Actueel

‘Supertyfoon’ Surigae, hoe zit dat?

De zware tropische cycloon Surigae raast deze week rakelings langs de Filippijnen. De zogenaamde ‘supertyfoon’ heeft al verschillende records gebroken, het is dus maar goed dat de storm niet aan land zal komen. Wanneer mag zo’n tropisch weersysteem zich eigenlijk een supertyfoon noemen en wat is dan het verschil met een orkaan? In deze blog nemen we je mee in de classificatie van dit natuurgeweld en zoomen we nog even in op Surigae!

Surigae
De tyfoon heeft zijn hoogtepunt net achter de rug, die vond dit weekend plaats. Binnen 36 uur groeide het tropische systeem uit van een categorie 1 tot een categorie 5 op de Saffir-Simpson schaal. Die groei ging gepaard met extreem gevaarlijke weersomstandigheden en er werden zelfs verschillende records gebroken. Zo is Surigae de zwaarste tropische cycloon die ooit in april is waargenomen. Ook de luchtdruk in de kern van de supertyfoon bereikte recordwaarden, het is de eerste keer dat er voor mei op het noordelijk halfrond een tropische cycloon is die een kerndruk van onder de 900 hpa heeft. Surigae zakte daar zelfs flink onder, met 888 hpa als laagste waarde. Gemiddelde windsnelheden van zo’n 300 km/u werden in het natuurgeweld waargenomen. Ter vergelijking, windkracht 12 staat gelijk aan een windsnelheid van 117 kilometer per uur! Met die windsnelheden mag deze supertyfoon zich in een rijtje van slechts 20 tropische cyclonen scharen die ooit windsnelheden van 190 mijl per uur (ca 300 km/u) gehaald hebben.

Tyfoon Surigae.jpg
Surigae op een foto van een NASA-satelliet. 

Verwachting
Zoals eerder al even benoemd lijkt het erop dat de Filippijnen aan de monsterstorm ontsnappen. De supertyfoon blijft zo’n 200 kilometer uit de kust en buigt af richting de open oceaan. De meest krachtige wind zal dan ook geen gevaar vormen voor het land, want hoewel er op de oceaan de komende dagen nog windstoten tussen 200 en 250 km/u gemeten zullen worden gaan de rukwinden op land niet veel harder dan 80 kilometer per uur. Surigae produceert op open zee golven van 15 tot 20 meter hoog, de Filipijnse stranden hebben het minder zwaar al kunnen er nog golven van 5 à 6 meter aan land komen rollen. Qua neerslag kan het oosten van de Filippijnen nog wel problemen verwachten. Op enkele eilanden kunnen hoeveelheden oplopen tot zo’n 250 mm, iets meer richting het westen kan men rekenen op een millimeter of 100. De meeste neerslag valt zo’n 200 kilometer de oceaan op, daar valt ongeveer 700 liter per vierkante meter, dat is 70 centimeter water!

Tyfoon Surigae.PNGMorgenochtend ligt de supertyfoon naar verwachting voor de oostkust van de Filippijnen. De extreme waarden die de tyfoon eerder bereikte zullen dan niet meer behaald worden. 

Tyfoon, cycloon of orkaan?
Dit soort tropisch noodweer komt wel vaker in het nieuws, maar er wordt telkens over iets anders gerept: de ene keer is het een tyfoon, dan weer een orkaan of een cycloon. Al dit soort weersystemen worden tropische stormen of tropische cyclonen genoemd. Per locatie op aarde verschilt het echter of een tropische cycloon als een orkaan, een tyfoon of een cycloon wordt aangeduid. Op de kaart hieronder is te zien waar een tropisch weersysteem welke naam heeft. Bij ons zijn orkanen het meest bekend omdat tropische cyclonen in de buurt van de Verenigde Staten zo genoemd worden en noodweer in die regio bij ons vaak het nieuws haalt. 

orkaan_tyfoon_cycloon_tv.jpg
Dit zijn de gebieden waar een tropische cycloon een orkaan, tyfoon of cycloon wordt genoemd. 

Saffir-Simpson
Nu raast Surigae rond in een gebied waar men over een tyfoon spreekt. Waarom wordt de storm dan een supertyfoon genoemd? Dat heeft te maken met de classificatie die men gebruikt, daar zijn namelijk verschillende methoden voor. In de inleiding ging het al even over de Saffir-Simpson schaal. Dat is de meest gangbare schaal voor het indelen van tropische weersystemen. De windsnelheid wordt gebaseerd op het gemiddelde gedurende 1 minuut en op basis van die windsnelheid kan de tropische cycloon in een klasse ingedeeld worden. Er wordt onderscheid gemaakt tussen tropische depressies, tropische stormen, orkanen en ‘zware orkanen’ beter bekend als major hurricanes. Orkanen boven de Atlantische Oceaan en het noordwesten van de Pacifische Oceaan, in de buurt van de VS dus, worden volgens de Saffir-Simpson schaal ingedeeld.

saffir simpson officieel.PNG
De Saffir-Simpson schaal is gebaseerd op gemiddelde windsnelheden gedurende 1 minuut. 

Tyfoon
Officieel is supertyfoon Surigae actief in een gebied dat onder het Japan Meteorological Agency (JMA) valt. Dit JMA heeft een eigen systeem om tyfoons in te delen. In deze classificatie wordt onderscheid gemaakt tussen een tropische depressie, een tropische storm, een zware tropische storm en een tyfoon. Ook dit systeem werkt op basis van windsnelheid, een groot verschil met de Saffir-Simpson schaal is echter dat het bij de Japanners gaat om de gemiddelde windsnelheid over 10 minuten in plaats van 1 minuut. In de praktijk betekent dit dat de windsnelheden in de JMA schaal lager uitvallen, doordat gemiddelde windsnelheden over langere tijd vaak lager zijn. Een nadeel aan de classificatie in dit gebied is dat er geen onderscheid wordt gemaakt tussen tyfoons met windsnelheden van 140 km/u of bijvoorbeeld 250 km/u. Om deze reden en om tropische cyclonen hier vergelijkbaar te maken met de Saffir-Simpson schaal hebben de Amerikanen een nieuwe schaal bedacht.

JMA schaal officieel.PNG
Zo ziet de schaal van het Japan Meteorological Agency eruit. 

Joint Typhoon Warning Centre
De Amerikanen monitoren ook deze regio vanuit het ‘Joint Typhoon Warning Centre’ (JTWC), een instituut dat is opgezet om het Amerikaanse ministerie van Defensie en andere overheidsinstanties te voorzien van informatie over potentieel gevaarlijk weer. Om tyfoons te kunnen vergelijken met de orkanen die ze in de Verenigde Staten kennen gebruikt het JTWC een eigen classificatie. Deze classificatie is weer gebaseerd op gemiddelde windsnelheden gemeten in 1 minuut, net als bij de Saffir-Simpson schaal dus. De schaal van het JTWC maakt onderscheid tussen de volgende tropische systemen: Tropische depressie, Tropische storm, Tyfoon en Supertyfoon. Een supertyfoon, zoals Surigae, staat in kracht gelijk aan een zware categorie 4 orkaan of zwaarder.

JTWC schaal officieel.PNG
Het Amerikaanse Joint Typhoon Warning Centre gebruikt weer een andere schaal, dat kan best verwarrend zijn. 

Verwarrend
Er bestaan nog meer verschillende schalen om tropische cyclonen in te delen, zo hebben de Australiërs een systeem dat ook nog eens dezelfde namen als de Saffir-Simpson schaal gebruikt maar wel andere windsnelheden als grenswaarden heeft. Dit alles maakt de classificatie en naam van tropisch noodweer verspreid over de wereld soms behoorlijk verwarrend. Vandaar dat we het in deze blog iets versimpeld en kort hebben gehouden. Voor de bewoners van gebieden die gevoelig zijn voor tropische cyclonen zal de naamgeving weinig uitmaken en gaat het vooral om wat het betekent voor hun gezondheid en bezit. Wat dat betreft kunnen we blij zijn dat Surigae de supertyfoon niet aan land zal gaan op de Filippijnen, zo blijft ze daar een natuurramp bespaard.


19-04-2021 om 13:00 door Leander de Wit

Een moment geduld aub...
Een moment geduld aub...