Nadat de meteorologische zomer ronduit teleurstellend gestart is -voor de liefhebber van zomerweer tenminste- neemt het geklaag over het slechte weer alsmaar toe. Dat is zeker niet onterecht, we schreven eerder al over de hoeveelheid regen en het gebrek aan zon. De gemiddelde temperaturen waren zo slecht nog niet, maar de hoeveelheid ‘warmte’ in Nederland tot nu toe is wel behoorlijk laag.
Statistieken en gevoel
Volgens de statistieken leefden we in april en mei nog boven onze thermische stand: met respectievelijke temperaturen van 0.9 en 2.1 graden boven gemiddeld. In juni is dat wel gekelderd, de eerste helft van deze maand verliep zo’n 2 graden koeler dan gemiddeld. Maar wat vooral opvallend is is het uitblijven van stabiele perioden met relatief warm weer. Dat, in combinatie met de vele regen laat de afgelopen maanden voor ons gevoel bijzonder anti-zomers verlopen.
Een bekend beeld dit voorjaar en deze zomer tot nu toe... De paraplu was zelden zo bruikbaar.
Het warmtegetal
Om de hoeveelheid ‘warmte’ in de periode tussen april en oktober in Nederland te meten gebruikt het KNMI het warmtegetal. Dit getal wordt berekend door het aantal graden dat de daggemiddelde temperatuur boven de 18 graden ligt, op te tellen. Een dag waarop de gemiddelde temperatuur dus op 19.5 graden ligt draagt 1.5 punten bij aan het warmtegetal. Zo krijgen we een overzicht van de hoeveelheid warmte die een jaar in Nederland heeft geproduceerd.
Een etmaalgemiddelde temperatuur van 19 graden zou een toevoeging van 1.0 aan het warmtegetal toevoegen.
2024 een middenmoter
Tot en met vandaag heeft 2024 een warmtegetal van 5.7. Daarmee verdwijnen we in de middenmoot van alle jaren sinds 1901 waarin het warmtegetal is bijgehouden. We staan op de 61e plaats van hoogste warmtegetallen tussen 1 april en 15 juni. Dit jaar presteert beduidend minder dan vorig jaar, toen stonden we rond deze tijd al op 28.9. Het hoogste warmtegetal tot half juni stamt uit 2018 en bedroeg 41.5! Er zijn echter ook genoeg jaren voorgekomen waarop het nog een stuk slechter was. Maar liefst 15 (!) jaren stonden half juni op 0.0, de laatste keer gebeurde dit in 1995. Rampjaar op het gebied van temperatuur was 1962, toen kwam de complete zomer tot een bijzonder mager warmtegetal van 4.8.
Deze eeuw
Klimaatverandering zorgt voor een stijging van de temperaturen in ons land. Gemiddeld ligt de tempreratuur in Nederland al 2.3 graden boven de normaal van begin vorige eeuw. Logischerwijs komen dagen met etmaalgemiddelde temperaturen boven de 18 graden nu ook vaker voor. Is het warmtegetal van 5.7 dan bijzonder als we alleen de 21e eeuw erbij pakken? Dat valt eigenlijk ook wel mee, in 2022 scoorden we tot nu toe 2.0 punten. Ook in 2013, 2010, 2009, 2002 en 2001 kwamen we lager uit dan dit jaar. De topjaren, zoals 2018, 2022 en 2006 stijgen wel ver boven het huidige warmtegetal uit. Al met al leven we, als we alleen de 21e eeuw beschouwen, qua warmtegetal toch wel onder onze stand. Het gemiddelde warmtegetal kwam op 15 juni namelijk uit op 14.5, daar zitten we toch bijna 9 punten onder.
Garanties voor de toekomst?
Een ‘beroerde’ start van de zomer hoeft helemaal niet te betekenen dat het niet meer goed komt. Dit zagen we in 2022, dat na een matige start uiteindelijk op een warmtegetal van 138.3 terechtkwam, goed voor een top-10 notering allertijden! Of 1995, dat op dit moment nog 0.0 punten had, maar uiteindelijk een warmtegetal van 169.7 wist te produceren en daarmee de derde plaats pakte. Voorlopig ziet het er echter nog niet naar uit dat we flinke sprongen op de ranglijst gaan maken. De komende week komt de gemiddelde dagtemperatuur op de meeste dagen flink onder de 18 graden uit. De donderdag zou echter nog wel eens kunnen verrassen, een deel van de computermodellen berekent dan namelijk een kortstondige opstoot van warme lucht. De meerderheid van de berekeningen wil daar echter nog niks van weten, dus zekerheden zijn er nog niet. Op een langdurige stabiele zomerse periode hoeven we in ieder geval nog even niet te rekenen.
De meerdaagse is wisselvallig, maar houd de donderdag in de gaten, er is een kans dat die dag uit een ander thermisch vaatje gaat tappen.
