Schemering, dat betoverende moment tussen dag en nacht, heeft altijd al een bijzondere plaats ingenomen in de harten van mensen wereldwijd. Hoewel het een universeel fenomeen is, verschilt de ervaring ervan sterk afhankelijk van de locatie en het seizoen. Bovendien is het “gouden uurtje,” een specifieke periode binnen de schemering, een uniek moment voor fotografen en kunstenaars. Laten we dieper ingaan op de nuances van schemering en het gouden uurtje, en hoe deze wereldwijd variëren.
De schemering levert vaak de mooiste plaatjes op. Foto: Marinus de Keijzer, Beesd
Schemering
Schemering, ook wel bekend als twilight, is het tijdsinterval waarin de zon onder de horizon staat maar nog steeds licht verspreidt in de atmosfeer. Het wordt ingedeeld in drie fasen: burgerlijke schemering, nautische schemering en astronomische schemering. Deze fasen worden bepaald door de positie van de zon ten opzichte van de horizon.
1. Burgerlijke schemering: Begint wanneer de zon net onder de horizon is en eindigt wanneer deze 6 graden onder de horizon staat. Dit is het moment waarop buitenactiviteiten zonder kunstlicht nog steeds mogelijk zijn.
2. Nautische schemering: Loopt van 6 tot 12 graden onder de horizon. Hierin worden de eerste sterren zichtbaar, maar de horizon is nog steeds waarneembaar op zee.
3. Astronomische schemering: De zon staat tussen 12 en 18 graden onder de horizon. In deze fase wordt het volledig donker en zijn de zwakste sterren zichtbaar.
Het Gouden Uurtje
Binnen de burgerlijke schemering ligt het beroemde gouden uurtje, een periode waarin het licht warm, zacht en diffuus is. Deze tijdspanne wordt zeer gewaardeerd door fotografen en kunstenaars vanwege de gunstige lichtomstandigheden die het biedt.
- Ochtend: Het gouden uurtje vindt plaats net na zonsopgang, wanneer de eerste zonnestralen de atmosfeer verlichten.
Gouden uurtje tijdens zonsopkomst. Foto: Michel Looyenstein, Hazerswoude-Rijdijk
- Avond: Het gouden uurtje treedt op net voor zonsondergang, wanneer de zon laag aan de horizon staat en alles in een gouden gloed hult.
Gouden uurtje tijdens zonsondergang. Foto: Elize van der Werf, Zandvoort
Verschillen Wereldwijd
De ervaring van schemering varieert sterk afhankelijk van geografische locatie en seizoen. Hier zijn enkele opmerkelijke verschillen:
Poolgebieden
In de poolgebieden, zoals in het noorden van Noorwegen of het zuiden van Antarctica, ervaren mensen extreme variaties. Tijdens de zomermaanden is er een fenomeen bekend als de "middernachtzon" waarbij de zon nooit volledig ondergaat, en dus is er geen schemering. In de winter echter, blijft de zon onder de horizon voor maanden, resulterend in een langdurige schemering of zelfs permanente duisternis.
Tropen
In de tropische gebieden, zoals rond de evenaar, is de schemering kort en intens. De zon gaat hier vrijwel loodrecht onder, wat betekent dat de overgang van dag naar nacht snel plaatsvindt, meestal binnen 20-30 minuten. Deze snelle verandering zorgt voor spectaculaire zonsondergangen en schemeringen die vaak levendig van kleur zijn.
De schemer rond de evenaar is kort maar krachtig. Foto: Martijn Dorrestein, Lake Malawi
Gematigde Gebieden
In gematigde zones, zoals Europa of Noord-Amerika, varieert de lengte van de schemering sterk met de seizoenen. In de zomer kunnen schemeringen lang duren, soms meer dan een uur, wat zorgt voor langgerekte avonden. In de winter is de schemering veel korter, wat bijdraagt aan de lange donkere nachten.
Rond de langste dag van het jaar op het noordelijk halfrond, is er een grote variatie in de lengte van de schemer.
