Het land heeft de warmste winter in ruim honderd jaar achter de rug en ook de lente kent al meerdere hete dagen. "We hebben nu al twee hittegolven gehad en ook deze week gaat het 34 graden worden. Dat zijn abnormale temperaturen voor deze tijd van het jaar", zegt de Nederlandse Merel van Esch (30) vanuit Sydney. Zij woont al acht jaar in Australië. "Het is droog en heet."
In September werden er al hitterecords verbroken in het dichtbevolkte gebied rond Sydney. Volgens het Australisch meteorologisch instituut moeten inwoners zich 'voorbereiden op een zomer vol hitte en brandgevaar'. Klimaatprofessor Andrea Taschetto van de Universiteit van New South Wales zegt tegen CNN zelfs dat het weleens 'de heetste zomer ooit gemeten kan worden'.
El Niño
Dat het er nu al zo warm is, en dat het naar verwachting in de zomer óók heel warm wordt, komt dus onder meer door El Niño, zegt Maurice Middendorp van Buienradar. El Niño kan zorgen voor warmer en droger weer in Australië. Dat leggen we uit in deze video:
Daarnaast zorgt klimaatverandering ook voor hogere temperaturen. "Die hoge temperaturen zoals we die afgelopen maand al af en toe in Sydney zagen, komen nu vijf keer vaker voor dan honderd jaar geleden in deze tijd. " Die hete dagen zijn wel uitschieters, benadrukt hij. "Het wil niet zeggen dat het in heel Australië de hele maand heel warm was."
'Zwarte zomer'
Toch kunnen die hogere temperaturen en de droogte die El Niño met zich meebrengt een gevaarlijke mix zijn, zegt Middendorp: "Hoe hoger de temperatuur, hoe meer verdamping er optreedt, en hoe droger het wordt. Als de natuur uitdroogt, kan er makkelijker brand ontstaan en zich verspreiden."
Voor veel Australiërs aan de oostkust van het land zit de zomer van 2019-2020 nog vers in het geheugen. Het bosbrandseizoen werd toen omgedoopt tot 'zwarte zomer'. Negentien miljoen hectare brandde toen af, 33 mensen kamen om het leven en miljarden dieren overleefden het niet.
De Nederlandse Merel kan zich die tijd nog herinneren. En hoewel ze verwacht dat ze in Sydney niet direct in gevaar zal komen in het geval van bosbranden, maakt ze zich zorgen over eventuele luchtverontreiniging deze zomer: "Zulke bosbranden hebben directe gevolgen op je gezondheid. Tijdens de vorige periode van bosbranden was het net alsof je 30 sigaretten had gerookt zodra je naar buiten ging. Daar kijk ik nu wel tegenop."
Maatregelen
Of die zorgen terecht zijn, blijft afwachten: "Natuurbranden kunnen hier in Australië op ieder moment uitbreken", vertelt Emilie Koek van de brandweer in de regio New South Wales in Australië. "Maar we zien op het moment wel een verandering naar warmer weer en dat brengt een hoger risico voor bosbranden met zich mee. Bovendien komen de El Niño-omstandigheden eraan." Er hebben al tientallen bosbrandjes gewoed in september in de regio. "Het zijn er meer dan dat we de afgelopen twee, drie jaar gezien hebben."
De brandweer neemt preventieve maatregelen, vertelt Koek: zo worden brandbare landschappen vaak gecontroleerd verbrand, tijdens gunstige weersomstandigheden. Dan kan het tijdens een mogelijke bosbrand niet meer als brandstof dienen. "Maar dat hebben we minder kunnen doen dan we zouden willen. Die gunstige weersomstandigheden hadden we de afgelopen tijd niet vaak genoeg. We hebben een achterstand die we nu nog proberen in te halen."
Brandweermannen hebben ten zuiden van Sydney preventief een stuk bos laten afbranden.
Ook proberen ze de mensen die in riskant gebied wonen voor te bereiden. "Dat hoeft helemaal niet duur of ingewikkeld te zijn, met kleine maatregelen zoals gemaaide gazons, schoongemaakte dakgoten en een tuinslang die lang genoeg is." Ook raden ze gezinnen aan een plan te maken voor het geval het vuur wél in de buurt komt. "Het is handig dat mensen met elkaar afspreken: op welk moment gaan we weg? En hoe pakken we dat aan?"
Bosbranden?
Moeten Australiërs zich dan ook zorgen maken over grote bosbranden komende zomer? Dat het droger en warmer wordt is niet direct reden tot paniek, vertelt Maurice Middendorp. "De afgelopen jaren was het juist minder droog, vanwege een La Niña: dat weersverschijnsel zorgt er juist voor méér regen in Australië. Het is een gunstiger uitgangspunt, want er is in de afgelopen tijd dus minder natuur verdroogd. En dat was in de periode voorafgaand aan de hevige bosbranden van vier jaar geleden wel anders."
Voor meerdere delen van de regio New South Wales geldt een verbod op open vuur. Voor de stad Sydney is dat voor het eerst in drie jaar.
Ook Koek benadrukt dat het de afgelopen jaren relatief nat is geweest: "We zullen komende zomer in deze regio inderdaad het hoogste risico op bosbranden zien sinds 2019-2020, maar zo erg als toen zal het niet worden."
Voor nu zullen ze zich in New South Wales vooral druk maken om hoe ze het hoofd koel kunnen houden: morgen kan het kwik in Sydney stijgen tot 37 graden.