Storm Ciarán is onderweg naar Europa. Wat gaan wij daarvan merken en hoe uitzonderlijk is deze storm? Dat, en het laatste nieuws over de storm lees je in deze blog.
Sainte Barbe (Golf van Biskaje), Gijs Bastianen
Er wordt al een paar dagen gesproken over storm Ciarán (spreek uit: Kieran) Het is dan ook een uitzonderlijke storm. Een fast developing cyclone, ook wel bomcycloon genoemd. De storm is 'geboren' als lagedrukgebied toen zeer koude lucht in het oosten van Canada over het relatief warme zeewater stroomde. Vervolgens kwam dat lagedrukgebied terecht in de straalstroom of jet. Die straalstroom is eigenlijk niks anders dan een rivier van harde wind op grote hoogte. Deze rivier bevindt zich op circa 10 kilometer hoogte. De windsnelheden die bereikt worden kunnen oplopen naar 400 kilometer per uur, of soms nog iets meer. Deze 'rivier van wind' maakt een hele ronde over de aardbol rond de 53ste breedtegraad en door de draaiing van de aarde waait deze wind altijd van west naar oost. De straalstroom is niet altijd even krachtig en kan daardoor gaan zwabberen. De straalstroom heeft een grote invloed op het weer in onze omgeving en bepaalt de ligging van de hoge- en lagedrukgebieden.
Straalstroom: rivier van wind op 10 km hoogte
Hoe ontstaat de straalstroom?
De straalstroom markeert de grens tussen de koude lucht boven de noordpool en de warme lucht boven de evenaar. Lagedrukgebieden hebben een voorkeur om te ontstaan op dit grensvlak. Als het temperatuurverschil groot is zoals in de herfst en winter kan een krachtige straalstroom ontstaan en wordt het ene na het andere actieve lagedrukgebied aangevoerd met regen en veel wind zoals dat deze week het geval is. Is dat temperatuurverschil een stuk kleiner (zoals in de zomer) dan is er sprake van een zwakke straalstroom en waait het op hoogte een stuk minder hard. Ook aan de grond is dat dan te merken in bijvoorbeeld een rustiger weertype. De straalstroom heeft een groot effect op de ligging van de hoge- en lagedrukgebieden. Door het zwabberen van de straalstroom kan koude of juist hele zachte lucht naar ons land gevoerd worden en kan er een hoge- i.p.v. een lagedrukgebied boven ons hoofd komen te liggen. Bij een sterk meanderende straalstroom kan bijvoorbeeld een blokkade ontstaan waardoor het hogedrukgebied dagen- of som wekenlang op een plek kan blijven liggen.
Op de scheidslijn tussen warme lucht in het zuiden en koude lucht in het noorden bevindt zich de straalstroom. Zijn de temperatuursverschillen groot, zoals in de herfst en winter, dan is de straalstroom krachtig. Onder de krachtige straalstroom ontstaan lagedrukgebieden en soms stormdepressies.
Lagedrukgebied neemt in kracht toe
Het lagedrukgebied waaruit storm Ciarán is ontstaan, is met de straalstroom onze kant op gevoerd. Het krachtiger worden (uitdiepen) van lagedrukgebieden gebeurt op specifieke delen van de straalstroom. Bovenin de atmosfeer staat veel meer wind en wordt lucht door de straalstroom “weggehaald” als een soort afzuigkap of schoorsteen. Hierdoor komt aan de grond juist een tekort aan lucht omdat die naar boven wordt gezogen. Op de plekken waar de sterk zuigende werking van de straalstroom plaatsvindt ontstaan snel ontwikkelende lagedrukgebieden. Zolang er in de bovenlucht meer lucht wordt weggezogen dan aan de grond wordt aangevuld, blijft het lagedrukgebied sterker worden (uitdiepen) en gaat het steeds harder waaien. In sommige gevallen ontstaan dan ook stormdepressies. Dat is dus met Ciarán gebeurd. Op de weerkaart van morgenmiddag zie je Ciarán al liggen, ten zuidwesten van Ierland. De isobaren (lijnen van gelijke luchtdruk) liggen dicht bij elkaar en dat betekent dat er veel wind staat.
Hieronder zie je de kaart van de windsnelheden in de straalstroom op 10 kilometer hoogte op ongeveer datzelfde moment
De krachtigste stijgbewegingen zitten precies op de plek waar Ciarán op dat moment ligt. Dat wordt ook wel de linkeruitgang van de jet genoemd. Een lagedrukgebied dat precies op die plek onder de straalstroom ligt, kan heel snel uitdiepen waardoor een storm ontstaat, of in het geval van Ciarán, zich heel snel tot een hele zware storm kan ontwikkelen. En dat wordt dan weer een fast developing cyclone of bomcycloon genoemd.
Het zwaartepunt van storm Ciarán wordt woensdagavond/donderdag in Het Kanaal verwacht. De meeste wind (10, mogelijk 11 Bft) komt te staan aan de kusten van Bretagne en Normandië en in iets mindere mate aan de zuidkust van Engeland. Golven van 10 meter of meer zijn mogelijk aan de Franse kust. Ook wordt veel regen verwacht. Er staan vele weerwaarschuwingen uit voor wind, golven, overstromingen en schade. Ons land wordt naar verwachting niet getroffen door storm Ciarán. Daarbij moet wel gezegd worden dat zo'n snel ontwikkelende storm ook wel wat onzekerheid met zich meebrengt. En we krijgen er sowieso wel wat van mee: Het KNMI heeft Code Geel uitgegeven voor windstoten in ons land bij storm Ciarán. https://www.knmi.nl/nederland-nu/weer/waarschuwingen Hou morgen vooral de weerberichten in de gaten, want de storm hoeft maar 50 of 100 kilometer af te wijken van het voorspelde pad, en de weersituatie kan er heel anders uit zien.
De komende dagen blijft de straalstroom redelijk bij ons in de buurt liggen, en dat betekent dat we onstuimig en nat weer houden. Ook zaterdag gaat het weer hard waaien. De temperatuur ligt daarbij rond het gemiddelde voor deze tijd van het jaar.
