Het is weer zover, de Perseïden passeren de aarde weer. Een jaarlijks fenomeen. Wat het zijn, wat hun oorsprong is en wanneer je ze het beste kunt waarnemen lees je in deze blog.
De basis: meteoroïden, meteoren en meteorieten
Meteoroïden zijn kleine hemellichamen die rond de zon draaien. Ze hebben verschillende afmetingen, van minder dan een gram tot ongeveer een meter in diameter. De allerkleinste meteoroïden worden micrometeoroïden genoemd. Sommige meteoroïden zijn zo groot dat ze zichtbaar zijn met een telescoop voordat ze de aardatmosfeer binnendringen. Deze worden planetoïden of asteroïden genoemd. Een groep meteoroïden die een gemeenschappelijke oorsprong heeft, wordt een meteorenzwerm genoemd.
Als een stukje ruimtesteen de dampkring binnendringt, ontstaat er een lichtflits die we een meteoor of vallende ster noemen. Soms is zo’n meteoor zo groot en helder dat hij een vuurbol lijkt, vooral als hij explodeert in de lucht. Een superbolide is een uitzonderlijke vuurbol die wel 100 keer zo fel schijnt als de maan.
Een meteoriet is een meestal grote meteoroïde die niet helemaal uiteenvalt en opbrandt in de dampkring, en dus op aarde terechtkomt, of een stuk ervan.
Perseïden
De Perseïden is een jaarlijkse meteorenzwerm die in augustus zichtbaar is vanaf de aarde. De meteorenzwerm is vernoemd naar het sterrenbeeld Perseus, omdat de meteoren lijken te komen vanuit dat deel van de hemel. De Perseïdenzwerm is elk jaar tussen half juli en eind augustus te zien met het hoogtepunt tussen 9 en 14 augustus.Ze zijn een van de bekendste en meest spectaculaire meteorenzwermen van het jaar, en worden vaak aangeduid als “tranen van Sint-Laurentius” omdat ze rond zijn feestdag (10 augustus) verschijnen.
Sterrenbeeld Perseus (Bron AlltheSky via Wikipedia)
De Perseïden-meteorenzwerm wordt veroorzaakt door de komeet Swift-Tuttle, die om de 133 jaar om de zon draait. Wanneer de aarde door de stofwolk van de komeet beweegt, botsen de stofdeeltjes met onze atmosfeer en veroorzaken ze een lichtspoor aan de hemel. Dit verschijnsel noemen we een vallende ster of een meteoor.
Schade door Perseïden
De Perseïden-zwerm bestaat uit kleine stukjes ruimtepuin, maar kan toch schade aanrichten. Zo werd in 1993 een dure communicatiesatelliet, de Olympus-1, geraakt door een meteoroïde van de Perseïden. De satelliet kostte ongeveer 725 miljoen euro en was vier jaar eerder gelanceerd door het European Space Agency. De botsing veroorzaakte een plasmawolk die een kortsluiting maakte in het hoogtecontrolesysteem van de satelliet. De satelliet kon nog gestabiliseerd worden, maar verloor al zijn brandstof en werd onbruikbaar.
Sindsdien worden satelliet operatoren gewaarschuwd voor meteorenzwermen, zodat ze hun satellieten kunnen beschermen. Ze kunnen hun satellieten verplaatsen of draaien, zodat ze minder kans hebben om geraakt te worden door een meteoroïde.
Wanneer en waar je moet kijken
De Perseïden zijn een van de bekendste meteorenzwermen die elk jaar rond half augustus te zien zijn. Ze zijn niet alleen zichtbaar op de dag dat ze hun hoogtepunt bereiken, maar ook enkele dagen ervoor en erna. Je hebt ongeveer 50% kans om meer dan 22 meteoren per uur te zien als je binnen 3,1 dagen van het maximum kijkt. Je kunt ook nog meteoren van deze zwerm herkennen tot 12 dagen voor of na het maximum, maar dan zijn ze veel minder talrijk. Elke dag dat je verder weg bent van het maximum, zie je ongeveer 40% minder meteoren. De Perseïden zijn erg snel en bewegen met ongeveer 59 km/s (dat is meer dan 200.000 km/uur) door de lucht. Je hebt geen speciale apparatuur nodig om ze te zien. Het enige wat je nodig hebt is een heldere hemel en een donkere plek. In de stad zijn er te veel lichten die je zicht belemmeren.
Als je de Perseïden wilt zien, is dit jaar 13 augustus de beste dag. Kijk dan rond 3:45 uur naar de oostnoordoostelijke hemel. Daar zie je de radiant, het punt waar de meteoren vandaan lijken te komen. De radiant staat dan hoog aan de hemel, op zo’n 59° boven de horizon. Je kunt dan per uur ongeveer 38–50 meteoren van deze zwerm tellen. Maar er zijn ook andere zwermen en losse meteoren actief. Dus als je een donkere en heldere plek vindt, kun je wel 48–65 “vallende sterren” per uur zien. In de stad zijn dat er veel minder, ongeveer een derde. De maan is bijna niet te zien, want hij komt pas om 2:25 uur op en is maar voor 10% verlicht. Geniet ervan zolang het kan, want om 5:45 uur begint het al licht te worden door de zonsopkomst.
Fotograaf: Hans Buls, Loon, 13 augustus 2021
Het weer
Het is een komen en gaan van wolkenvelden maar geen heel dik pakket. Kansen genoeg dus om de vallende sterren dit jaar te spotten.
Lees het meest actuele weerbericht hier.
