Voor sommige is het misschien balen, want juist nu dat de zomervakantie overal in Nederland erop zit, is het zomers in Nederland! Dag in en dag uit is het helder en droog met overdag de maxima rond (of zelfs boven!) de tropische 30 graden. Dat heeft te maken met een Omega Blokkade.
Wat is dat?!
Een Omegablokkade is een standvastig hogedrukgebied dat als het waren de weg van storingen blokkeert. Als zo'n blokkade boven Nederland ligt, blijft het weer soms wekenlang hetzelfde. Maar of het dan juist wat kouder of wat warmer is, ligt aan de windrichting en de tijd van het jaar.
Hoe ontstaat een Omegablokkade?
Voor de vorming van een Omega-blokkade, moeten we even kijken naar de algemene windpatronen op het noordelijke halfrond. Het begint bij de straalstroom. Dit kan worden gezien als een zeer sterke wind, die waait op een hoogte van ongeveer 10 kilometer. De stroming is van west naar oost en kronkelt als een rivier door de atmosfeer. Deze straalstroom ontstaat door het grote temperatuurverschil tussen de polen en de evenaar.
De straalstroom waait niet altijd in een strakke rechte lijn. Regelmatig zwabbert de straalstroom en zo kunnen er uiteindelijke grote golven ontstaan in de straalstroom. In de toppen bevindt zich dan de relatief warme lucht, terwijl in de dalen de relatief koude lucht zit. Op grondniveau heb je dan te maken met de bijbehorende hoge- en lagedrukgebieden.
De lagedrukgebieden kunnen zich afsnoeren en blijven vaak nog even rondtollen voordat ze oplossen. Deze lagedrukgebieden kunnen juist langere tijd voor heel wisselvallig weer zorgen met kans op grote hoeveelheden neerslag. Het is juist zo'n lagedrukgebied dat afgelopen weekend in Spanje voor overstromingen zorgde.
Het hogedrukgebied kan weer lang, tussen de 5 en 15 dagen, blijven bestaan. Daarna gaat het hogedrukgebied kantelen en kunnen vanuit het westen de storingen Nederland weer bereiken. De naam omega-blokkade is gekozen omdat de structuur doet denken aan de Griekse letter, omega (Ω).
Wanneer het hogedrukgebied ten noorden van Nederland ligt, krijgen we hier te maken met een veelal oostelijke stroming. Er wordt droge lucht aangevoerd en het blijft dus lange tijd droog en zonnig. De temperatuur is weer afhankelijk van de exacte windrichting. In de winter kan er bijvoorbeeld bij een noordoostenwind kou onze kant op uitstromen, terwijl het bijvoorbeeld in de zomer, vooral bij een zuidoostenwind dan lange tijd droog en relatief warm is. En dat is dus wat nu zorgt voor deze warme, zonnige dagen.
De situatie van nu: het hogedrukgebied ligt ten noordoosten van Nederland. Rond het hogedrukgebied beweegt de lucht met de klok mee. Dat betekent dat Nederland met een zuidoostenwind te maken heeft en dus stroomt er warme, droge lucht binnen. Ten westen van Spanje en Frankrijk, boven de Atlantische Oceaan ligt de ene depressie, en ten zuiden van Italië en Griekenland de andere depressie die (vaak) gepaard gaan met een Omegablokkade.
Tropische septemberwarmte zeldzaam?
Het is momenteel op sommige plaatsen tropisch warm. Dat betekent maxima van 30 graden of hoger. Komt de temperatuur in een serie van 5 dagen boven de 25 graden uit, waarvan drie dagen ook nog boven de 30 graden, is er sprake van een hittegolf. Regionaal kan dat dus tijdens de Omegablokkade van nu voorkomen. Regionale hittegolven in september is uitzonderlijk. Sinds het begin van de metingen is dat maar drie keer voorgekomen. Landelijk is de kans op een hittegolf klein.
Tot na het weekend is het nog warm met op dinsdag mogelijk een weersomslag. Dan neemt namelijk de kans op onweersbuien toe en wordt het koeler.
Ook nog een pluk Saharastof
Rond het hogedrukgebied (de Omegablokkade) wordt er dus lucht vanuit het (zuid-)zuidoosten aangevoerd. De droge lucht vanuit het (zuid-)zuidoosten gaat gepaard met Saharastof. Vooral boven Frankrijk is er momenteel hiervan te zien. Op het satellietbeeld hieronder ziet de Saharastof uit als een bruin laagje boven een deel van de Middellandse Zee, boven Frankrijk en richting het zuiden van Engeland. Vanwege de positie van de Omegablokkade krijgt Nederland waarschijnlijk pas in het weekend of begin volgende week hiermee te maken.
Droog hier, overstromingen elders
De Omega blokkade gaat gepaard met twee lagedrukgebieden weerskante aan de "onderzijde" van het hogedrukgebied. Het ene lagedrukgebied zorgde afgelopen weekend voor enorm veel regen en overstromingen in Spanje. Het andere licht momenteel in de omgeving van Griekenland en Italië. Deze depressie is op het satellietbeeld hierboven goed te zien. Het ziet er bijna uit als een orkaan.
Dat een orkaanachtig lagedrukgebied in de Middellandse Zee voorkomt, is niet raar. Er is zelfs hier een naam voor, namelijk medicane. Dit woord is een samenvoeging van de woorden "Mediterranean" en "hurricane". En dat is precies wat een medicane is: een "mini" tropische cycloon, oftewel orkaan in de Middellandse Zee.
De komende dagen kan dit lagedrukgebied zich verder ontwikkelen tot een medicane. Het trekt richting het zuidwesten en dus weg van Italië en Griekenland, waar het inmiddels voor veel regen, overstromingen en zelfs een dode heeft gezorgd. Mogelijk krijgt Libië de komende dagen nog hiermee te maken.
