Afgelopen nacht trok storm Dudley over ons land, morgen komt de nog zwaardere storm Eunice langs. Hieronder zie je ze op de weerkaart van morgen 12u. Dudley ligt dan al boven Finland en het windveld van Eunice ligt boven Zuid-Engeland en zal ons spoedig bereiken. Het KNMI heeft code oranje afgegeven wegens zeer zware windstoten in het hele land, behalve Limburg. Daar geldt code geel. Maar wat betekenen die kleuren precies? En wanneer wordt zo’n waarschuwing afgegeven?
weerkaart van morgen 12.00u
Geschiedenis van kleurcodes
Op 25 januari 1990 trok een van de zwaarste stormen van de afgelopen eeuw over Nederland. Het KNMI (Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut) waarschuwde van tevoren dat er een zware storm op komst was maar toch werd Nederland behoorlijk verrast. Duizenden reizigers strandden door schade aan het spoor- en wegennetwerk. Er moesten honderden mensen op veldbedden in de Jaarbeurs in Utrecht overnachten. Helaas kostte de storm ook aan 17 mensen het leven. Uit onderzoek bleek later dat de waarschuwingen van het KNMI niet goed tot mensen waren doorgedrongen. Ook was het mensen niet duidelijk wat er van ze verwacht werd met zo'n zware storm in aantocht. Daarop is besloten dat er speciale waarschuwingen voor extreem weer moesten komen. Dit was de start van de kleurcodes, die het KNMI tot op de dag van vandaag nog uitgeeft bij gevaarlijke weersituaties.
Hoe worden codes afgegeven?
Het weer in Nederland kan van plaats tot plaats flink verschillen. Vandaar dat weerwaarschuwingen per provincie worden afgegeven. Naast de provincies worden het IJsselmeergebied, de Waddenzee en de Waddeneilanden ook als losse regio’s meegenomen in dit systeem. Door tijdig te waarschuwen kunnen mensen alerter zijn op het weer en kan zo schade worden voorkomen. Waarschuwingen kunnen voor alle gevaarlijke weersomstandigheden afgegeven worden, van storm tot mist en van sneeuw tot onweer.
Code geel
Dit is de lichtste waarschuwing. Code geel betekent: wees alert. Er kan gevaarlijk weer voorkomen. Als er code geel is afgegeven voor bijvoorbeeld windstoten heb je er misschien niet direct last van maar kun je er wel over nadenken om niet met een grote aanhanger op pad te gaan. Code geel kan 2 dagen van tevoren worden afgegeven als de kans op gevaarlijk weer tenminste 60% is. De meest voorkomende weerfenomenen waarvoor met code geel wordt gewaarschuwd zijn:
-Windstoten, als windstoten harder dan 75 km/u voorkomen wordt code geel afgegeven. Een uitzondering is de kust in de winter, daar geldt dan een minimum van 90 km/u.
-Gladheid en sneeuw, als er gladheid ontstaat door sneeuwval of sneeuwresten wordt code geel afgegeven.
-Onweersbuien, als er windstoten van meer dan 60 km/u of hagelstenen in een bui voorkomen of er meer dan 30 millimeter in een uur valt wordt er code geel afgegeven.
Als er door sneeuwval gladheid kan ontstaan wordt code geel afgegeven (archieffoto).
Code oranje
Code oranje betekent: wees voorbereid. Houd dan rekening met een kans op extreem weer met veel impact, kans op schade, overlast of letsel. Voordat het KNMI code oranje uitvaardigt wordt gekeken naar het gebied waarin extreem weer kan optreden. Dat gebied moet groter dan 50 bij 50 kilometer zijn. Binnen dat gebied kan het gevaar wel heel lokaal zijn, zoals plensbuien die boven een dorp blijven hangen en daar extreem veel neerslag brengen. Code oranje kan maximaal een dag van tevoren afgegeven worden als de kans op extreme weersomstandigheden groter dan 60% is. Voordat code oranje wordt afgegeven, wordt er overlegd met verschillende meteorologische partijen buiten het KNMI. Ook Buienradar wordt daarbij geconsulteerd. De criteria voor code oranje bij enkele weerfenomenen zijn:
-Voor code oranje bij onweersbuien moet hagel groter dan 2 centimeter vallen, of er moeten windstoten van meer dan 75 km/u voorkomen of er moet meer dan 50 mm neerslag in een uur vallen.
-Windstoten moeten boven 100 km/u uitkomen voor code oranje. Opnieuw is de kust in de winter hierop een uitzondering, daar moeten dan windstoten van meer dan 120 kilometer per uur voorkomen.
-Om code oranje voor regen uit te vaardigen moet er meer dan 75 millimeter neerslag in 24 uur vallen.
Dit soort zware onweersbuien zijn vaak code oranje waardig (archieffoto).
Code rood
Code rood staat ook wel bekend als een weeralarm. Het betekent: onderneem actie, er wordt dan verwacht dat mensen in de betreffende regio’s goed rekening houden met de weersomstandigheden. Voor code rood zijn geen criteria, de weersomstandigheden kunnen dus hetzelfde zijn als bij code oranje. Het verschil is dat het extreme weer bij code rood maatschappij-ontwrichtend is. De risico’s op schade en letsel zijn dan extra groot. Als het bijvoorbeeld gaat stormen of sneeuwen tijdens de ochtend- of avondspits, kan dat maatschappij-ontwrichtend werken. Of neem bijvoorbeeld de Nijmeegse vierdaagse, als daar een zware onweersbui overtrekt, lopen duizenden deelnemers direct gevaar. Als de onweersbui dan de criteria voor code oranje heeft kan worden besloten om dit te verhogen naar code rood vanwege de maatschappelijke omstandigheden die er dan heersen. Code rood kan op zijn vroegst 12 uur voor het weerfenomeen afgegeven worden.
Hieronder nog een keer de waarschuwingen en criteria in een schema:
Alle criteria voor waarschuwingen voor gevaarlijke weerfenomenen op een rijtje. Bron: KNMI
Als we dan kijken naar storm Eunice, dan zien we dat in de verwachtingen de criteria voor code oranje worden overschreden. Immers, in een deel van het binnenland komen windstoten van meer dan 100 kilometer per uur voor, aan de kust meer dan 120 kilometer per uur.
Windstoten in kilometer per uur
Vanwege die te verwachten windstoten heeft het KNMI code oranje uit te geven voor het hele land, met uitzondering van de provincie Limburg. Daar geldt code geel. Aan de wind en de windstoten kunnen we niets doen, die komen gewoon. Maar we kunnen wel maatregelen nemen om eventuele schade te beperken. Denk daarbij aan het binnenhalen of vastzetten van spullen die weg kunnen waaien. Tuinmeubilair, maar bijvoorbeeld ook trampolines willen bij zoveel wind nog weleens een paar tuinen verderop terecht komen. Maar ook: moet ik tijdens de storm echt naar buiten of de weg op. (en al helemaal met een aanhanger of caravan) Misschien is het wel verstandig om thuis te werken, eerder te reizen of de reis uit te stellen. En voor de rest moeten we de storm gewoon uit zitten. In de loop van de nacht naar zaterdag is het allemaal weer voorbij.
