Bangladesh en Myanmar (het voormalige Birma) zijn vandaag getroffen door tropische cycloon Mocha. De cycloon is van de 5e en daarmee de zwaarste categorie. Het is waarschijnlijk de zwaarste in 20 jaar in dat gebied met windsnelheden van zo'n 260 en windstoten van meer dan 300 kilometer per uur. En hoewel er natuurlijk geen 'goede' plek voor een cycloon bestaat om aan land te komen, is dit wel een hele slechte.
Eerst even wat uitleg over orkanen, tyfonen en tropische cyclonen. want wat is het verschil? Het antwoord is simpel: Het is precies hetzelfde weerfenomeen. De naam wordt bepaald door de plek op de wereld waar ze voorkomen. Rond Noord- en Centraal-Amerika staan ze bekend als orkanen. In het noordwesten van de Stille Oceaan (bijvoorbeeld in de omgeving van China en Japan) noemen we deze stormen tyfoons en in het zuidelijk halfrond (de zuidelijke Indische Oceaan en het zuidwesten van de Stille Oceaan) heten ze tropische cyclonen. Ook in het gebied west van India en oost van de Hoorn van Afrika spreken we van tropische cyclonen.
Dit zijn de gebieden waar deze tropische stormen voorkomen met hoe ze in dat gebied worden genoemd.
Orkanen zijn de meest krachtige weersverschijnselen die we op aarde kennen. Ze zijn enorm groot -vaak vele duizenden kilometers in doorsnee- en gaan gepaard met gigantische hoeveelheden wind en regen. windsnelheden van meer dan 300 kilometer per uur en jaarsommen aan regen in 24 of 48 uur zijn geen uitzondering. Indrukwekkend zijn ze ook. Met hun kenmerkende oog met de laagste luchtdruk. Rond dat centrum bevinden zich enorm hoge en brede wolkenmuren en regenbanden. Het warme zeewater dat verdampt, condenseert hoger in de lucht en laat enorme wolkenformaties ontstaan. Bovendien vormt de warmte die vrijkomt bij deze condensatie ook nog eens de belangrijkste voedingsbron voor de orkaan.
De bekende structuur van een (goed ontwikkelde) orkaan: een oog met daaromheen enorme wolkenmuren en verwoestende regenhoeveelheden en windsnelheden.
Er zijn dus ook bepaalde factoren nodig voor deze stormen om te ontwikkelen, namelijk het zeewater temperatuur dat rond 26 of 27 graden moet zijn en de zogenaamde "windschering" (een verandering van de wind met de hoogte, hetzij in windrichting of in windsnelheid).
De categorieën van orkanen
Bij het benoemen van een cycloon, orkaan of tyfoon gaat het niet alleen om het gebied waar ze voorkomen. Ook wordt er verwezen naar hoe krachtig ze zijn. En dan gaat het met name over de windsnelheid. In totaal zijn er 3 hoofdgroepen, namelijk tropische depressies, tropische stormen en orkanen/tyfoons/intense tropische cyclonen. De benaming van de wervelstorm in deze laatste groep hangt af van de regio waar de tropische cycloon voorkomt.
Classificatie van tropische cyclonen
Terug naar Mocha, die dus als categorie 5 cycloon aan land is gekomen. En dat in een laag gelegen gebied aan de kust, terwijl Bangladesh en Myanmar te arm zijn om een goede kustverdediging te hebben. De meeste slachtoffers bij een tropische cycloon vallen door het water. Niet door de wind, zoals veel mensen denken. Allereerst is er de regenval. Er kan makkelijk een jaarhoeveelheid regen in 24 of 48 uur vallen. Daardoor ontstaan overstromingen en aardverschuivingen. Daarnaast door de opzet van zeewater. Door de kracht van de cycloon kan het zeewater meters stijgen. In het geval van Mocha wordt rekening gehouden met een stormvloed tot wel 4 meter. Dat zeewater kan tot ver landinwaarts dorpen en steden onder water zetten.
Zeewater stroomt door de straten van Sittwe, Myanmar (foto: Twitter)
In het getroffen gebied bevindt zich het grootste vluchtelingenkamp ter wereld, bij de kustplaats Cox's Bazar in Bangladesh. Daar verblijven bijna een miljoen mensen in tenten en eenvoudige -vaak golfplaten- huisjes. Het behoeft geen betoog dat die niet bestand zijn tegen windstoten van meer dan 300 kilometer per uur. Ter vergelijking: de zwaarste windstoten van storm Eunice , die vorig jaar februari ons land trof, waren zo'n 150 kilometer per uur. En die storm richtte al voor honderden miljoenen schade aan, terwijl in ons land de gebouwen veel degelijker zijn.
Schade na storm Eunice op Texel, Paul van Dijk
Het zal nog wel even duren voordat we een compleet beeld van de schade door cycloon Mocha hebben. Al is het maar doordat veel wegen en communicatiemiddelen beschadigd zijn. Op de foto hieronder zie je de resten van een zendmast in Sittwe, Myanmar
Sittwe, Myanmar (bron: Twitter)
De cycloon zal verder landinwaarts over Myanmar richting het Himalaya-gebergte trekken. Daarbij verliest de cycloon de voeding van het warme zeewater en zal dus snel in windkracht afnemen. Wat wel blijft, is de regen. Er zit namelijk zo enorm veel vocht in een cycloon dat het dagen tot weken kan duren voor dat is uitgeregend. En daarmee zijn de problemen dus niet voorbij. Want verder landinwaarts, in heuvel- of bergachtig terrein is de kans op overstromingen en aardverschuivingen dan nog steeds groot.
