Waar een klein land groot in kan zijn. Wat het weer betreft gaat die vlieger deze dagen weer eens op. Al moet daarbij gezegd worden dat de uitzonderingen op het heersende weerbeeld ruim in de minderheid zijn.
Land- of zeeklimaat
Het is niet de eerst keer dat er landelijk grote verschillen zijn in het weer. Dit heeft onder meer te maken met de ligging van Nederland aan zee. Het is dan ook vrij logisch dat de kustprovincies veel meer invloed van het Noordzeewater ondervinden dan bijvoorbeeld Gelderland of Limburg. bij laatstgenoemde provincies is sprake van een landklimaat, terwijl de kustprovincies een zeeklimaat kennen. Dit zie je bijvoorbeeld terug in de temperatuurverschillen. In het najaar en in de winter is het in de kustprovincies vaak warmer dan in het binnenland. Niet zo gek, als je bedenkt dat wind vaak uit het zuidwesten waait, over het relatief warme zeewater. Het zeewater koelt gedurende de winter immers maar langzaam af. In het oosten en zuidoosten van het land is dat effect beduidend minder merkbaar. Door de lage stand van de zon warmt het in dit jaargetijde ook nog maar nauwelijks op. Niet alleen overdag ontstaan hierdoor grote verschillen in temperatuur, ook ’s nachts. Het wordt dan ook vaak in het oosten en zuidoosten het koudst.
In het voorjaar en zomer zijn de rollen overigens omgedraaid. Het zeewater is dan inmiddels afgekoeld en de zon komt weer hoger aan de hemel te staan en krijgt dus meer kracht. In het binnenland wordt het juist dan warmer, terwijl de temperatuur aan de kust achterblijft.
In het najaar is het aan zee vaak warmer door het relatief warme zeewater
Zonnig of bewolkt
Overigens is het verschil tussen land- en zeeklimaat niet alleen in de temperatuur, maar ook aan het weerbeeld te zien. Door het warme zeewater zie je in het najaar en in de winter vaak dat het in de kustprovincies bewolkt is. Ook komen daar dan vaker buien voor dan in het binnenland. In kustprovincies is het beduidend natter dan in het voorjaar of zomer. En je raadt het al; in het voorjaar en zomer draaien de rollen weer om. De kustprovincies genieten dan van meer zon, terwijl in het opgewarmde binnenland een stevige onweersbui tot ontwikkeling kan komen.
In het najaar is het aan de kust natter dan in het binnenland
Luchtsoorten
De verschillen die vandaag in Nederland zijn ontstaan zijn overigens niet toe schrijven aan het verschil in land- en zeeklimaat. De oorzaak ligt dit keer aan de aanwezigheid van een zogenaamd front. In de weerkunde wordt deze term gebruikt om de scheidslijn aan te geven tussen twee verschillende luchtsoorten. Dat is namelijk van belang, omdat op die scheidslijn vaak wat aan de hand is. Op zo’n front vinden we namelijk ‘weer’. Met andere woorden; er is activiteit op een front. Denk dan aan een grote zone met veel bewolking en neerslag. Wil je meer weten over fronten, check dan deze blog.
Verschillende luchtsoorten met verschillende kenmerken
Smalle zone
In de situatie van vandaag is de zone met bewolking en regen niet groot. Het beslaat niet heel Nederland en dat is ook de reden dat er verschillen zijn in weer en temperatuur. Het front is afgelopen nacht vanuit het noordwesten als koufront het land ingetrokken. Dat betekent dat achter het front (aan de noordzijde) koudere lucht aanwezig is. Voor het front (aan de zuidzijde) is de luchtsoort warmer. Omdat er momenteel nauwelijks een duidelijke wind of stroming boven ons land staat, is het front pal boven het midden tot stilstand gekomen. Het komende etmaal beweegt het ook maar nauwelijks. Pas in de loop van vrijdag gaat het met moeite in noordelijke richting aan de wandel.
Zwak koufront boven het midden van het land
Onzekerheden
Omdat het front nauwelijks beweegt zou je denken dat de verwachting makkelijk is. Okay, een groot deel van het land heeft te maken met grijs, nevelig en soms druilerig weer. Daarnaast is kans op mist, want in die frontale zone is het erg vochtig. Maar in de gebieden net aan de rand van het front is het de vraag of het droog blijft en of de zon nog komt kijken. En voor vannacht: klaart het op en gaat het misschien vriezen? En hoe groot is de kans op mist?
Zou het front helemaal stil liggen, zijn die vragen makkelijker te beantwoorden. Maar dat is niet het geval, het front zwabbert lichtjes.
Vanochtend was het nog zonnig in het noorden (Jannes Wiersema, Roodeschool)
Noorden zonnig
Was het bijvoorbeeld vanochtend in het uiterste noorden nog zonnig, inmiddels is het daar ook bewolkt geraakt. De kans is echter aanwezig dat het daar later weer wat opklaart. Later vanavond en vannacht kan het in het uiterste noorden dan tot lichte vorst komen. Daarnaast zou ook wat grondmist of een enkele mistbank kunnen ontstaan. Blijft het echter in het noorden bewolkt dan gaat het niet vriezen en is de kans op mist gering.
Niet alleen regen, maar ook nevelig en soms mistig in de frontale zone. (Geeske Harkema, Kats)
Frontale zone
In de frontale zone, die een groot deel van het land beslaat is de verwachting zekerder. Geheel bewolkt, zwaar nevelig en af en toe wat motregen of lichte regen. In de zone komt veel laaghangende bewolking voor en plaatselijk kan mist ontstaan. Vannacht verandert verder weinig aan deze condities en onder het wolkendek daalt de temperatuur naar een graad of 7 à 8.
Lekker weertje in Zuid-Limburg (Hans Janssen, Landgraaf)
Zuidoosten
Aan de zuidzijde van het front is de bewolking weer dunner. In Zuid-Limburg was de zon vandaag ook af en toe te zien en daar is het met zo’n 12 graden ook het warmst geworden. Vannacht is in het zuidoosten dan ook kans op opklaringen en het blijft daar droog. De temperatuur daalt tijdens deze opklaringen naar 1 à 2 graden. Aan de grond kan het vervolgens licht vriezen. Er is kans op ondiepe mistbanken.
De verwachting voor vannacht
Aan de wandel
In de loop van vrijdag komt er eindelijk wat verandering in de zaak. Het front wordt door een aantrekkende wind langzaam naar het noorden geduwd. Dit betekent dat weerbeeld in de zuidelijke helft vriendelijker wordt en het misschien nog 9 of 10 graden wordt. In het noorden blijft het overwegend grijs en stokt het kwik bij een graad of 6.
