“In de kustgebieden en het noordoosten vallen enkele winterse buien.” Zinnen als deze vind je ’s winters best vaak in het weerbericht. Maar wat houdt een ‘winterse bui’ precies in? Je denkt snel aan sneeuw, maar er zijn nog veel andere vormen van winterse neerslag! Hoe zien die andere soorten eruit? En krijgen we de komende dagen nog met winterse buien te maken? Je leest het allemaal in deze blog!
De winterse buien vandaag
Door een lagedrukgebied dat boven de Noordzee ligt worden buien gegenereerd, deels gevoed door de nog behoorlijke warme wateren van de Noordzee. Deze buien trekken met de stroming mee het land op. Ze verliezen dan echter hun voedingsbron: het warme zeewater, en doven snel uit. De temperaturen in de kustgebieden liggen iets boven het vriespunt dus vallen deze buien met name als natte sneeuw, al komt er ook korrelhagel voor. Op een kleine storing boven het (noord)oosten van het land ontstaan ook een paar heel lichte buien, deze buien brengen droge sneeuw bij temperaturen van ruim een graad onder het vriespunt. We zien vandaag echter ook een flinterdun wit vliesje uit de mist komen, hoe zit dat precies? 
Op de radar zijn de buien van vandaag goed te zien, al zijn de sneeuwbuien in het oosten wel klein.
Uitsneeuwende mist
Dat het op veel plekken vanochtend mistig was zal weinig mensen ontgaan zijn. De grijze deken is bijzonder hardnekkig vandaag en zou regionaal zomaar eens de hele dag kunnen blijven hangen. Er komen enkele meldingen binnen van een wit laagje ‘sneeuw’ dat in de mist is ontstaan. Als een mistlaag heel dik is en de temperaturen laag genoeg dan kan er zogenaamde ‘uitsneeuwende mist’ ontstaan. Enkele mistdeeltjes bevriezen dan, vormen een vlokje en hechten vast aan andere mistdeeltjes. Op deze manier groeien de verse vlokjes totdat ze als sneeuw uit de mistlaag vallen, als gevolg van het verlies van vocht zal de uitsneeuwende mist naar verloop van tijd ook oplossen. Vandaag lijkt het niet koud genoeg om dit fenomeen te laten ontstaan, bovendien verdwijnt de sneeuwgevende mist niet. Het vliesje dat her en der gemeld wordt is dan ook waarschijnlijk geen gevolg van uitsneeuwende mist maar eerder ‘gewone’ motsneeuw of rijp. Rijp ontstaat doordat mistdruppeltjes vastvriezen aan bevroren objecten als planten, auto’s en gras. In het geval van motsneeuw die uit de mist valt is het verhaal iets technischer, dat zit zo. De motsneeuw was waarschijnlijk het gevolg van een verticaal iets beter ontwikkelde wolk. Een wolk die iets dieper is dus en zijn basis aan de oppervlakte had. Stel dat die wolk dan 500 meter hoog is, dan kan er op die hoogte sneeuw ontstaan die naar beneden gaat vallen. Er valt dan motsneeuw uit de mist, dit lijkt op uitsneeuwende mist maar is officieel niet helemaal hetzelfde. 
Op deze foto is goed te zien hoe mist en rijp samen kunnen gaan.
Natte sneeuw
De buien die vandaag aan de kust vallen bevatten voornamelijk natte sneeuw. Dit soort winterse neerslag ontstaat als de lucht op enige hoogte, waar de wolken zich bevinden, koud genoeg is om sneeuwvlokken te produceren. Als deze vlokken echter naar de grond vallen komen ze een laag met warmere lucht tegen. Hierdoor smelt een deel van de sneeuwvlokken. De warme luchtlaag is echter niet groot genoeg om alle sneeuw te laten smelten. Uiteindelijk valt er dan een combinatie van regen en sneeuw tegelijk. Meestal smelt de aanwezige sneeuw direct bij aanraking van de grond. Is de ondergrond koud, maar nog niet bevroren, dan kan natte sneeuw wel de grond nog verder afkoelen tot onder het vriespunt. Dan kan het dus door die natte sneeuw eventjes verraderlijk glad worden.
Korrelhagel
Bij stevige buien kan in de winter korrelhagel vallen, deze vorm van hagel bevat hagelstenen die een stuk kleiner zijn dan we in de zomer gewend zijn. Dat heeft te maken met het feit dat de opgaande beweging in een winterse bui een stuk kleiner is dan bij een zware zomerse onweersbui. Een regendruppel wordt naar de koudere toppen van de wolk getransporteerd en bevriest daar om een ijskristal heen. Hierdoor vormt zich een kleine hagelsteen, die vervolgens naar beneden valt. Deze korrelhagelstenen zijn in tegenstelling tot zomerhagel klein en poreus. Het wegdek zal niet heel snel heel glad worden van korrelhagel, maar het kan het landschap wel even een winters tintje geven. 
De verschillende soorten situaties waarbij verschillende soorten winterse neerslag ontstaan.
Sneeuw
Een winterse bui kan ook uit droge sneeuw bestaan, vandaag is dat het geval bij de lichte buien die in het noordoosten vallen. Bij sneeuw is de hele luchtkolom waarin het valt onder nul. In een wolk bevinden zich ijskristallen. Deze ijskristallen plakken aan elkaar en wanneer ze groot genoeg en dus zwaar genoeg zijn, vallen ze als sneeuwvlokken naar beneden. Is de lucht waarin het valt droog en koud, dan vormt zich droge- of poedersneeuw. Deze vlokken zijn klein en plakken nauwelijks aan elkaar. Is de lucht iets vochtiger of warmer, dan krijg je al een soort van natte sneeuw. Deze sneeuw is licht gesmolten aan de buitenkant en bevat hierdoor meer water. Het is erg plakkerig en kan makkelijk compact worden, door bijvoorbeeld een auto die er over heen rijdt. Daarnaast kan het ook snel bevriezen, wanneer bijvoorbeeld 's nachts de temperatuur weer omlaag gaat. Dit soort sneeuw kan dus voor gevaarlijke gladheid zorgen.
Droge sneeuwval zorgt ongetwijfeld voor het meeste plezier van alle soorten winterse neerslag.
IJzel
Misschien wel de gevaarlijkste variant van winterse neerslag is ijzel. Gelukkig is ijzel relatief zeldzaam, vaak valt het als een dooifront de kou uit Nederland verdrijft. Het ontstaat als sneeuwvlokken door een warme laag lucht vallen. Hierdoor smelten de vlokken en worden druppels gevormd. Vervolgens vallen deze druppels door een koude laag boven het aardoppervlak. Hierdoor zakt de temperatuur van de druppels onder het vriespunt, ze bevriezen echter niet meteen. Er is dan sprake van zogenaamde onderkoelde druppels. Zodra deze druppels het (bevroren) aardoppervlak raken, bevriezen ze wel direct en vormen zodoende een harde ijslaag. Zelfs als er al zout op ligt kan er zich een gevaarlijke ijslaag vormen.
Bij ijzel vormt zich een levensgevaarlijk laagje ijs op de straten.
IJsregen
IJsregen bestaat uit heldere, kleine ijsballetjes die een typisch knisperend geluid maken als ze op de grond vallen. Het ontstaat in principe op dezelfde manier als ijzel. Er ontstaan sneeuwvlokken die door een warme laag vallen en smelten, maar vervolgens in een koude laag bij het aardoppervlak weer afkoelen. Als deze koude laag groot en koud genoeg is ontstaan geen onderkoelde druppels, zoals bij ijzel, maar bevriezen de druppels en vormen ze ijsregen.
Vannacht en morgen lokaal nog winterse buien
Het lagedrukgebied waar we het aan het begin van deze blog over hadden blijft nog eventjes aanwezig boven de Noordzee. Met name in de kustregio’s, maar in het noorden ook wat dieper landinwaarts, zijn vannacht dan ook nog winterse buien mogelijk. Dicht bij zee zal er vooral natte sneeuw vallen, mogelijk ook wat korrelhagel. Dieper landinwaarts is de kans op droge sneeuw iets groter en kan lokaal een sneeuwdekje ontstaan. Ook morgenochtend kan er nog een enkele sneeuwbui vallen. Al met al zullen de hoeveelheden meevallen en hoeven we niet te hopen op een uitgebreide witte wereld. Toch zou het al leuk zijn om ergens, hoogstwaarschijnlijk in het noorden, een sneeuwlaagje van een centimeter te zien.
Met name aan de kust kunnen we vanavond en vannacht nog winterse buien verwachten.
