Afgelopen week verscheen er een bijzondere video op sociale media. In een stadje in Iran vielen er (levende) vissen uit de lucht tijdens een zware regenbui. Sindsdien is er een discussie gaande of het filmpje echt of nep zou zijn. Theoretisch is het mogelijk, en er zijn ook historische waarnemingen van regenende dieren, maar of het hier ook het geval is?
Het filmpje
De video van iets meer dan 10 seconden werd opgenomen bij de Iraanse stad Yasuj, gelegen op zo’n 150 kilometer afstand van de Perzische golf. Het filmpje werd op maandag geüpload op social media en vervolgens veel geliked en gedeeld. Er is te zien dat tijdens een forse regenbui flinke vissen uit de lucht op straat vallen. De videomaker pakt één van de vissen op terwijl je op de achtergrond andere vissen nog ziet spartelen. Het sneue tafereel ziet er onwerkelijk uit en roept dan ook veel vragen op. We besloten eens op onderzoek uit te gaan naar de echtheid van de beelden.
Een still uit het betreffende filmpje.
Hoe komt zo’n vis de lucht in?
Om een vis van dit formaat de lucht in te slingeren is een ongelofelijke opwaartse kracht nodig. Praktisch het enige meteorologische fenomeen dat dit kan veroorzaken is ofwel een tornado of een soortgelijke wervelwind als een waterhoos. In een buienwolk zitten stromen van opstijgende en dalende lucht. Bij bijvoorbeeld hagelstenen zie je dat de steentjes vallen in de dalende stroom, soms weer opgepikt worden door de stijgende lucht en zo een tijd lang in een bui kunnen blijven hangen. In theorie werkt dit hetzelfde met voorwerpen, al zul je voor vissen van dit kaliber wel een erg krachtige stijgstroom moeten hebben. Voor een regen van vissen zouden dus én een wervelwind én bijzonder krachtige stijgende luchtbewegingen nodig zijn.
Als een tornado onder een bui hangt heeft de bui eigenlijk per definitie ook een erg krachtige stijgstroom.
Onweersbuien op de betreffende dag
We hebben even gekeken naar data van weermodellen voor afgelopen maandag. Het is moeilijk om aan waarnemingen uit Iran te komen, vandaar dat we met name naar computerberekeningen voor de betreffende dag gekeken. Daaruit blijkt dat de ingrediënten voor zware onweersbuien (supercells) wel aanwezig waren. Met name de windschering valt op, dat is het verschil in windsnelheid en -richting tussen verschillende hoogtes. Die windschering moet hoog zijn voor de vorming van supercells en we zien in de modellen terugkomen dat dit inderdaad het geval was. Voor zware onweersbuien heb je ook onstabiliteit nodig en ook dat was aanwezig, hoewel de waardes weinig spectaculair zijn. Ook data van weerballonnen die zo’n 12 uur voor de bui opgelaten werden tonen aan dat vooral de windschering wel degelijk sterk aanwezig was. Zeker boven in de bui stond veel wind (120 knopen), dat zal ongetwijfeld een flinke stijgstroom hebben opgeleverd in de bui. Er is ook bliksemactiviteit geregistreerd rond de tijd van het filmpje, dus een onweersbui was zeker aanwezig. Het is de vraag of de onweersbui zo zwaar is geweest dat het een wervelwind aan de grond/op het water heeft gezet en vervolgens zulke zware vissen in de lucht gehouden heeft.
Data van het Europese weermodel betreffende de windschering in de onderste helft van de bui, de waarden liggen best hoog, dus een supercell is niet uitgesloten.
Eerdere waarnemingen
Het is eerder voorgekomen dat het dieren regent. In geschiedschriften wordt af en toe melding gemaakt van vissen of kikkers die uit de lucht komen vallen. Ook recenter zijn er geverifieerde voorbeelden van een regen van vissen. Zo is er eind 2021 in Texas een filmpje opgedoken waarop te zien is dat vissen en kikkers uit de lucht zijn komen vallen. Groot verschil met de melding uit Iran is echter de grootte van de dieren, die ligt bij het filmpje van deze week een stuk hoger. Voor grotere dieren is logischerwijs een stuk krachtigere stijgstroom nodig, wat het voorkomen een stuk onwaarschijnlijker/zeldzamer maakt.
Echt of nep?
Zowel in theorie als in de praktijk is het dus mogelijk om een regen van dieren te hebben. Het is te makkelijk om zo maar te zeggen dat het filmpje nep is. Zo waren de condities waarschijnlijk net goed genoeg voor het ontstaan van onweersbuien waarin de luchtstromen krachtig genoeg zijn om vissen in de lucht te houden, al is het kielekiele. We hebben echter verder geen meldingen van tornado’s uit Iran gezien afgelopen week, wat het verhaal weer iets onwaarschijnlijker maakt. Ook het feit dat er maar één filmpje is opgedoken van zo’n bijzondere gebeurtenis draagt niet bij aan de geloofwaardigheid. Ook moet het wel erg toevallig zijn dat een eventuele tornado precies over een water met vissen getrokken is, al komen er in de regio veel kweekvijvers voor. De video komt wel behoorlijk echt over, dus als er mee geknutseld is, is dat in ieder geval goed gelukt en we weten uit het verleden dat een “vissenregen” voor kan komen. Ook is de timing opvallend: waarom is dit filmpje precies geüpload op een dag dat het (op basis van meteorologische omstandigheden) niet bij voorbaat uitgesloten is dat zoiets kan gebeuren? Al met al is een definitieve conclusie op basis van de karige informatie moeilijk te trekken. We vermoeden dat het filmpje nep is maar helemaal zeker weten doen we het niet.
