Tientallen millimeters regen per dag. En dat meerdere keren per week. Het is afgelopen tijd flink raak met de neerslag. Ook vandaag weer. Vanuit het zuidoosten trekt een groot en intensief neerslaggebied over het land. Op sommige plaatsen wordt 60 tot 70 millimeter verwacht. Lokaal kan zelfs nog meer vallen. Dat leidt ongetwijfeld tot wateroverlast. En daar zullen we aan moeten wennen. Want ondanks het feit dat er wel maatregelen tegen wateroverlast worden genomen, zullen ook in de toekomst af en toe straten blijven onderlopen.
Zevenhuizen, Jolanda Bakker
2023 was het natste jaar ooit gemeten, en ook dit jaar is erg nat. De maand mei wordt mogelijk ook weer de natste sinds het begin van de metingen in 1901. Een belangrijke oorzaak daarvan is de opwarming van ons klimaat. En dat heeft te maken met een natuurkundige wet: warmere lucht kan meer vocht bevatten. En dat gaat best hard; Lucht die 1 graad warmer is, kan 7% meer vocht bevatten. In een stevige onweersbui kan dat zelfs oplopen tot 14%. Aangezien ons klimaat sinds begin vorige eeuw met ruim 2 graden is opgewarmd, betekent dat dat de buien waar we nu mee te maken hebben, zo'n 30% meer vocht bevatten, die vervolgens als neerslag kan vallen. En dat in korte tijd. En het slechte nieuws is dat ons waterbeheer onvoldoende is aangepast aan de klimaatverandering. En dat moet wel gaan gebeuren.
Swalmen, Jessie van Neer
Van oudsher is ons waterbeheer gericht op het zo snel mogelijk afvoeren van rivier- en regenwater. Hup, het riool in of via de rivieren zo snel mogelijk naar zee. Daarnaast willen de boeren een lage grondwaterstand, zodat het land goed te bewerken is of het vee geen last heeft van drassige weides. Maar tegen deze regenhoeveelheden en de korte tijdspanne waarin de neerslag valt, is het systeem niet opgewassen. Het is simpelweg teveel in één keer. Dat zagen we deze week nog in Buitenpost, waar de hagel door toiletafvoeren woningen binnen kwam en straten veranderden in rivieren.
Buitenpost, Ankie Rusticus
Er wordt al wel het een en ander aan de bestrijding van wateroverlast gedaan. Je kunt natuurlijk grotere rioolbuizen aanleggen. Dat is een kostbare en ingrijpende klus die het probleem maar deels oplost. Want ook dan kan er nog teveel neerslag in één keer in het systeem komen. Zeker als je je bedenkt dat de neerslaghoeveelheden nog verder toenemen omdat het klimaat steeds meer opwarmt. Met elke graad dus tot wel 14% meer.
Ook worden bij de bouw van nieuwe- en renovatie van oude wijken zogeheten wadi's aangelegd. Dat zijn plekken waar regenwater naartoe stroomt en wordt opgevangen. Dan verminder je de druk op het riool en in zo'n wadi kan het water dan langzaam in de bodem zakken.
Een wadi in een nieuwbouwwijk in Borne, Raymond Hofsté (archief)
En daarmee lossen we ook een ander probleem op dat zich door klimaatverandering voordoet; droogte. Want het nieuwe klimaat is veel grilliger. En dus zien we naast hele natte periodes ook meer en langere periodes van droogte. Misschien moeilijk voor te stellen, maar vorig jaar om deze tijd hadden we droogteproblemen. In mei en begin juni is in De Bilt bijna 4 weken geen druppel regen gemeten. Toen zag het landschap er zo uit:
Beusichem, Nely van Frankenhuyzen (mei 2023)
Dus dat snelle afvoeren van water is eigenlijk ook niet goed. We moeten juist water bewaren voor in de droge periodes. Dat kan dus in wadi's in woonwijken, maar ook door oude rivierbeddingen in natte periodes onder te laten lopen en het water daar te bewaren voor als het erg droog is. Maar ook in je eigen tuin kun je water bergen. Het water van de regenpijp kan naar speciale infiltratiekratten onder de grond worden geleid, zodat het daar de grond in kan trekken. Er zijn ook systemen waarbij regenwater in een gigantische zak in de kruipruimte wordt opgevangen, zodat je er later de tuin mee kunt sproeien of het toilet mee kunt doortrekken. Als je dat water ook nog filtert, kun je het zelfs voor de wasmachine of vaatwasser gebruiken.
Gameren, Adrie van Kuilenburg
Maar er moet meer gebeuren. Op veel grotere schaal moet regen- en rivierwater worden opgevangen om in tijden van veel neerslag wateroverlast te voorkomen, maar ook om later in een periode van droogte te kunnen gebruiken. Misschien moeten die overloopgebieden bij de grote rivieren, als de waterstand in de rivier weer daalt, juist afgedamd worden. Zo bewaar je water voor een volgende droge periode of om de grondwaterstand aan te vullen. Er is dus werk aan de winkel, om het waterbeheer in ons land bestendig te maken in tijden van klimaatverandering. Maar ook in de toekomst -zeker met nog meer en zwaardere buien- zullen we af en toe te maken hebben met wateroverlast.
Berkel-Enschot, Toon Boons
En over dat water; Er komt nog wel wat meer aan. Vandaag, vannacht en morgen dus lokaal zo'n 60 millimeter. En ook de komende dagen zien er wisselvallig uit, met een enkele spaarzame dag met minder buien tussendoor. Dat betekent dat er heus plekken zijn die één of meerder droge dagen mee gaan maken. Mogelijk krijgen we woensdag weer te maken met een grote hoeveelheid regen.
meerdaagse.png
