Op 10 september valt de piek van het orkaanseizoen. Dat was dus gisteren en er was geen orkaan in zicht! Hoe komt dat en betekent het iets voor de rest van het orkaanseizoen?!

Het Atlantisch orkaanseizoen loopt jaarlijks van 1 juni tot en met 30 november. Dat is de periode waarin orkanen het vaakst voorkomen op de Atlantische Oceaan. Al kan het gebeuren dat ook buiten het seizoen orkanen ontstaan.

Septemberslaap

Waar september normaal gesproken het hoogtepunt van het orkaanseizoen is, lijkt het seizoen bijna in een septemberslaap gevallen te zijn die nog zeker enkele dagen kan duren. 

Een satellietbeeld van een deel van de Atlantische Oceaan op 10 september 2025. Hieruit is te zien dat er vrijwel geen tropische activiteit aanwezig is die zou duiden op mogelijke orkanen die kunnen gaan ontstaan. (Bron: NASA Worldview)

September heeft doorgaans de gunstigste omstandigheden voor orkanen om zich te ontwikkelen over het grootste gebied van de Atlantische Oceaan. Volgens de berekeningen van het National Hurricane Center (NHC) is 10 september de daadwerkelijke piek van het orkaanseizoen. 

Ook al in het verleden voorgekomen

Het is niet het eerste orkaanseizoen dat er op 10 september geen storm met een naam voorkomt. In de afgelopen 30 jaar was dat ook in de jaren 2000, 2014 en 2016 het geval.

Waarom zo rustig?

Er zijn meerdere redenen voor de stilte op de Atlantische Oceaan. Ten eerste stromen er grote hoeveelheden droge, stabiele lucht door de belangrijkste ontwikkelingsregio van de tropen (dus rond de evenaar), tussen Afrika en de Kleine Antillen. Droge lucht maakt het moeilijk voor onweersbuien om te blijven bestaan in de buurt van lagedrukgebieden. Zonder deze basiselementen, namelijk onweersbuien, kan er geen tropische storm ontstaan. En als er wat ontstaat, is de lucht te droog voor de buien om te gaan organiseren en eindelijk een tropische depressie of orkaan te gaan vormen. 

Verder heeft het ook met windschering te maken. Windschering is een verandering in de windrichting of -snelheid tussen verschillende hoogte of afstanden in de atmosfeer. (Meer weten van windschering kan via deze link.) Boven de ontwikkelingsgebied van orkanen in de Atlantische Oceaan en de Golf van Mexico, zijn er enkele hardnekkige windscheringplekken, dus delen waar de windschering relatief hoog is. Hier gaat het vooral om de verticale windschering, dus het verschil in windsnelheid tussen het wateroppervlak en op grote hoogte. 

Windschering heeft de neiging om onweersbuien te laten ontbinden of "weg te blazen" van een lagedrukgebied dat zich probeert te organiseren. Misschien is het ook handig om te weten dat een orkaan eigenlijk een diep lagedrukgebied is met daarin enorme roterende 'wolkenmuren'. Deze wolken zijn in feite zware buien die zijn gegroepeerd rond dit lagedrukgebied. Orkanen kunnen dus alleen vormen in een omgeving met weinig (verticale) windschering. 

Op dit moment is vooral in het zuidwesten van het ontstaansgebied de windschering hoger dan normaal. Dit is een van de regio's waar tropische stormen of orkanen vaak ontstaan in deze tijd van het jaar. 

En de rest van het orkaanseizoen?!

Daar kunnen we nog niet veel over zeggen. Gemiddeld ontstaan er van half-september tot einde november zo'n zes stormen en dan heb je ook natuurlijk uitschieters! In 2022 was er geen orkaan in augustus, maar toen september aanbrak, ontstond de ene naar de andere en waren er eindelijk zelfs nog 11 tropische stormen en orkanen tot eind november. 

Omdat er zo weinig orkanen zijn, behoudt de oceaan ook zijn warmte. Orkanen zorgen namelijk ervoor dat er koud water van dieper in de oceaan naar het wateroppervlak stroomt, waardoor het oppervlak afkoelt. Orkanen hebben deze warmte (een watertemperatuur van minstens 27 graden) nodig om te blijven bestaan en verder door te groeien. Dat het water zo warm blijft, betekent wel dat als de situatie verandert en er ontstaat een tropische storm, dat deze snel door kan groeien tot een orkaan en ook sterker zou kunnen worden. 

Heeft het gevolgen voor Nederland?

Tijdens het orkaanseizoen, kan zo'n storm eindelijk ook zijn weg als een ex-orkaan naar Nederland vinden. Denk bijvoorbeeld aan ex-orkaan Erin die enkele weken geleden warmte en buien meenam naar Nederland. Vooral in de maanden september en oktober komt het vaker voor dat zo'n storm "overleefd" en richting Europa trekt. Dat komt omdat het zeewater nog relatief warm is richting het noorden en vanwege de straalstroom die in het najaar sterker is, kunnen deze stormen naar Europa worden geblazen. 

Ex-orkaan Erin op 24 augustus 2025, op weg om in West-Europa warme dagen met stevige buien te brengen. (Bron: NASA Worldview)