In de blog op 27 augustus hadden we het over het "bastion-ijs" van Groenland dat is afgebroken en gesmolten. In deze blog duiken we even dieper in de gevolgen van het smeltende zee-ijs op de ecologie op de noordpool.
De polen zijn met ijs (en sneeuw) bedekt. Op de noordpool is het ijs voornamelijk zee-ijs, want er is geen landmassa. Jaarlijks met het verloop van de seizoenen smelt en groeit het zee-ijs. In de winter wordt het ijs dikker met het hoogtepunt rond maart. Het dieptepunt in de zomer valt weer rond september als de hoeveelheid ijs op zijn minst is.
Foto: Patrick Kelley via Wikipedia
De oceanen worden al warmer door klimaatverandering en aardverwarming. Daardoor smelt tegenwoordig tijdens de zomer het ijs meer dan enkele decaden geleden. Ook groeit het in de winter niet meer zo goed aan. Dat heeft veel gevolgen, bijvoorbeeld voor het weer wereldwijd, maar vooral op het noordelijke halfrond. Ook is het geen goed nieuws voor de ecologie op de noordpool. Sommige dieren zijn afhankelijk van het zee-ijs om zicht te kunnen verplaatsen, te jagen, te vissen en om zich voort te planten.
De ijsbeer
De ijsbeer, oftewel poolbeer komt alleen in en rond het noordpoolgebied voor. IJsberen maken vooral jacht op zeehonden. De enige natuurlijke vijand van ijsberen zijn mensen. Normaal gesproken zijn ijsberen het hele jaar actief. Alleen drachtige vrouwtjes houden een winterslaap. Daarvoor graven ze een hol in een sneeuwheuvel, op plaatsen waar de sneeuw hard en stevig is.
IJsbeer-jongen in een sneeuwhol (foto: US Fish and Wildlife Service via Wikipedia)
Afgelopen jaren is de populatie ijsberen in het noordpoolgebied sterk gedaald. Dat komt voornamelijk door de voortdurende afname van zee-ijs tijdens de zomermaanden. Juist tijdens de zomer legt een ijsbeer zijn jaarlijkse vetreserves aan door te jagen. Als er te weinig zee-ijs is, heeft het dier niet genoeg tijd om voldoende vetreserves aan te leggen. Daardoor wordt het moeilijker voor een ijsbeer om de wintermaanden te overleven, wanneer er minder voedsel is. Ook als er niet genoeg zee-ijs is waarop sneeuw kan opbouwen, wordt het een lastige klus voor een drachtige vrouwtje om een goed sneeuwhol te graven.
Ringelrob
Net zoals de ijsbeer, komt de ringelrob alleen in het noordpoolgebied voor. De ringelrob is een soort zeehond en is het belangrijkste prooidier voor de ijsbeer. Dit dier heeft het zee-ijs nodig om te kunnen voortbestaan: ze leven op en in het ijs. Ze maken jacht op kleine vissen en graven holen in sneeuwheuvels, waar ze in resten en waar jongen worden geboren.
Ringelrob (foto: NOAA Fisheries via Wikipedia)
De ringelrob speelt een belangrijke rol in de voedselketen van het noordpoolgebied: het vormt de schakel tussen primaire producenten (plantaardige organismen) en primaire roofdieren (zoals ijsberen). Het smelten van ijs kan er dus voor zorgen dat deze schakel niet soepel loopt, waaronder meerdere diersoorten zullen lijden, bijvoorbeeld de ijsbeer.
Kleine organismen
Het verminderen van zee-ijs heeft ook op microscopisch schaal een groot effect. Aan de onderzijde van zee-ijs groeien er ijs-algen. Deze dienen als voedsel voor bijvoorbeeld krill. Als er te weinig zee-ijs is waaronder ijs-algen kunnen groeien, lijden krill eronder. Krill vormt weer een belangrijke voedselbron voor walvissen, pinguïns en nog veel andere vissoorten. Als er te weinig krill is, is er niet genoeg voeding voor deze vissoorten. Inmiddels is sinds de jaren 70 de hoeveelheid krill sterk afgenomen, op sommige plaatsen zelfs met 80%!
IJs-algen (foto: Andrew Thurber via Wikipedia)
Hierboven worden alleen enkele diersoorten en organismen genoemd die door smeltend zee-ijs sterk worden getroffen. Ook worden bijvoorbeeld zeevogels en walrussen erdoor geraakt. Kortom, de gevolgen van het smelten van het zee-ijs zijn bijna niet te overzien...
Voorpagina: Andreas Weith via Wikipedia
