Het weerbeeld was behoorlijk somber maar eindelijk komt er tijdelijk weer wat beweging in de atmosfeer. Het hogedrukgebied waar we afgelopen dagen mee te maken hadden en er voor zorgde, dat de gordijnen vanwege de mist op veel plaatsen gesloten bleven, verliest zijn positie boven Nederland. Met een naar noordwest draaiende stroming wordt wat koudere lucht aangevoerd met daarin enkele winterse buien. Toch weer even een speldenprik van deze, voor velen tot nu toe, teleurstellende winter. Er is ook positief nieuws te melden want naast winterse buien is er ook blauwe lucht te zien en dus ZON. Vanmiddag passeert eerst een storing met wat lichte regen. Vannacht en morgen krijgen de buien soms een winters karakter met hagel en natte sneeuw. Hoe zit dat?
De meest voorkomende neerslagsoort in Nederland is regen en valt in tegenstelling tot sneeuw gewoon in alle seizoenen, ook in de winter. Het regent als de temperatuur van de lucht waarin de neerslag valt boven de nul graden ligt. Regen begint vaak als sneeuw op grotere hoogte maar tijdens de val naar beneden smelt de sneeuw en komt dan als regen op de grond (zie figuur1). Het lijkt alsof het vaak regent in Nederland maar gemiddeld gezien regent het maar op 120 tot 155 dagen en dan ook nog niet eens de hele dag.
Winterse neerslagvormen
Sneeuw
Sneeuw is precies het tegenovergestelde van regen. Bij sneeuw is de hele luchtkolom waarin het valt namelijk onder de nul graden. In een wolk bevinden zich ijskristallen. Deze ijskristallen plakken aan elkaar en wanneer ze groot genoeg en dus zwaar genoeg zijn, vallen ze als sneeuwvlokken naar beneden. Is de lucht waarin ze vallen droog en koud, dan vormt zich droge- of poedersneeuw. Deze vlokken zijn klein en plakken nauwelijks aan elkaar. Een sneeuwpop maken is dan bijna niet mogelijk. De wintersportliefhebbers zijn erg blij met deze soort, al komt deze niet vaak in Nederland voor. Doordat er weinig water in deze "droge" sneeuw zit, reageert deze niet goed op het strooien van zout. Het kan dus behoorlijk glad worden op de wegen.
Is de lucht iets vochtiger of warmer, dan krijg je al een soort van "natte" sneeuw. Deze sneeuw is licht gesmolten aan de buitenkant en bevat hierdoor meer water. Natte sneeuw is wel plakkerig van structuur en hier kunnen wel heel makkelijk sneeuwballen van gevormd worden. Verder kan deze vorm van sneeuw makkelijk compact worden, door bijvoorbeeld een auto die er overheen rijdt. Daarnaast kan het ook snel bevriezen, wanneer bijvoorbeeld 's nachts de temperatuur weer omlaag gaat en er toch een spekgladde laag ontstaat. Wordt er gestrooid voordat de natte sneeuw compact gereden is, dan reageert deze vorm goed op strooizout en smelt weg zodat gladheid voorkomen wordt.
Natte sneeuw
Dan is er nog de "echte" natte sneeuw. De lucht waarin deze valt is nog iets warmer. Hierdoor is een deel van de sneeuw al compleet gesmolten. Het is echter nog niet zo warm dat alle sneeuw smelt. Hierdoor valt er een combinatie van regen en sneeuw tegelijk. Meestal smelt de aanwezige sneeuw direct bij aanraking van de grond. Is de ondergrond koud, maar nog niet bevroren, dan kan natte sneeuw wel de grond nog verder afkoelen tot onder het vriespunt.
Korrelhagel
In de zomer vallen er grotere hagelstenen dan in de winter. Dat heeft te maken met het feit dat de opgaande beweging (de stijgstroom) in een winterse bui een stuk kleiner is dan in een zomerbui. Een regendruppel wordt naar de koudere toppen van de wolk getransporteerd en bevriest daar om een ijskristal heen. Hierdoor vormt zich een kleine hagelsteen, om vervolgens naar beneden te vallen. Deze hagelstenen zijn in tegenstelling tot zomerhagel klein en poreus. Je kan ze zo fijnknijpen met je vingers, terwijl er zomers weleens ijsballen ter grootte van golfballen naar beneden vallen. Het wegdek zal niet heel snel heel glad worden van korrelhagel, ondanks dat het wel even wit wordt.
Winterse bui, foto: Gieny Westra
IJzel
Dan is er nog de gevaarlijkste variant, namelijk ijzel maar daar hebben we voorlopig niet mee te maken. IJzel ontstaat meestal aan het eind van een vorstperiode en is relatief zeldzaam. Hierbij vallen sneeuwvlokken door een warme luchtlaag. Hierdoor smelten de vlokken en worden er druppels gevormd. Vervolgens vallen deze druppels door een koude laag boven het aardoppervlak. Hierdoor wordt de temperatuur van de druppels onder het vriespunt, maar ze bevriezen niet. Dit wordt onderkoelde neerslag genoemd. Zodra deze druppels het aardoppervlak of andere objecten raken, bevriezen ze direct en vormen een harde ijslaag. Zelfs als er al strooizout op ligt kan er een gevaarlijke ijslaag gevormd worden.
Als de onderkoelde druppels toch bevriezen in de koude onderste laag, dan vormen ze hele kleine ijskristallen dan spreken we over ijsregen. Deze ijsregen heeft hetzelfde effect als ijzel.
Regen, hagel en natte sneeuw
Dit zijn de neerslagsoorten waar we vannacht en morgenoverdag mee te maken krijgen maar wat belangrijker is de zon is weer van de partij en voor de verandering eens geen mist dus we krijgen een veel opener weertype maar het wordt ook gevoelig kouder. Op de weerkaart voor komende nacht is te zien dat stroming naar noordwest draait en daarmee komt de koudere luchtstroom op gang.
Ook de wind trekt flink aan en morgenoverdag waait er een matige tot harde noordwester waardoor het met 5 graden aanvoelt als plus 1 tot -1 graden, we noemen dit de gevoelstemperatuur.
Blijft het zo
Eigenlijk worden we blij gemaakt met een dode mus want er komt weer een nieuw hogedrukgebied boven Nederland te liggen waardoor er veel minder wind is en de mistkansen opnieuw groter worden dit weekend en zo kwakkelen we nog even door want echt winterweer zoals in Canada de afgelopen week zit er voorlopig echt niet in, maar daar zit ook niet iedereen op te wachten.
In het Canadese Toronto viel afgelopen dagen wel 60 cm sneeuw bron: Talia Ricci/CBC
