Vanaf morgenavond gaat het los. We krijgen te maken met storm en zeer zware windstoten die onherroepelijk voor veel hinder en schade gaan zorgen. Twee stormdepressies genaamd Dudley en Eunice zorgen in de slotfase van deze meteorologisch teleurstellende winter voor zeer onstuimig weer. Komende dagen komt Nederland onder de straalstroom te liggen waardoor depressies enorm kunnen ontwikkelen. Hier zijn we gisteren in deze blog uitvoerig op ingegaan. Vandaag worden vooral de zeer zware windstoten aangehaald die dan kunnen ontstaan.
Indeling windstoten
De wind die met dezelfde snelheid uit een en dezelfde richting waait is vaak niet het probleem zolang er geen storm wordt verwacht. Het zijn vooral de windstoten die veel hinder kunnen opleveren voor bijvoorbeeld het weg- en vliegverkeer. Ook de kans dat bomen omgaan, zeker als er nog veel blad aan zit, is aanwezig. Een windstoot is een kortdurende rukwind of windvlaag van ten minste 50 km/uur en duurt iets langer dan 20 seconden. Zijn de windstoten harder dan 75 km/uur dan worden ze zware windstoten genoemd en boven de 100 km/uur zeer zware windstoten en die staan op het programma komende dagen, mogelijk zelfs boven de 130 km per uur zoals door de verschillende weermodellen wordt berekend.
Hoe ontstaan windstoten?
Er zijn verschillende oorzaken voor het ontstaan van deze windstoten. Ze ontstaan door windschering of door wrijving. Ook bij buien komen soms zware windstoten voor wat dan weer te maken heeft met een valwind.
Windschering
Met windschering wordt bedoeld het verschil in windkracht en/of windrichting op hetzelfde niveau of variërend met de hoogte. Zo kennen we:
- verticale windschering: een verandering van de horizontale wind met de hoogte. Aan de grond kan de wind een heel andere richting of snelheid hebben dan op bijvoorbeeld 5 km hoogte
- horizontale windschering: een verandering van de wind op dezelfde hoogte
- schering van de verticale wind: een verandering van de verticale wind op dezelfde hoogte
Als er dus een verandering komt in de snelheid of de richting van de wind ontstaat er een windstoot. Een voorbeeld hiervan is dat het hoog in de atmosfeer veel harder waait dan aan het aardoppervlak. De wind op hoogte beweegt sneller dan aan de grond zoals nu ook het geval is met de straalstroom komende dagen boven ons hoofd waarbij windsnelheden van 100-350 km/uur bereikt kunnen worden. De snelle wind duikt als het ware plotseling naar beneden met een windstoot als gevolg. Er treedt ook vaak turbulentie op waar het vliegverkeer veel hinder van kan ondervinden.
windschering
Wrijving
Boven open water heeft de wind vrij spel maar zodra die het land bereikt krijgt de wind weerstand van begroeiing of gebouwen. Deze objecten zorgen voor wrijving waardoor de wind aan het aardoppervlak wordt afgeremd en dus kan de snellere wind op hoogte als het ware naar beneden duiken. Hierdoor ontstaan windstoten en turbulentie tussen gebouwen.
Windstoten bij buien
Buien produceren niet alleen regen maar ook koude lucht. Koude lucht is zwaarder dan warme lucht aan het aardoppervlak. De koude lucht valt in de bui naar beneden en klapt tegen het aardoppervlak met een windstoot als gevolg. Deze valwinden kunnen veel schade veroorzaken, zeker wanneer bomen nog veel blad hebben dan kunnen ze knakken als luciferhoutjes. Ook in het verkeer zijn deze windstoten zeer hinderlijk. Er gaan regelmatig caravans of aanhangers van vrachtwagens om.
Forse bui waarbij windstoten kunnen voorkomen. Grote kans dat bomen die vol in het blad staan knakken. foto: Hans Buls, Diever
Actuele situatie
In geval van windstoten vanaf 75 km/uur geeft het KNMI weerwaarschuwingen uit. Vanaf morgenavond staat code geel uit voor zware tot zeer zware windstoten. In de noordelijke provincies mogelijk tot zo'n 130 km/uur. De wind zelf kan stormkracht, 9 Bft bereiken in het Waddengebied, dit hebben we te danken aan stormdepressie Dudley.
Stormdepressie Dudley
Vrijdag passeert het windveld van de volgende stormdepressie Eunice. Het is niet uitgesloten dat er komende dagen nog code oranje uitgaat voor zeer zware windstoten tot boven de 130 km/uur. Verder kan ook de normale wind stormkracht bereiken. Er zijn weermodellen die vrijdag met windkracht 10 tot 11 komen wat betekent zware tot zeer zware storm. Hoe een en ander precies uitpakt zal komende dagen uiteraard duidelijk worden maar dat ons een aantal zeer onstuimige dagen te wachten staan is wel zeker. Verder is het vrijdag ook nog eens springtij waardoor het water door de wind extra kan worden opgestuwd. Het is dus mogelijk dat kades onder water lopen. Zorg verder dat alles goed vast zit en houdt komende dagen de weersverwachting goed in de gaten.
Stormweetjes!
Tot zeer zware storm kwam het voor het laatst in 2018. Hoek van Holland haalde toen een uurgemiddelde windsnelheid van 108 km/uur wat overeenkomt met windkracht 11. Daarnaast kwam het tot een zeer zware windstoot van 144 km/uur. In 2020 was storm Ciara op 9 februari fors met windkracht 10 op Vlieland en een uitschieter van 130 km/uur. Vlieland noteerde toen 21 dagen met een uurgemiddelde wind van minimaal 7 Bft wat vrij bijzonder is. Dat was dus een onstuimige maand voor het Waddeneiland. De zwaarste windstoot in Nederland gemeten sinds 1910 dateert van ruim een eeuw geleden. Op 6 november 1921 maakte Hoek van Holland een schuiver van 162 km/uur en alleen op 7 september 1944 bereikte de "normale" wind orkaankracht, 12 Bft.
