Het eerste half jaar van 2022 is zeer zonnig verlopen, sterker nog het is het zonnigste eerste half jaar sinds de metingen zijn gestart. Dat betekent dat we ook veelvuldig blauwe lucht hebben gezien. Maar waarom is de lucht eigenlijk blauw?
Zonlicht
Daarvoor beginnen we bij de zon of beter gezegd bij het zonlicht. Het zonlicht zien we als wit licht. Het witte licht bestaat echter uit verschillende kleuren. Deze kleuren worden zichtbaar wanneer het witte licht wordt gebroken door bijvoorbeeld waterdruppeltjes. Bij een regenboog komen deze kleuren mooi aan het licht.
Regenboog - Het zonlicht gebroken door regendruppels (foto: Ilse Kootkar, Den Helder)
Gasmoleculen
Voordat het zonlicht de aarde daadwerkelijk bereikt moet het door de atmosfeer. De aardatmosfeer is gevuld met verschillende gassen, waaronder stikstof en zuurstof. De atmosfeer is dus gevuld met gasmoleculen. Op het moment dat het zonlicht de atmosfeer bereikt komt het de gasmoleculen tegen en botst hier tegenaan. Hierdoor wordt het zonlicht verstrooid.
Weetje: omdat er in de ruimte geen gasmoleculen zijn wordt het zonlicht daar niet verstrooid. Daarom ziet het er in de ruimte zwart uit en is het zonlicht wit.
Het zonlicht komt wit binnen, maar door de gasmoleculen wordt het gebroken in verschillende kleuren en vervolgens afzonderlijk en verschillende mate verstrooid.
Blauw heeft de boventoon
Omdat elke kleur afzonderlijk een andere golflengte heeft wordt niet elke kleur evenveel verstrooid. Rood en geel hebben een langere golflengte en worden deze kleuren weinig verstrooid. Blauw daarentegen heeft een korte golflengte en wordt juist veel verstrooid. Blauw voert in dit proces van alle kleuren de boventoon en dat is dan ook de reden dat de lucht blauw kleurt.
Intens blauw (foto: Gieny Westra, Delft)
Niet altijd even blauw
De lucht is niet altijd even blauw. Dat heeft te maken met de mate van vocht en vervuiling. Wanneer de wind uit noordelijke richtingen komt, stroomt relatief schone polaire lucht (afkomstig uit het hoge noorden) over ons land. De schone lucht kleurt dan intens blauw. In deze situaties zie je vaak de mooie contrastrijke wolkenluchten, die ook bij de oude Hollandse meesters in trek waren.
Waait de wind echter uit zuidelijke of oostelijke richtingen heeft het al een lange weg over land afgelegd. De lucht bevat dan veel (fijn)stofdeeltjes, mede door uitstoot van verschillende bronnen. De lucht kan er dan wat waziger en minder blauw uitzien.
Als een Hollands meesterwerk - stapelwolken en blauwe lucht (foto: Ria Brasser, Koudekerke)
En waarom zijn de wolken wit?
Wolken weerspiegelen het wit van het zonlicht. Wolkendruppeltjes kunnen alle kleuren van het zonlicht absorberen. Daarom reflecteren ze alleen de kleur die erop geschenen wordt. Zonlicht is wit, daarom zijn de wolken ook wit. Maar de wolken zijn toch niet altijd wit? Inderdaad, wanneer zonlicht direct op de wolk schijnt zijn ze wit. Is dit niet het geval dan oogt een wolk al snel grijs. De dikte van de wolk en de grootte van de wolkendruppels zijn ook bepalend hoe licht- of donkergrijs de wolk eruitziet.
