in augustus. Op 8 augustus was het bloedheet met in Arcen zelfs een temperatuur van 37,0 graden!
Na de extreem droge en zonnige lente van 2020, zorgde deze hittegolf voor een verslechtering van de droogte in het land. In de periode ertussen vielen wel een aantal stevige regen- en onweersbuien, maar de neerslagsommen van plaats tot plaats varieerden enorm. Het vele regenwater van de hoosbuien draagt weinig bij aan het tegengaan van de droogte, veel hiervan komt namelijk meteen in sloten terecht en de bodem kan het regenwater dan maar moeizaam opnemen…
Lichtende nachtwolken
Niet alleen in de atmosfeer waren er mooie dingen te zien in de zomer, maar ook véél hogerop: lichtende nachtwolken. Op verschillende avonden en nachten konden deze wolken worden gespot aan de horizon. Ze ontstaan op zo’n 80 kilometer hoogte (mesosfeer) en zijn zeer indrukwekkend om te mogen aanschouwen. Je kunt er nog eens alles over lezen in deze blog!
In de zomer waren soms prachtige lichtende nachtwolken te zien, zoals op deze foto. Indrukwekkend!
En toen de herfst, of toch nog even zomer?
Inmiddels was de zomer afgelopen en bevonden we ons in de eerste herfstmaand. Maar het weer ging daar nog even niet in mee… Het werd warm, tropisch warm zelfs! Op 15 september bereikte extreem warme lucht ons land en liepen de temperaturen op naar recordwaarden. In Gilze-Rijen werd die dag een recordhoge temperatuur gemeten voor september: 35,1 graden! Niet eerder was het ergens in Nederland zó warm in september. Ook in de Bilt werd het toen tropisch warm en dit was goed voor een notering van de laatste officiële landelijke tropische dag ooit.
Ook de rest van de herfst werd gekenmerkt door hoge temperaturen. Zo kwam de Bilt zelfs op een recordreeks van 233 dagen met een maximumtemperatuur van 10 graden of meer. Niet eerder bleef de maximumtemperatuur hier zo lang boven de grens van 10 graden. Tóch sloop de winter langzaam dichterbij… In de laatste nacht van november ging de temperatuur onder een kraakheldere hemel pijlsnel onderuit. In Twente werd een temperatuur van 6,7 graden onder nul gemeten en aan de grond vroor het zelfs 9,3 graden. Dit is de laagste temperatuur die landelijk is gemeten in 2020 en dat officieel in de herfst?!
De laagste temperatuur die werd gemeten was -6,7 graden in Twente. In het Limburgse Arcen werd zoals al eerder geschreven op 8 augustus een extreem hoge temperatuur van 37,0 graden gemeten. Wat een verschillen!
De komende dagen
Vanmorgen werd het uiterste noordoosten van het land al wakker in een witte wereld! Nu denk je misschien: de winter is in het land! Nog niet helemaal echter… De bewolking blijft overheersen en slechts af en toe laat de zon zich zien. Op Oudejaarsdag is er kans op regen en (natte) sneeuw. In het nieuwe jaar lijkt het tijdelijk wat droger te worden, maar gaat de temperatuur wel wat verder naar beneden… Wat gaat het weer ons in 2021 allemaal brengen? De tijd zal het leren…
