De afgelopen weken is het in Nederland regelmatig tot felle buien gekomen, waarbij soms ook (veel) onweer werd geproduceerd. Op sommige dagen ontvingen we bij Buienradar dan ook ontzettend veel foto's van deze buien en zelfs van bliksem. Dat konden we niet allemaal laten zien, dus in deze blog bespreken we een aantal foto's die ons opvielen.
De rolwolk
Bron: Hans Buls, Sleen (25 juli 2021).
In de blog van gisteren hadden we het al over de verschillende soorten wolken en dat er nog veel meer zijn. Een Arcuswolk is één van die wolken die we daar niet besproken hebben, maar die hierboven wel mooi te zien is! Een Arcuswolk staat ook wel bekend als een "rolwolk" en ontstaat door de interactie tussen koude lucht (dat in dit geval uit de onweersbui komt) en de warme lucht dat de onweersbui in wordt gezogen. Op de grens tussen die lucht ontstaat dus de rolwolk: die "kraag" van de onweersbui.
In het geval van de foto hierboven kunnen we ook spreken van een "Shelf cloud". Dit komt doordat we boven die kraag nog enkele laagjes (planken) zien. De Nederlandse vertaling is dan niet voor niets ook "plankenwolk".
"De bek van een Walvis"
Aan de voorkant van de Arcuswolk zoals hierboven, zie je vaak niet hoe de onderkant van die kraag eruit ziet. Maar zodra de rolwolk boven je hoofd hangt, is dat in veel gevallen een ander verhaal. Dan is soms een hele woelige lucht zichtbaar, en ook dat heeft weer een eigen naam: een Whale's Mouth. In het Nederlands kun je dat vertalen naar "de bek van een walvis" en dat heeft een reden: de wolk lijkt namelijk ook een beetje op de binnenkant van een walvisbek. Ook onderstaande foto is daar een uitstekend voorbeeld van.
Een "Whale's Mouth". Aan de linkerkant zie je een wat scherpere rand. Dat is de voorkant van de Arcus. Rechts zie je al de eerste regen van deze onweersbui verschijnen. Foto: Jan Simmes, Deventer (1 augustus).
Het hoedje van een wolk
Daarnaast is ook meerdere keren een wolk gezien en gefotografeerd die we Pileus noemen. Wanneer er opbollende stapelwolken zijn (stapelwolken die verticaal groeien), kan in sommige gevallen heel kort zo'n wolk bovenaan de stapelwolk verschijnen. Wanneer je zo'n wolk ziet, stijgt de bovenkant van de stapelwolk in een rap tempo en duwt het als het ware tegen een vochtige laag er net boven. In veel gevallen breekt de stapelwolk uiteindelijk ook door die lag en is de Pileuswolk alweer verdwenen. Je moet dus ook goed en vaak genoeg omhoog kijken, wil je de wolk zien. Maar als je de wolk dan ook ziet, lijkt het net alsof de stapelwolk een hoedje heeft.
(Houd er trouwens rekening mee dat bij het zien van zo'n Pileus wolk het een indicatie is dat een stapelwolk zich aan het doorontwikkelen is. Niet veel later kan het dus een bui en in sommige gevallen zelfs een onweersbui worden.)
Foto: Hans van der Roest, Hellendoorn (10 augustus).
Al met al zijn er dus genoeg wolkenformaties gezien bij de (onweers)buien van de laatste weken. In veel gevallen, zoals bij de titelfoto, is ook wel duidelijk dat het geen "blije" lucht is. Als je zulke wolken op je af ziet komen, is het misschien handig om een plek op te zoeken waar je kunt schuilen. Let wel op: mocht het onweren, ga dan niet schuilen onder bijvoorbeeld een boom. Het moet natuurlijk wel veilig blijven!
