Afgelopen week waren er prachtige wolkenluchten te zien met daarbij wolkensoorten die je niet iedere dag ziet. Welke waren allemaal te zien? Hieronder even een "fotoalbum" met wat wolkennamen en een korte uitleg.
Wolken komen op verschillende hoogte in de atmosfeer voor. De meeste ervan komen echter in het onderste deel, namelijk de troposfeer voor. Daar worden ze geclassificeerd onder andere volgens hun structuur en hoogte. Deze details kun je in de blog van 20 april 2022 lezen. Nu eerst over de wolkenluchten van afgelopen week...
Wolken die we vaak zien langs komen, zijn stapelwolken.
Foto: Jolanda Bakker, Zevenhuizen (13 mei 2022)
Foto: Ed van der Padt, Ridderkerk (12 mei 2022)
Officieel heten deze wolken in de foto's hierboven "cumulus", maar in de volksmond staan ze bekend als stapelwolken of bloemkoolwolken. Ze komen in het onderste deel van de troposfeer voor en ze zijn scherp afgelijnde wolken. De basis van de wolk is donkerder en het bovenste deel is weer wit.
Er zijn 4 soorten cumulus: cumulus humilis, cumulus mediocris, cumulus congestus en cumulus fractus. Tot welk soort een cumulus wolk hoort, ligt aan verticaal hoe hoog de wolk ontwikkelt. In de foto's hierboven zijn cumulus mediocris en cumulus fractus te zien. Laatstgenoemde zijn "gebroken" cumuluswolkjes. Trouwens is ook cirrus tussendoor de cumulus heen te zien op de tweede foto hierboven.
Cumulus congestus (in het Engels ook "Towering cumulus") zijn de stapelwolken die vrijwel hoog opbollen. Ze zien er vaak echt uit als een enorme bloemkool in de lucht.
Foto: Jessie van Neer, Simpelveld (7 mei 2022)
Foto: Ria Gerards, Schinveld (7 mei 2022)
Als de lucht onstabiel genoeg is, kan een cumulus congestus uitgroeien tot een cumulonimbus. Laatstgenoemde zorgt vaak voor regen en/of onweer. Soms is er wel veel instabiliteit in de lucht, maar net niet genoeg voor een cumulus congestus om uit te groeien tot een buienwolk. Soms kan zo'n wolk dan wel neerslag veroorzaken. Dan is er sprake van een cumulonimbus calvus-wolk. In dergelijke situaties krijgt de wolk vaak een glad, vezelig of gestreept aspect aan de bovenkant van de wolk. We noemen dit een pileus.
Foto: Toon Boons, Berkel-Enschot (7 mei 2022)
Foto: Margreet van Vianen, Tilburg (7 mei 2022)
Een pileus is eigenlijk een lenticularis-wolk. Lenticularis-wolken komen niet alleen boven op cumulus congestus voor. Ze zijn langwerpige lensvormige of amandelvormige wolken en lijkt vaak op een luchtschip van een andere wereld. Een andere naam voor dit wolkensoort is lenswolk.
Foto: Annemarie Kroon, Edam (12 mei 2022)
Cumulus komt met name in het onderste deel van de troposfeer voor. Er zijn echter op hogere hoogte ook wolken met cumulus-eigenschappen. Dan zit het woord vaak in de naam van de wolk, bijvoorbeeld altocumulus.
Foto: Jolanda Bakker, Zevenhuizen (11 mei 2022)
Altocumulus wolken zijn wolken met een cumulus-karakter die op middelbare hoogte in de troposfeer voorkomen. Daar zijn eigenlijk vele soorten van. Bijvoorbeeld altocumulus undulatus. Altocumulus undulatus zijn meestal wit of grijs en lijken op golven of rimpelingen in water.
Foto: Cisca van Zeggelaar, Zandvoort (11 mei 2022)
Foto: Jan Dierselhuis, Purmerend (11 mei 2022)
Een ander voorbeeld van wolken met cumulus-eigenschappen is cirrocumulus stratiformis. De naam stratiformis is afgeleid van het Latijn en betekent "uitgerekt". Ze komen voor als zeer kleine cirrocumuluswolken die een groot deel van de lucht bedekken. Er kan ook wat blauwe lucht tussendoor de afzonderlijke wolken te zien zijn. In de foto hieronder is de cirrocumulus stratiformis wolken met name linksboven te zien.
Foto: Jos Hebben, Altweerterheide (13 mei 2022)
Uiteraard zijn niet alle wolken cumulus-achtig. Er zijn ook bijvoorbeeld asperitas wolken (voorheen undulatus asperatus). Dit wolksoort is pas in maart 2017 toegevoegd aan de Internationale Wolkenatlas. Asperitas heeft een golfvormig structuur en is donker van kleur. Met deze wolken in de lucht lijkt het vaak of het in korte tijd gaat regenen, maar dat is bijna nooit het geval.
Foto: Amanda van den Berg, Hekelingen (10 mei 2022)
Foto: Jolanda Bakker, Zevenhuizen (10 mei 2022)
En dan tenslotte... cirrus. In een weerbericht worden deze wolken vaak bestempeld als sluierwolken of sluierbewolking. Het is hoge bewolking die volledig uit ijskristallen bestaan. Ook hier zijn meerdere soorten van.
Cirrus fibratus
Foto: Jo Slangen, Kerkrade (11 mei 2022)
Cirrus floccus
Foto: Michelle Tuip, Heemskerk (12 mei 2022)
En nog vele meer!
Foto: Janneke Middendorp, Honselersdijk (12 mei 2022)
Foto: Joyce Derksen, Doornenburg (12 mei 2022)
Heb jij ook leuke wolkenfoto's?! Voeg ze dan hier toe.
