Ongeveer een week of 3 geleden konden we nog genieten van zonnig en warm lenteweer. Bij menigeen begon daardoor het lente gevoel te kriebelen. Lekker de natuur in, genieten van het zonnetje en de tuin klaar maken voor de lente. Maar ho eens even, het was nog maar februari hè. De maand maart was nog niet eens begonnen en vrijwel iedereen weet dat deze maand van alles in petto kan hebben…
Even lenteweer begin van de maand (Paul Hermans)
Maart en z’n kwispelende staart
Een veel gehoord gezegde luidt: “Maart roert zijn staart”. Deze weerspreuk vindt z’n oorsprong in de volkswijsheid en is al heel oud. Wie ‘m heeft bedacht weten we niet. De spreuk is niet gebaseerd op wetenschappelijke gegevens, maar op ervaringen in het dagelijkse leven. Dat wil overigens niet zeggen dat de spreuk niet klopt. Ga maar na, we gebruiken de spreuk zelfs vandaag de dag nog. Dus zit er blijkbaar een kern van waarheid in.
Van alles wat
De derde maand van het jaar biedt van alles wat. Het is de maand waarbij de zon al weer wat hoger aan de hemel komt te staan en het langzaam maar zeker wat meer opwarmt. In het begin van maart ligt de klimaatgemiddelde temperatuur in de middag rond 8 graden, halverwege de maand rond 10 en aan het einde op een graad of 11.
Aangezien dit de klimaatgemiddelden zijn is eenvoudig in te zien dat een lenteachtige temperatuur van 15 of 16 graden ook met gemak gehaald kan worden. Maar dat niet alleen, een wat winters aandoende 5 graden kan ook. Ook in de nachten kan het alle kanten opgaan. Van zachte nachten met 10 graden als minimumtemperaturen tot matige vorst (-5 graden of kouder) komt ook voor in maart.
Rustig weer begin maart, met vorst in de vroege uurtjes (Marinus de Keyzer)
Maar het is misschien niet zozeer de temperatuur die de grootste basis heeft gelegd aan het spreekwoord. Het zullen eerder de verschillende weertypen zijn die voorkomen in maart.
Weerkaart 11 maart 2021 13:00 uur (Buienradar)
Eerste storm van 2021
Neem nu deze maand. De eerste week van maart 2021 verliep relatief rustig, met soms vorst en mist in de vroege uurtjes. En ook begin deze week was het soms bijna windstil. Aan dat rustige weer kwam vandaag abrupt een einde. Een actief uitgediept lagedrukgebied ten noorden van Schotland (kerndruk 960 hPa) zorgde ervoor dat de atmosfeer in noordwest Europa het afgelopen etmaal goed in beweging kwam. Aan de kust zwol de zuidwestenwind vanochtend aan tot windkracht 8-9. In Vlissingen stond een uur lang 9 Bft (stormkracht) en daarmee was de eerste officiële storm van 2021 in Nederland een feit! Niet alleen in de kustgebieden, maar ook in het binnenland kwamen zware windstoten voor tot 100 km/u. De zwaarste stoot, gemeten op een KNMI station, werd ook in Vlissingen geregistreerd: 120 km/u. Over een roerende maartse staart gesproken…
Maximale windsterkte (Bft) en maximale windstoten (km/u) 11 maart 2021 (Buienradar)
Eerste storm van 2021, golven beuken op de kade in Vlissingen (Anne-Marie van Iersel)
Maartse buien
In de loop van vandaag neemt de wind in kracht af, maar windstil wordt het zeker niet. De komende dagen, zeker tot in het weekend blijft het bij tijd en wijle flink doorwaaien. Op zaterdag kan het aan zee weer tot een stormachtige wind komen. Een officiële storm lijkt er vooralsnog niet in te zitten. Zaterdagochtend trekt een regengebied over het land. Op enige hoogte in de atmosfeer stroomt vervolgens koude lucht over ons land. Hierdoor wordt de atmosfeer dusdanig onstabiel dat er eenvoudig buien kunnen ontstaan. Door de aanwezige koude lucht zal het niet alleen blijven bij regenbuien, maar ook is er kans op korrelhagel en natte sneeuw. Omdat dit soort winterse buien (met van alles wat) vaak voorkomen in maart noemen we dit dan ook: maartse buien.
Ligt de middagtemperatuur deze dagen rond 9 graden, tijdens zo’n maartse bui op zaterdag kan het kwik in korte tijd naar een graad of 4-5 dalen. Dit heeft te maken met de kou op hoogte, die tezamen met de neerslag naar beneden komt. Pakt zo’n maartse bui fel uit en heeft de natte sneeuw en/of hagel de overhand is er ook nog eens kans op kortstondige gladheid.
En zo kan het weer tot gladheid komen (maart 2013, Jannes Wiersema)
Rustiger vaarwater
Volgende week maakt het eerder genoemd lagedrukgebied plaats voor een hogedrukgebied. Dat hogedrukgebied komt ongeveer boven Ierland te liggen, waardoor bij ons een noordelijke stroming op gang komt. Met de noordenwind wordt koude lucht aangevoerd. Overdag wordt het maximaal 7 of 8 graden, later in de week nog maar 5 of 6. In de nachten neemt de kans op vorst toe. Het hogedrukgebied zorgt er overigens voor dat we in rustiger vaarwater terecht komen, maar helemaal droog blijft het niet. Zo af en toe valt een bui met een winters karakter, de maartse bui. Met de nachtvorst en de maartse buien is de kans op gladheid volgende week dus groot. Winterbanden nog even aanhouden dus.
Vooruitzichten de komende 5 dagen (Buienradar / RTLWeer)
Astronomische lente
Nog geen lenteweer in het verschiet, al kan dat uiteraard snel veranderen. In het verleden hebben we gezien dat maart in de omslag naar warmer weer ook z’n staart ook aardig kan roeren. Een voorbeeld uit het verleden: de hoogste temperatuur in De Bilt in de laatste 11 dagen van maart bedraagt 23,9 graden en dat was op 29 maart 1968. Het was die dag op sommige plaatsen zelfs zomers warm zoals op de toenmalige vliegbasis Soesterberg, waar het 25,4 graden werd. Zo vroeg in het jaar werd het (sinds de metingen) niet zomers warm.
Over 9 dagen start de astronomische lente. Op zaterdag 20 maart, om 10:37 uur om precies te zijn. Er zijn echter nog geen signalen dat het stralende lenteweer meteen losbarst. Het lijkt er eerder op dat het kalme en ietwat frisse weertype aanhoudt. Overdag wat zon en een kleine kans op een maartse bui en in de nachten vorst. Maar ach, het is nog ver weg en wanneer maart begint te kwispelen…
