De afgelopen ochtend ontstond er weer mist. Op enkele plaatsen leverde dat fraaie plaatjes op met verschillende laagjes mist. In deze blog kijken we hoe mist ontstaat, hoe het kan oplossen en hoe die mistlaagjes kunnen ontstaan.
Hoe ontstaat mist?
Er bestaan verschillende soorten mist, want mist kan op verschillende manieren ontstaan. In deze blog leggen we uit welke verschillende soorten mist er zijn. In het kort kan mist ontstaan door 1) afkoeling en 2) toenemende vochtigheid. Mist die ontstaat door nachtelijke afkoeling heet stralingsmist. Je kan in deze blog lezen hoe stralingsmist precies ontstaat. Stralingsmist kan ontstaan tijdens heldere nachten met weinig wind. Tijdens heldere nachten kan de bodem zijn warmte flink uitstralen, want dan ontbreekt een wolkendek. Een wolkendek kan werken als een 'warm dekentje'. De lucht dicht boven de grond koelt door de uitstraling snel af.
Hoe verder de lucht afkoelt, hoe minder waterdamp de lucht kan bevatten. Op een gegeven moment is de lucht zover afgekoeld, dat de lucht verzadigd raakt: er ontstaan mistdruppeltjes! De temperatuur waarop mistdruppeltjes kunnen vormen is het dauwpunt. Als de temperatuur tot het dauwpunt daalt, kan mist ontstaan.
De lucht vlak boven de aarde koelt af door uitstraling van warmte naar de ruimte. In deze luchtlaag kan dan mist ontstaan als de lucht vochtig genoeg is.
Er is één voorwaarde voor stralingsmist: de lucht moet vochtig genoeg zijn. Als het dauwpunt 10°C is, en het koelt af tot 15°C, is het nog steeds te droog en warm voor mist. Er zijn twee oplossingen: de lucht kan vochtiger gemaakt worden (het dauwpunt stijgt), of de temperatuur daalt nog iets extra. Dat kan plaatselijk wel gebeuren.
Plaatselijke mistmachines
Boven open water is de lucht altijd iets vochtiger. Als de koude lucht 's nachts door een heel zwakke wind over een sloot heen waait, wordt de lucht daar wat vochtiger. Hierdoor wordt het precies boven een sloot toch vochtig genoeg voor mist. Op het platteland kan je regelmatig zien dat de mist boven de sloten hangt. Dit komt dan doordat de sloot de lucht vochtiger maakt.
Een sloot zorgt voor extra vocht in de lucht, en kan zo mist veroorzaken. Eigenlijk een soort mistmachine.
Een bekend gezicht voor wie 's ochtends vroeg regelmatig in een waterrijke omgeving komt: mist boven de sloten.
Waardoor kan mist plaatselijk weer oplossen?
Andersom kan ook een plaatselijke bron van warmte of droge lucht ervoor zorgen dat de mist weer op gaat lossen. Dit kan een huis zijn, een bomenrij of een weg. Een huis stoot 's nachts warmte uit omdat de stenen overdag heel warm worden, een (asfalt) weg zorgt voor een vergelijkbaar effect. Het asfalt wordt overdag snel heet en geeft 's nachts zijn warmte af aan de lucht erboven. De lucht erboven warmt vervolgens op. Ook onder een bomenrij blijft het 's nachts warmer omdat de bladeren van de bomen boven je ook werken als een "warm dekentje". Onder een boom is het 's nachts altijd iets warmer. Dus, de mist kan plaatselijk ook oplossen.
In de nacht is de lucht opgedeeld in heel veel laagjes die geleidelijk over elkaar heen glijden. De lucht mengt eigenlijk niet. Er kunnen dus meerdere lagen lucht boven elkaar hangen. Voorbeeld: de laag aan de grond is mistig omdat het grasveld snel afkoelt, de laag erboven heeft geen mist omdat die lucht eerder door een iets warmere bomenrij gekomen is, de laag daarboven kan bijvoorbeeld even geleden boven een sloot gehangen hebben en daardoor wel mistig zijn (en niet door maar langs de bomenrij gestroomd zijn).
Een weg kan ervoor zorgen dat de onderkant van een mistbank oplost. Als de wind vervolgens die lucht weer over een weiland laat stromen, dan kan er aan de grond weer een nieuwe mistbank gaan groeien. Dan kan er dus een nieuwe mistbank aan de grond hangen, daartussen een laag zonder mist, en daarboven de oude mistbank van een ander weiland.
