'Dit is de lastigste periode', schrijft Marieke Baan op Twitter. Ze vertelt haar volgers dat ze al vijf jaar geen verwarming meer aandoet, thuis, en belooft: als je er nu mee begint, dan ben je er over een maand aan gewend.
Sander Boon is het daarmee eens. Hij is ademhalings- en koudecoach bij Bridge2Cross en ook hij zegt: een mens kan wennen aan kou. "Je lijf kan veel meer dan je denkt", zegt hij. "Enkele tientallen jaren geleden was het nog helemaal niet zo normaal om verwarming te hebben in huis. Vroeger was warmte een luxe. Mijn ouders hebben het nog weleens over de tijd dat ze zich met een teiltje moesten wassen, en in dat teiltje zat gewoon koud water. En toen de kachels nog op kolen werkten, was het ook niet altijd warm in de huizen."
We zijn lui
Het menselijk lichaam werd volgens Boon in de vorige eeuw veel meer uitgedaagd dan nu. "We zijn best lui geworden. In de zomer willen we airco's, ventilators, en in de winter zetten we de thermostaat een paar graden hoger. Vroeger paste ons lijf zich aan aan de omstandigheden, nu passen wij de omstandigheden aan aan ons lichaam."
Maar dat laatste wordt duurder, nu de gasprijzen zijn gestegen, en ook meer omstreden, nu Rusland, waar een deel van ons gas vandaan komt, een oorlog in Oekraïne voert. Mensen komen financieel in de knel.
In onderstaande video wordt uitgelegd wat het effect is op je portemonnee en op Rusland als je je thermostaat lager zet:
Wie de thermostaat voorlopig liever niet aanraakt, kan zichzelf trainen, legt Bart Scholtissen uit, die cursisten met koude om laat gaan volgens de bekende Wim Hof-methode. "We kunnen wennen aan koude huizen als we onszelf aan kou blootstellen", zegt hij. "Het heeft alleen heel even gewenning nodig, omdat we zo gepamperd zijn met thermostaten in onze Westerse wereld. Maar als je kijkt naar poolgebieden, waar het écht heel koud kan worden: daar leven ook gewoon mensen."
Door je lichaam bloot te stellen aan kou, door een koude douche, op blote voeten naar buiten of zonder jas de deur uit te gaan, maak je bruin vet aan. "Dat is het enige goede vet dat we hebben", benadrukt Boon, "en bruin vet zorgt ervoor dat we snel energie kunnen aanmaken om ons lichaam weer op te warmen." Als kind heb je veel van dat bruine vet. "Kinderen hebben het ook niet zo snel koud. Die lopen met gemak al in het voorjaar in zwemkleding op het strand terwijl hun ouders rillend toekijken."
Extra paar sokken
Bruin vet maak je niet aan door in je koude woonkamer te zitten met zes lagen kleding, een kruik en dikke sokken aan, zegt Scholtissen. Je blote huid moet de kou echt voelen. "En je moet het juist een beetje koud hebben, zodat je lijf een signaal krijgt: aan de slag, opwarmen. En dat doet het niet als je een extra paar sokken aantrekt. Dan blijf je het koud hebben omdat je lichaam zichzelf niet warm gaat maken."
Om je lichaam 'aan' te zetten, hoef je niet meteen een halfuur lang in een ijsbad te gaan zitten, benadrukt Scholtissen. Dat kan bijvoorbeeld ook door koud (af te) douchen, anderhalve minuut is al genoeg voor de meeste mensen, of nu, in de herfst, nog zonder jas naar buiten te gaan, op blote voeten buiten te lopen of, tipt Boon, zelfs even in zwemkleding een paar minuten buiten te staan. "Steeds minder laagjes aan als je naar buiten gaat, is ook een goede manier om het op te bouwen."
Oktober is daar volgens beide koude-experts een goede maand voor. "Het is een beetje tussenweer nu, het is wel voor veel mensen al fris, maar nog niet zo heel erg koud", zegt Scholtissen. "Nu kan je lichaam er rustig aan wennen. In de winter is het vaak te extreem voor veel mensen om jezelf zo bloot te stellen aan kou, voor het eerst."
Wees niet bang dat je er ziek van wordt, benadrukt Boon. "Verkoudheid ontstaat niet door kou, maar door een virus. En blootstelling aan kou is juist goed voor je afweersysteem."
Kwestie van volhouden
En dan is het volgens Scholtissen een kwestie van volhouden tot en met de winter, en dan is de kans best aanwezig dat die thermostaat veel minder hoog hoeft dan je zou denken. "Het is natuurlijk wel persoonsafhankelijk hoe snel je went aan kou en hoe goed je ertegen kan, maar ermee trainen gaat iedereen helpen."
Volgens Marieke Baan merk je al binnen een paar weken verschil. Ze heeft nu, hartje winter, in de woonkamer geen verwarming meer nodig, en ook geen dekentje meer. "Alleen pantoffels en een wollen vest of trui."
In onderstaande video wordt uitgelegd wat de invloed is van de gasprijzen op je energierekening:
