Is het in ons eigen kikkerlandje wisselvallig en aan de koele kant, het zuidoosten van Europa gaat gebukt onder een verzengende hitte en aanhoudende droogte. Een aantal dagen geleden schreven we een blog met als titel ‘Waar zijn de hogedrukgebieden gebleven?’. En het antwoord op deze vraag: in elk geval 1 daarvan in het oosten van het Middellandse Zeegebied.
Terwijl lagedrukgebieden op veel plekken in Europa wisselvallig weer bezorgen, is het in het zuidoosten van het continent aanhouden droog en heet door de aanwezigheid van een hogedrukgebied.
Hogedrukgebied
Er ligt al enige tijd een hogedrukgebied in het uiterste zuidoosten van Europa. Dit druksysteem zorgt daar voor een zuidelijke stroming, ofwel de wind komt uit zuidelijke richtingen. De zeer warme tot hete lucht uit Noord-Afrika wordt hierdoor naar landen als Griekenland en Turkije geblazen. Niet zo gek dus dat het daar zo heet is. Ook Cyprus ontkomt niet aan de hitte; vandaag kan het daar al 40 graden worden, de komende dagen wordt het nog heter en wellicht dat vrijdag 45 graden (!) wordt aangetikt. Het is in Zuid-Europa toch wel vaker heet? Ja, dat is waar, maar dat gebeurt dan meestal in de zomermaanden juli en augustus. Dat het zo vroeg in juni al zo heet wordt is bijzonder. Overigens ligt de temperatuur op Cyprus normaal in deze tijd van het jaar rond 27 graden.
Temperatuurafwijking over een week: in het zuidoosten van Europa is het 5-10 graden warmer dan normaal, op sommige plekken zelfs meer dan 10 graden. In het noordwesten/westen is het koeler dan normaal.
Hittekoepel
De oorzaak van de hitte ligt grotendeels bij de aanvoer van warme lucht uit Afrika. Daarnaast draagt het hogedrukgebied z’n steentje bij aan het opwarmingsproces. Bij een hogedrukgebied vinden namelijk grootschalige dalende luchtbewegingen plaats. In dit proces warmt de lucht langzaam op en droogt tegelijkertijd uit. Wolken lossen hierdoor op en de zon heeft vervolgens vrij spel. Dus de extreme hitte is een optelsom van meerdere factoren.
Dat het hogedrukgebied redelijk stationair is, dus op een plek blijft liggen, zorgt ervoor dat de hete lucht ook op z’n plek blijft. Wanneer dit bij een stationair hogedrukgebied gebeurt spreken we ook wel van een hittekoepel (heatdome).
Nauwelijks tot geen bewolking boven Zuidoost-Europa - de zon heeft vrij spel. Naast de hitte heeft Griekenland ook te kampen met de aanvoer van Saharastof, wat de luchtkwaliteit niet ten goede komt. (foto: EODIS)
Bos- en natuurbranden
De hitte brengt voor mens en dier gevaren mee als hittestress en uitdroging. Daarnaast neemt met dit weertype al snel het risico van natuur- en bosbranden toe. Op dit moment woeden er al enkele bosbranden in Griekenland en Turkije. Op Cyprus, bij Paphos woedt momenteel een grote natuurbrand die nog lang niet onder controle is. Cyprus heeft hulp gevraagd aan de omliggende landen en de EU. Inmiddels heeft Griekenland blusvliegtuigen gestuurd, zo ook Jordanië.
De blauwe symbolen geven aan waar vandaag natuurbranden zijn gemeld. (bron: Copernicus)
Minder heet
Het lijkt voorlopig nog erg warm te blijven in het zuidoosten van Europa, al gaan de scherpe randjes er wel wat vanaf. De extreem hete lucht lijkt zich in het weekend wat meer naar het oostwaarts te verplaatsen. Dat betekent minder warme lucht voor Griekenland. Neem bijvoorbeeld Athene, waar het vandaag en de komende dagen maar zo 40 graden kan worden. In het weekend komt de middagtemperatuur in de Griekse hoofdstad rond 31 graden uit.
Vanwege de hitte is de Akropolis in Athene 's middags gesloten (foto: Paul Hermans)
Cyprus moet echter tot en met zaterdag doen met de verzengende 40-ers op de thermometer. Daarna wordt het wat minder het en komt de maximumtemperatuur rond 35 graden te liggen.
Daarbij lijkt het ook volgende week aanhoudend droog (en warm) te blijven in Zuidoost-Europa.
Temperatuurverwachting voor donderdag: dik 40 graden op de kaart.
