Het was vandaag overdag al koud, maar vannacht wordt het nog veel kouder! In het noorden kan het lokaal zelfs streng gaan vriezen: -10 graden of kouder. In combinatie met een stevige oostenwind voelt het daarbij ook nog eens veel kouder aan. Het KNMI heeft hiervoor code geel afgegeven. Maar hoe zit dat eigenlijk, die gevoelstemperatuur?
Het voelt kouder aan
Je hebt het vast al vaker gemerkt: bij een stevige wind voelt het buiten een stuk kouder aan. Dat kan zomaar een groot verschil maken in de weersbeleving! Een mooie zonnige, windstille dag met -5 graden kan zo een stuk aangenamer aanvoelen dan een bewolkte, winderige dag met een temperatuur rond het vriespunt. Maar waarom voelt het kouder aan wanneer het harder waait?
Je hebt het vast wel eens gemerkt, als het waait, voelt het een stuk kouder aan. (foto: Els Bax)
Warme laag
Even terug naar de basis van de warmtehuishouding van het menselijk lichaam. Het lichaam straalt warmte uit en daarom bevindt zich een warme (lucht)laag om je lichaam. Dit relatief dunne luchtlaagje zorgt ervoor dat je het niet koud hebt.
Figuur 1: De warme laag die je normaal bij je draagt.
Kippenvel
Ooit erover nagedacht waarom je kippenvel krijgt als je het koud hebt? Dit is een handig slimmigheidje van je eigen lichaam: Hierdoor gaan namelijk je haren letterlijk overeind staan, waardoor die warme luchtlaag (hoe klein ook) beter wordt vastgehouden rond je lichaam. Als het nu heel hard waait, verlies je deze warme laag. Hierdoor voelt het dus daadwerkelijk kouder aan dan het eigenlijk is.
Figuur 2: En wat er gebeurt als er wind staat: De warme laag wordt als het ware weggeblazen.
De berekening
Om de precieze gevoelstemperatuur te berekenen, zijn verschillende formules en methodes bedacht. De methode die over het algemeen in Nederland (o.a. KNMI en Buienradar) gehanteerd wordt, is de JAG/TI index. Deze bestaat uit wat ingewikkelde formules, die in onderstaande tabel vertaald zijn naar vaste waardes.
Figuur 3: Een voorbeeld: Bij een temperatuur van +5 graden en een windkracht 4, voelt het aan als +1 graden.
Wanneer wordt het problematisch?
Vanaf een gevoelstemperatuur van -10 graden kan binnen een aantal uur koudeletsel optreden. Bij een gevoelstemperatuur van -15 graden of lager, kan dit zelfs al binnen een uur. Het KNMI geeft daarom bij een gevoelstemperatuur lager dan -15 graden code geel af. Dit is vanavond, vannacht en morgenochtend dus het geval in de provincies Friesland en Groningen. Wil je zelf de actuele gevoelstemperaturen checken? Dat kan hier!
Figuur 4: Vanaf -15 graden gevoelstemperatuur geeft het KNMI code geel af.
Hoe zit het verder met de kou de komende dagen?
Na een ijskoude nacht is het morgen nog even oppassen geblazen. Dan niet zozeer vanwege de gevoelstemperatuur, die loopt overdag weer op tot boven de -15 graden, maar wel vanwege IJZEL! Ook hier heeft het KNMI code geel voor uitgegeven. Vanuit het zuidwesten nadert morgen namelijk een regengebied, die voor spekgladde wegen kan gaan zorgen op Tweede Kerstdag. Hoe ijzel ontstaat en waarom het zo gevaarlijk is, kun je lezen in deze blog.
Hou morgen dus goed de berichtgeving in de gaten als je de weg op gaat! Lees hier het meest actuele weerbericht.
