Dat de wind in ons land uit alle richtingen kan komen, is waarschijnlijk niet onbekend. Tóch zien we over het algemeen door het jaar heen een overheersende windrichting uit de zuidwestelijke hoek. Dat is natuurlijk niet voor niets zo, daar zit namelijk een verklaring achter. Hoe kan dat dan?
Misschien is het jou ook al eens opgevallen dat de wind in ons land relatief vaak uit de zuidwestelijke hoek komt. Deze wind kan dan soms stevig uithalen! Waarom dit de overheersende windrichting is, lees je in deze blog.
Onze planeet zoekt naar evenwicht!
Voor deze uitleg gaan we eerst eens even uitzoomen naar de algemene luchtstromen over de aarde. Hiervoor kijken we even naar de energiebalans. Rond de evenaar schijnt de zon recht op het aardoppervlak en wordt het aardoppervlak dus het sterkst opgewarmd. Deze warme lucht stijgt op tot hoog in de troposfeer (meer dan 12 kilometer hoog!). De warme lucht koelt af en de waterdamp condenseert met als gevolg enorme buienwolken. Aan de grond ontstaat op deze manier lage druk.
Op de polen komt er juist veel minder energie binnen van de zon, aangezien de zon hier niet loodrecht maar schuin op het oppervlak schijnt. De lucht is koud met als gevolg dat deze daalt. Aan de grond krijg je dan een overschot aan lucht: een hogedrukgebied. De aarde zoekt áltijd naar evenwicht en het kan dus niet zo zijn dat de polen steeds kouder worden en de tropen nabij de evenaar steeds warmer. Wat er dus gebeurt, is dat de warmte wordt verdeeld over de aarde! Er komt dus een transport van lucht op gang.
De drijvende kracht achter de basis van de mondiale luchtstromen is de energiebalans. De zon schijnt nabij de evenaar loodrecht op het aardoppervlak, terwijl dat bij de poolgebieden onder een veel grotere hoek gebeurt. Bij de tropen begint de lucht te stijgen, maar bij de polen daalt de lucht juist. De aarde zoekt naar evenwicht en dus zal er transport van lucht op gang gaan komen!
Hadleycel
De lucht boven de evenaar stroomt aan de bovenkant van de troposfeer richting de polen toe. De lucht koelt steeds verder af en rond de 30e breedtegraad zal de lucht weer beginnen te dalen. Aan de grond ontstaat er een hogedrukgebied. Het algemene beeld is dus dat er een circulatie ontstaat van lucht door het verschil in luchtdruk nabij de evenaar en de 30e breedtegraad. Deze gesloten circulatie wordt ook wel de zogenaamde Hadleycel (vernoemd naar George Hadley) genoemd. Een bekend algemeen hogedrukgebied rond de 30e breedtegraad is het zogenaamde ‘Azorenhoog’: het hogedrukgebied boven de Atlantische Oceaan waarvan de kern nabij de Azoren ligt. Het is een belangrijk systeem voor het weer bij ons.
De zogenaamde Hadleycel geeft de luchtcirculatie aan tussen de evenaar en de gebieden rond de 30 graden noorder- en zuiderbreedte.
Ferrelcel en Poolcel
Maar we zijn er nog niet… De lucht rond de 30e breedtegraad is nog altijd warmer dan de lucht rondom de polen. Er zal een wind op gang komen richting de polen om zo evenwicht te creëren. Het gevolg is dat de subtropische lucht en de polaire lucht elkaar ontmoeten op zo’n 60 graden noorder- en zuiderbreedte. Deze botsing veroorzaakt stijgende luchtbewegingen en, je raadt het al, bewolking en neerslag. De lucht boven de troposfeer stroomt naar het noorden en zuiden toe om de circulatie te sluiten. Deze twee gesloten luchtcirculaties noemen we de Ferrelcel en de Poolcel. Op deze manier is de wereldwijde luchtcirculatie dus rond!
Onze planeet zoekt nog altijd naar evenwicht en met de Ferrelcel en de Poolcel erbij kunnen we de wereldwijde luchtcirculatie sluiten.
Interessant is ook dat we het effect terug kunnen zien in het weer en de landschappen op de aarde. Kijk bijvoorbeeld maar eens naar een satellietfoto van onze planeet. Rondom de 30e breedtegraad zien we vaak weinig tot geen bewolking en veel woestijnen, veroorzaakt door de dalende luchtbewegingen in zo’n hogedrukgebied. Nabij de evenaar zien we juist veel groen: de enorme tropische bossen profiteren van de nattigheid. Ook rond onze breedtegraad zien we vaak relatief veel bewolking (en neerslag).
Als we bijvoorbeeld eens het satellietbeeld van gisteren erbij pakken, kunnen we het effect van de luchtstromen grotendeels terugvinden in het landschap en de bewolkingspatronen op aarde. Rond de evenaar is het groen met enorme tropische bossen die profiteren van de nattigheid. Iets verder naar het zuiden en noorden vinden we de woestijnen. Nog een stapje verder van de evenaar af, rond onze breedtegraad, komen we weer in het wisselvallige weer terecht.
Maar hoe zit dat dan met die zuidwestenwind?
En dan vraag je je natuurlijk nog steeds af waarom wij dan vaak zitten met die zuidwestenwind… Zoals te zien is in de afbeelding van de mondiale luchtstromen, stroomt de lucht in principe van ongeveer 30 graden naar 60 graden noorder- en zuiderbreedte. Ons land, op ongeveer 50 graden noorderbreedte, zou dan dus constant een zuidenwind moeten ervaren. Maar dat gebeurt niet! De draaiing van de aarde zorgt er namelijk voor dat de wind een afwijking krijgt. Op het noordelijk halfrond is die afwijking naar rechts en op het zuidelijk halfrond naar links. Dit effect noemen we ook wel het Corioliseffect en zorgt zo bij ons voor een wind die vaak uit de zuidwestelijke hoek komt.
De zuidwestelijke wind in ons land wordt grotendeels bepaald door deze mondiale luchtstromen. Echter, een noordelijke of oostelijke wind is hier ook zeker geen uitzondering. Dat heeft te maken met de exacte posities van de lage- en hogedrukgebieden. De ligging en kracht van de drukgebieden verandert elke dag. De ligging van continenten, oceanen en grote gebergtes hebben ook invloed op de stroming in de atmosfeer en beïnvloeden zo ook de vorming van hoge- en lagedrukgebieden. De lagedrukgebieden die ons weer bepalen, liggen vaak nabij het Verenigd Koninkrijk en IJsland. Tussen dit lagedrukgebied ten noorden/noordwesten van ons en het hogedrukgebied ten zuiden van ons waait dan vaak een westen- tot zuidwestenwind. De ligging van deze drukgebieden verandert constant en het weer is dan ook geen dag hetzelfde in ons land!
De komende dagen
Vandaag kwam de wind voornamelijk uit een zuid- tot zuidoostelijke richting. De komende dagen draait deze wat bij richting, jawel, het zuidwesten. We moeten dan even door de zure appel heen bijten met morgen en in mindere mate dinsdag van tijd tot tijd neerslag. Vanaf woensdag wordt het droog en gaan we de zon weer vaker zien bij temperaturen die gemiddeld oplopen naar ruim 15 graden!
Vandaag is het natuurlijk genieten geblazen met het zonnetje, maar daar komt dus wel even verandering in... Vanaf woensdag gaan we de zon weer vaker zien.
