Valencia staat op het punt opnieuw geconfronteerd te worden met hevige regenval en mogelijke overstromingen. De Spaanse weerdienst AEMET heeft code rood afgegeven voor de regio, met waarschuwingen voor extreme regenval die lokaal tot 180 mm binnen 12 uur kunnen bedragen. Het openbare leven in de Spaanse stad ligt nagenoeg stil. De weersituatie wordt veroorzaakt door de restanten van orkaan Gabrielle, die vanuit de Atlantische Oceaan via de Azoren naar het zuiden van Spanje is getrokken. De angst voor overstromingen roept herinneringen op aan de DANA van oktober 2024, die aanzienlijke schade en verlies van mensenlevens veroorzaakte.
De hoeveelheid regen berekent door het Europese weermodel ECMWF van maandag 00:00 tot woensdag 00:00. (Bron: Kachelmann)
Code rood en dreigende overstromingen
Vanaf de vroege ochtend worden in Valencia hevige buien verwacht, met lokaal tot 180 millimeter neerslag binnen 12 uur. Tot en met dinsdag kan zelfs plaatselijk rond de 300mm aan regenwater vallen. Dit is 10x de maandelijkse hoeveelheid voor dat gebied. Laaggelegen delen lopen het grootste risico op plotselinge overstromingen en bijbehorende modderstromen. Inmiddels komen de eerste beelden van overlast al naar buiten. Het najaar is overigens bij uitstek het seizoen voor dit soort buien: de Middellandse Zee en de Atlantische Oceaan zijn nog warm, waardoor veel vocht beschikbaar is. Lagedrukgebieden worden hierdoor getriggerd, waardoor buien intensiveren. Klimaatverandering speelt een rol bij het extremer worden van dit type noodweer.
De waarschuwingen voor vandaag in Spanje volgens de nationale weerdienst AEMET. Code rood rondom Valencia. (Bron: Aemet)
DANA 2024
In oktober 2024 werd Valencia getroffen door een DANA (Depresión Aislada en Niveles Altos), sommige gebieden kregen meer dan 500 millimeter regen in enkele dagen te verstouwen. Het extreme noodweer kostte tientallen levens en veroorzaakte duizenden evacuaties. Ex-Gabrielle vertoont overeenkomsten, zoals hevige regen in korte tijd en risico op modderstromen, maar verschilt in oorsprong: Gabrielle brengt vochtige Atlantische lucht mee en blijft iets minder lang boven Valencia hagen, terwijl de DANA van vorig jaar ontstond door een geïsoleerd lagedrukgebied boven het Iberisch schiereiland. Het is niet gek dat heftige regenval in dit gebied nu vaker lijkt voor te komen. Klimaatverandering zorgt voor warmere zeeën, wat een extra trigger kan zijn voor het ontstaan van zware buien. Ook de warmer wordende lucht zorgt ervoor dat buien meer vocht kunnen bevatten. Dit in combinatie met veranderende weerpatronen door klimaatverandering zorgt ervoor dat men zich in dit gebied beter moet voorbereiden op overstromingen door regenval.
De overstromingen in Valencia van 2024 waren catastrofaal.
Lessen uit het verleden
Een jaar naar de ramp in Valencia hebben de Spaanse instanties gelukkig al belangrijke lessen getrokken. Uit de DANA van 2024 heeft men geleerd dat tijdige evacuaties, duidelijke communicatie en bewustzijn bij de bevolking cruciaal zijn om slachtoffers en schade te beperken. Gisteren werd dit meteen in de praktijk gebracht: via sms en online kanalen werden waarschuwingen verstuurd. De hoop is dat bewoners beter voorbereid zijn en slachtoffers kunnen worden voorkomen. Klimaatexperts waarschuwen dat warmere zeeën en veranderende weerpatronen deze risico’s in de toekomst alleen maar groter maken, waardoor alertheid en voorbereiding altijd essentieel blijven. De beste oplossing om dit extreme weer, en bijbehorende schade en slachtoffers te voorkomen, is klimaatverandering tegen te gaan en te stoppen met de verbranding van fossiele brandstoffen en de daarbij vrijkomende broeikasgassen.
