Luchtdruk
Allereerst wat is luchtdruk? Luchtdruk is de kracht die de lucht (in de atmosfeer) op de aarde uitoefent en die bestaat omdat we te maken hebben met zwaartekracht. Misschien zou je niet verwachten, maar lucht heeft wel degelijk gewicht. 1 liter lucht weegt ongeveer 1,3 gram. Dus een hoeveelheid lucht oefent druk uit en die druk, weten we, varieert per plaats en moment. Luchtdruk wordt overigens gemeten met een barometer. De eenheid van luchtdruk is hectoPascal (hPa) of millibar (mbar). De luchtdruk ligt wereldwijd meestal tussen 940 tot 1060 hPa. In de kern van een orkaan kan de luchtdruk dalen tot onder 900 hPa. De hoogste luchtdruk in Nederland door het KNMI gemeten is 1050,0 hPa, op 26 januari 1932 in De Bilt. Wereldwijd staat het luchtdrukrecord op 1084,4 hPa op 19 december 2011 in Tosontsengel in Mongolië.
De natuur streeft naar evenwicht
Evenwicht
Dat er verschil in luchtdruk is heeft te maken met dat er verschil is in de temperatuur van verschillende luchtsoorten. De temperatuurverschillen zijn er nu eenmaal omdat het op aarde niet overal even warm of koud is. Terug naar de luchtdruk. Er zijn gebieden waar de luchtdruk laag is en op andere plekken is de luchtdruk dus hoger. De natuur streeft naar evenwicht en lucht stroomt dan ook van hogedrukgebieden naar lagedrukgebieden. Omdat de aarde draait gebeurt dit overigens niet een rechte lijn. Op het noordelijk halfrond stroomt de lucht bij een hogedrukgebied met de wijzers van de klok mee (op de weerkaart rechtsom) naar buiten toe weg. Bij een lagedrukgebied stroomt de lucht naar de kern toe, tegen de wijzers van de klok in. Op de weerkaart is dat dus linksom.
Weerkaart van vandaag. De pijlen geven de beweging van de lucht aan rondom een hoge- en lagedrukgebied.
Omdat de lucht bij een hogedrukgebied wegstroomt wordt het tekort dat vervolgens ontstaat ook weer aangevuld. Dit gebeurt van bovenaf door grootschalige dalende luchtbewegingen.
Dalende lucht
De grootschalige langzame dalende lucht is de reden dat het vaak zo zonnig is. Dalende lucht warmt namelijk op. Warme lucht kan meer waterdamp (gasvormig) bevatten en aanwezige waterdruppeltjes (vloeibaar) verdampen dan ook in de opwarmende lucht. Dat is ook de reden dat bij hogedrukgebieden vaak weinig tot geen wolken voorkomen. De lucht droogt gewoon uit en wolken verdwijnen.
Lucht stroomt van het hoog weg, wordt aangevuld van bovenaf waardoor dalende luchtbewegingen ontstaan.
Dalende lucht warmt op waardoor de lucht uitdroogt en wolken oplossen.
Fronten verpieteren
Ook 'drogen' fronten of regengebieden uit, met als gevolg dat ze minder actief worden. De bewolking bij deze wordt van bovenaf steeds dunner. Minder dikke wolken betekent minder neerslag. Dus bij hoge drukwaarden mag je er vaak vanuit gaan dat het over het algemeen droog weer is.
Geen wolkje te bekennen (foto: Martin Vye, Wolvega)
Niet altijd ‘mooi weer’
De dalende luchtbewegingen stagneren veelal op een hoogte van 1 tot 1,5 km hoogte. Boven die hoogte is de lucht veelal droog en wolkenloos. Rond het niveau waar de lucht stopt met dalen vormt zich een warme luchtlaag. Die warme luchtlaag noemen we in de weerkunde een inversie. Zo’n inversie werkt als een deksel op de atmosfeer en onder die deksel kan zich nog aardig wat vocht ophopen. Wanneer de wind bijvoorbeeld uit het noordwesten waait, kan het zo zijn dat uitgestrekte wolkenvelden (‘gevangen’ onder de inversie) vanaf de Noordzee worden aangevoerd. Dit resulteert in aanhoudend bewolkt weer.
Uitgestrekte, soms onderbroken Stratocumulusbewolking afkomstig van de Noordzee. (foto: JJ vd Laag, Ameland)
Vooruitzichten
De komende dagen blijft het hogedrukgebied standvastig aanwezig en houdt het zonnige weer aan. Toch gaat er wel wat veranderen. Het hogedrukgebied verplaatst zich in het weekend naar het Verenigd Koninkrijk. Hierdoor draait de wind van oost naar noord/noordwest. Het raakt in het weekend dan ook geleidelijk wat meer bewolkt. Het door het hogedrukgebied verzwakte fronten weten op zondag het land te bereiken. Maar omdat ze wat zijn ‘uitgedroogd’ wordt hiervan geen regen meer verwacht. De luchtdruk zal in het weekend geleidelijk gaan dalen en die trend zet zich in de nieuwe week voort. De kans op neerslag neemt gaandeweg de nieuwe week dan ook toe en het wordt kouder. Zo koud zelfs dat er kans is op ‘maartse buien’.
Vooruitzichten (bron: Buienradar/RTL Weer)
