Ieder jaar zijn er meer mensen die de diagnose astma krijgen, waaronder tienduizenden kinderen per jaar. Omgevingsfactoren als klimaatverandering speelt hier een rol bij. Ook zorgt het dagelijks weer voor meer of minder klachten bij astma patiënten.

Astma is een veelvoorkomende longziekte die veroorzaakt wordt door een chronische ontsteking van de luchtwegen. Het veroorzaakt klachten zoals benauwdheid, kortademigheid, hoesten en een piepende ademhaling. Soms kan een astmapatiënt ook een astma-aanval krijgen. Dat treedt op bij prikkelende stoffen of stoffen waarvoor de patiënt allergisch is, maar het kan ook voorkomen tijdens een verkoudheid of na een zware inspanning. Tijdens een astma-aanval vernauwen de luchtwegen na en van de longen en produceert het lichaam meer slijm. Hierdoor wordt het ademen moeilijker. 

De cijfers

In 2024 waren er ruim 580.000 mensen met astma in Nederland. Dagelijks krijgen zo'n 45 kinderen de diagnose astma: dat is ruim 16.000 kinderen per jaar. In totaal zijn er zo'n 70.000 kinderen met astma. Dit zijn de actuele cijfers van het Longfonds.

Het aantal astmapatiënten in Nederland van 2019 tot en met 2024. De verwachting voor 2025 wordt met een blauwe stip aangegeven. Het aantal is duidelijk gestegen afgelopen jaren.

Omgevingsfactoren en astmaklachten

Meerdere omgevingsfactoren vergroten de kans op het ontwikkelen van astma. Denk hier bijvoorbeeld aan pollen. Alle soorten bomen en planten geven stuifmeel (een fijn geel poeder) af. Stuifmeel, oftewel pollen is een belangrijke oorzaak van allergieën en een trigger voor astma bij meerdere mensen. 

Op onze website vind je de Pollenradar. Het geeft een cijfer van 1 tot 10 voor de verwachte hoeveelheid pollen in de lucht per uur, en per dag voor de komende 5 dagen. Het cijfer 1 duidt op weinig pollen in de lucht en het cijfer 10 op extreem veel. 

Luchtkwaliteit speelt een rol bij de verspreiding én de toenemende ernst van astma. Hier gaat het om alle luchtvervuilers: van uitlaatgassen tot hoge ozonniveaus. Op onze website is de verwachte luchtkwaliteitsindex en de hoeveelheid fijnstof in de lucht terug te vinden. Vandaag is de luchtkwaliteit in Nederland goed.

De luchtkwaliteit in Nederland is de afgelopen jaren verbeterd. Meer hierover via deze link.

Andere omgevingsfactoren die het ontwikkelen van astma vergroten, sluiten bijvoorbeeld de blootstelling aan sigarettenrook in de vroege jeugd en tijdens de embryonale ontwikkeling in. 

Het weer en het klimaat kunnen astmaklachten verergeren

Ook het weer kan een rol spelen in de hoeveelheid astmaklachten die een astmapatiënt ervaart. 

Hitte

Het inademen van warme lucht kan de (inmiddels vernauwde) luchtwegen irriteren. Hitte en zonlicht kunnen luchtvervuiling verergeren. Denk hier bijvoorbeeld aan smog die ontstaat tijdens droge, warme perioden (bijvoorbeeld met een hogedrukgebied aanwezig boven een bepaalde regio). Hitte en zonlicht kunnen ook de chemicaliën in de lucht activeren, waardoor smog ontstaat. 

Tijdens hete dagen, staat vaak de airco aan: in de auto, op het werk, in de winkels. Ook kou is niet per se goed voor astmapatiënten...

Kou

Koudere lucht kan het weefsel in de luchtwegen uitdrogen. Daardoor worden de luchtwegen gevoeliger en kunnen ze sneller vernauwen. Ontsteking van de luchtwegen kan dan ook sneller optreden. 

Luchtvochtigheid

Een vochtige atmosfeer is een gunstige omgeving voor schimmels en huisstofmijt. Beide irriteren de longen en sommige mensen zijn ook allergisch hiervoor. Als de luchtvochtigheid (vooral binnenshuis) hoog is, kan het dus zorgen voor meer astmaklachten. De actuele luchtvochtigheid (buitenshuis) is te vinden op onze website via deze link. Luchtvochtigheid wordt met een percentage weergegeven, waar 100% betekent dat de luchtvochtigheid zeer hoog is. 

De luchtvochtigheid boven Nederland vandaag om 11:50u

Onweersbuien

Regen en bliksem kunnen stuifmeel (pollen) in kleinere stukjes dan normaal opbreken. Zo komen ze makkelijker in je longen terecht, waardoor astmaklachten sneller voorkomen.

Regen

Regen kan verschillende effecten hebben op astma. Bij lichte regen of lichte buien wordt pollen uit de lucht gehaald (denk bijvoorbeeld aan een vieze auto ná zo'n bui of lichte regen) en wordt het samen met het regenwater weggespoeld, wat mogelijk de astmaklachten verlicht.

Archieffoto: Margreet van Vianen (Tilburg)

Aan de andere kant kan een stevige stortbui stuifmeel juist afbreken en verspreiden. Bovendien gedijen huisstofmijt en schimmels ook goed bij nat weer.

Snelle weersomslag

Bij abrupte weersveranderingen kunnen astmaklachten verergeren. Sommige experts denken dat druk een rol speelt, terwijl ander onderzoek suggereert dat het door de schommelingen in luchtvochtigheid en temperatuur komt. 

Seizoenen

Tijdens de winter komen verkoudheid en griep vaker voor, waardoor astma verergert kan worden. Ook zorgt openhaard vuur voor irritaties in de luchtwegen. 

Tijdens de zomer gaan we graag naar buiten. Meer tijd buiten betekent meer blootstelling aan factoren die de luchtwegen belasten. Denk hier bijvoorbeeld aan rook van barbecues of sterke chloorgeuren bij zwembaden. 

Hoewel je de buitenlucht en het weer niet kunt beheren, kun je door voorbereid te zijn op veranderingen in het weer, jezelf beschermen en de kans op een astma-aanval verkleinen. 

Bronnen:
Longcijfers.nl
Asthma and the Weather
Wikipedia
De afbeelding bovenaan deze blog en de grafiek met het aantal astmapatiënten in Nederland zijn gemaakt met AI.