Er trekken fikse buien over het land, soms ook met gedonder en gebliksem! Maar hoe ontstaat onweer eigenlijk? En wat moet je doen als je buiten ineens in een onweersbui terechtkomt?
Vocht en stijgende luchtbewegingen zijn de belangrijkste ingrediënten voor de vorming van onweersbuien. Stijgende luchtbewegingen ontstaan doordat de lucht aan het aardoppervlak warmer is dan de atmosfeer erboven. Warme ‘luchtpakketjes’ kunnen vanaf het aardoppervlak blijven stijgen zolang ze maar warmer, en dus lichter, zijn dan de omgevingslucht. In Nederland gebeurt dit meestal op lente- en zomerdagen met sterke instraling van de zon. Het aardoppervlak warmt dan sneller op dan de lucht erboven.
Bekijk de actuele onweerradar hier!
Met het stijgen koelt het vochtige luchtpakketje af en op een gegeven moment is het zo ver afgekoeld dat er condensatie optreedt: uit waterdamp vormen zich wolkendruppels. Een schapenwolk (officieel cumuluswolk) is geboren!
Bij voldoende warmte en vocht kan een schapenwolk uitgroeien tot een onweerswolk! Verder dan de tropopauze, op zo'n 10 km, groeit de onweerswolk trouwens niet. Daar zit een soort atmosferische 'deksel'; de temperatuur van de lucht neemt hier toe met de hoogte.
Als de stijgende luchtbewegingen sterk genoeg zijn groeit de cumuluswolk verder door. Wolkendruppels beginnen te botsen en te groeien, en op een gegeven moment worden de druppels zo groot dat ze uit de wolk (inmiddels cumulonimbus) vallen, we spreken van een bui. Niet alleen zijn er nu stijgende luchtbewegingen, met de regen komt er ook een koude, dalende luchtstroom op gang.
Dit is belangrijk voor het ontstaan van onweer, want de wolk heeft van onder naar boven een ladingsverschil. De stijgende lucht neemt negatief geladen deeltjes mee van de onderkant van de wolk en komt in contact met dalende, positief geladen lucht met een ontlading als gevolg: bliksem! Omdat licht sneller is dan geluid, volgt de donderklap pas enkele seconden later.
Ladingsverschillen tussen de onder- en bovenkant van de wolk in combinatie met dalende en stijgende luchtbewegingen doen de vonk overslaan.
Wat moet je doen als je buiten in een onweersbui terecht komt? Als er geen schuilplaats in de buurt is (kan ook gewoon je auto zijn!), maak je dan zo klein mogelijk en blijf uit de buurt van bomen of metalen hekken. Hurkend met de hakken tegen elkaar is de veiligste houding, mocht je getroffen worden is het pad van de bliksem door je lichaam is dan het kortst.
Dit is de veiligste houding als je noodgedongen buiten de onweersbui moet uitzitten. Maak je zo klein mogelijk en hakken tegen elkaar!
