Hoewel we waarschijnlijk een regionale, en mogelijk ook landelijke hittegolf gaan halen komende week, zal deze waarschijnlijk niet zo intens worden als de hittegolf in augustus 2020. Vijf jaar geleden zaten we middenin deze hittegolf, die meerdere records heeft gebroken in ons land. In deze blog blikken we terug op deze bijzondere periode.
Het begin van de maand
Augustus 2020 begon nog wisselvallig en ’s nachts was het soms behoorlijk fris. Zo koelde het op 3 augustus in de Achterhoek af naar 5,5 °C. Vanaf 4 augustus veranderde het weerbeeld snel: een hogedrukgebied bouwde zich boven onze omgeving op en trok langzaam richting Scandinavië. Met een oostelijke wind liep de temperatuur snel op en scheen de zon volop. Dat was het begin van een ongekende reeks zomerse tot tropische dagen in Nederland!
De gemeten temperaturen tijdens de hittegolf van augustus 2020 op het KNMI-weerstation in De Bilt.
Recordbrekende hittegolf
In De Bilt werd het op 5 augustus zomers warm, waarmee dat de eerste dag van de hittegolf was. Daarop volgden van 6 tot en met 13 augustus maar liefst acht tropische dagen, met een maximumtemperatuur van meer dan 30 graden! Nooit eerder werden zoveel tropische dagen achter elkaar gemeten in De Bilt. De warmste dag was 8 augustus met in De Bilt 34,6 °C, en de maximumtemperatuur lag in de week van 6 t/m 13 augustus hoger dan ooit met 33,2 °C.
Een hittegolf is beter te verdragen als het in de nachten nog voldoende afkoelt. Tot en met 8 augustus was dat ook het geval, met minimumtemperaturen rond of onder de 15 graden. Echter, tussen 9 en 15 augustus kregen we te maken met veel warmere nachten. De weekgemiddelde minimumtemperatuur bedroeg toen 19,7 °C in De Bilt, een ruim record. Op drie dagen kwam de temperatuur zelfs niet onder de 20 graden uit, dan spreken we van een tropennacht. Normaal komt dit minder dan één keer per jaar voor, in dit geval dus drie in zeer korte tijd!
De hittegolf duurde in De Bilt dertien dagen, want op 18 augustus werd de grens van 25 graden voor het eerst niet meer gehaald. Hiermee hoort deze bij de vijf langste hittegolven sinds het begin van de metingen in 1901. Ook in 1994 en 2018 waren er hittegolven van dertien dagen. De langste hittegolf ooit was die van 29 juli t/m 15 augustus 1975, die achttien dagen duurde.
Verkoeling was wel nodig tijdens de hittegolf in augustus 2020! (Foto: Diederick van Nieuwburg)
In het binnenland nog warmer
Zoals bijna altijd tijdens hete periodes, was het in het diepere binnenland nog warmer dan in De Bilt. Zo noteerde Arcen, in Noord-Limburg, de hoogste temperatuur van de periode met 37,0 °C op 8 augustus. Bovendien werd het op vijf achtereenvolgende dagen, namelijk van 7 tot en met 11 augustus, op ten minste één KNMI-station 35 graden of meer. Een dergelijk lange reeks was nog nooit eerder gemeten in Nederland.
De hittegolf begon in het zuidoosten ook op 5 augustus, maar eindigde pas op 23 augustus. Daarmee heeft de hittegolf daar maar liefst achttien dagen geduurd.
Verder werd vanaf 7 augustus op maar liefst 9 dagen achtereen ten minste op één KNMI-station in ons land een tropennacht genoteerd. De hoogste minimumtemperatuur was 22,5 °C, gemeten in Den Helder op 13 augustus. De minima waren meestal het hoogst aan de kust vanwege het warme zeewater.
Onweersbuien
Het was zeker niet tijdens de hele hittegolf alleen maar stralend zonnig en rustig weer, want vanaf 11 augustus kwamen dagelijks wel ergens in Nederland onweersbuien voor. Op 16 en 21 augustus werd door het KNMI zelfs code oranje uitgegeven voor hagel, windstoten en veel neerslag in korte tijd. Ondanks de onweersbuien kwam de echte verkoeling pas later, na een klein 'dipje' (relatief uiteraard) werd het in het zuiden op 20 en 21 augustus wederom tropisch warm.
De onweersbuien rond het midden van de maand gingen soms gepaard met spectaculaire wolkenluchten, zoals deze shelfcloud. (Foto: Ramon Oost)
Tijdens buien kon de regen lokaal met bakken uit de hemel komen. (Foto: Jan Middelveld)
Wisselvallig slot
De laatste 10 dagen van de maand, toen de hitte eindelijk voorbij was, werd het flink wisselvallig. De temperatuur kwam dagelijks uit rond 20 graden en er vielen van tijd tot tijd buien. Op 25 en 26 kwam zomerstorm Francis op bezoek en kwamen er langs de kust windstoten voor van meer dan 100 km/h.
Uiteindelijk heeft de bijzondere hittegolf ervoor gezorgd dat augustus 2020 in de boeken ging als één na warmste augustusmaand ooit, met een gemiddelde temperatuur van 20,4 graden in De Bilt. Door het relatief koele begin en wisselvallig slot van de maand is het niet de warmste ooit geworden; dat record blijft staan op naam van 1997. Het scheelt echter maar een tiende van een graad...
