Valentijnsdag 2016 verliep regionaal wit. In het oosten van het land ontstond een prachtig winters landschap, maar niet overal viel er sneeuw.
Foto 1: Een witte wereld in de bossen bij Apeldoorn (Gerrie Struik)
Neerslagsoorten
Alle neerslag valt als sneeuw uit de wolk, maar de temperatuur van de luchtlaag onder de wolken bepaalt of de sneeuw smelt of niet. Als de complete luchtlaag onder de wolk een temperatuur boven nul graden heeft, smelt de sneeuw en valt er regen. Als vlak boven het aardoppervlak nog een koude laag aanwezig is (bijvoorbeeld na een lange koude periode), dan bevriest de smeltende sneeuw weer. Afhankelijk van de diepte van deze laag krijg je onderkoelde regen die meteen bevriest op koude oppervlakken. Dat levert ijzel op. Of er valt ijsregen of natte sneeuw. Zodra de temperatuur van de luchtlaag onder de wolk compleet onder nul graden ligt, blijft sneeuw vallen.
Figuur 1: ontstaanswijze neerslagsoorten
Temperatuur boven nul en toch sneeuw!
Tijdens Valentijnsdag 2016 zat er flink wat kou in de lucht. Alleen vlak boven het aardoppervlakte lag de temperatuur boven nul.
Toch viel er in delen van Gelderland, Overijssel en Flevoland 1 tot 5 cm sneeuw. De rest van het land moest het met natte sneeuw en (mot)regen moest doen.
Dit verschil is te wijten aan de neerslaghoeveelheid en -intensiteit. Op de kaart hieronder is te zien dat de verschillen heel groot zijn en precies daar waar de meeste neerslag per 24 uur is gevallen, is ook de sneeuw blijven liggen.
Afkoeling door aanhoudende sneeuwval
Als er veel en aanhoudend sneeuw valt, koelt de luchtlaag uiteindelijk voldoende af zodat er sneeuw blijft liggen. Als sneeuw door een warme luchtlaag valt, smelt de sneeuw. Dit proces heeft energie nodig en dat gaat ten koste van de omgeving. De temperatuur van de lucht daalt dus. Je kan het vergelijken met het ijsblokje: als je dat in een glas warme frisdrank doet, smelt het ijsblokje, maar daalt de temperatuur van de frisdrank.
Figuur 2: Afkoeling door sneeuwval
De neerslag op 14 februari viel boven het hele land als sneeuw. In een groot deel van het land smolt dit in de onderste luchtlaag en viel er regen of natte sneeuw. Door de aanhoudende neerslag in het oosten, daalde de luchttemperatuur voldoende en viel er uiteindelijk sneeuw dat ook kon blijven liggen.
Foto 2: Martin de Jongh, Posbank bij Rheden De hele uitleg vind je terug in de weervideo
