In maart 2021 is op de Mauna Loa vulkaan op Hawaï een gemiddelde hoeveelheid van 417,64 parts per milion (ppm) CO2 in de atmosfeer geregistreerd. Het einde van de stijging is nog niet in zicht en meer koolstofdioxide-records zullen snel volgen ondanks de corona pandemie.
PPM
De CO2-concentratie wordt uitgedrukt in 'parts per million' oftewel ppm. 1 ppm CO2 betekent dat een miljoenste van de gasmoleculen, die in de lucht zweven, bestaat uit CO2. Dit klinkt als een verwaarloosbare hoeveelheid, maar CO2 is een belangrijk broeikasgas en zorgt voor een snelle opwarming van de aarde. In maart 2021 is de CO2-concentratie iets boven de 417 ppm. Met deze waarde is het zelfs 50% hoger dan voor de wereldwijde industrialisatie en daarmee de tijd voordat mensen grote hoeveelheden broeikasgassen de lucht in pompten. Inmiddels is in april zelfs de waarde van 420 ppm aantikt!
Mauna Loa
Sinds 1956 wordt de concentratie CO2 gemeten op de vulkaan Mauna Loa op het Amerikaanse eiland Hawaï. De plek bovenop de vulkaan op 3397 meter hoogte is hiervoor ideaal, omdat locatie ver weg ligt van grote continenten en op grote hoogte goed boven inversies uitsteekt. Soms worden metingen verstoord door kleine uitbarstingen van de vulkaan, maar deze kleine uitbarstingen zijn tot nu toe eenvoudig te corrigeren. CO2-concentratie Mauna LoaCO2-concentratie Mauna Loa.
Naast dat een stijgende lijn te zien is in de metingen, is het ook opvallend dat de CO2-concentratie ieder jaar een piek en een dal kent. Dit komt door de seizoenswisselingen. Op het noordelijk halfrond is meer land met bomen en planten te vinden. In de wintermaanden nemen bomen en planten op het noordelijk halfrond minder CO2 op, waardoor de CO2-concentraties in de atmosfeer toenemen. De jaarlijkse CO2-piek wordt doorgaans in april of mei gehaald. Op het moment dat de meeste bomen en planten in Siberië en het noorden van Amerika weer beginnen te bloeien wordt er weer tijdelijk meer CO2 uit de lucht opgenomen en daalt de CO2-concentratie. De verwachting is dus dat de CO2-concentratie ruim boven de 420 ppm uitkomt in mei 2021
Corona
De wereldwijde coronacrisis leek op het eerste gezicht een zegen voor het klimaat. De lockdowns die over de hele wereld werden afgekondigd, zorgden ervoor dat door bedrijven minder productie werd gedraaid en mensen bleven over het algemeen veel thuis. Alles bij elkaar zou dit voor het gevoel een enorme impact moeten hebben gehad op het energieverbruik en en daarmee op de uitstoot van broeikasgassen. Toch is het effect op de CO2-uitstoot maar minimaal. In de grafiek hieronder is duidelijk te zien dat de geregistreerde hoeveelheid CO2 op Hawaii maar nauwelijks onder doet aan de verwachtingen die men voor de coronapandemie had.
De CO2-concentratie op Hawaii van de afgelopen 2 jaar. (bron: MetOffice)
Energieverbruik stijgt
Het Internationaal Energie Agentschap (IEA) heeft onderzoek gedaan naar de CO2-uistoot. Daaruit blijkt dat de CO2-uistoot door het wereldwijde energieverbruik vorig jaar een enorme knauw heeft gehad. In 2020 werd bijna 6% minder CO2 uitgestoten dan in 2019 door de wereldwijd coronacrisis. De verwachting is dat dit effect dit jaar weer teniet wordt gedaan. Wereldwijd komt de economie weer op gang en, ondanks de investeringen in groene energie, stijgt de CO2-uitstoot door fossiele brandstoffen weer enorm. De verwachting van het IEA is dat 2021 een toename van bijna 5% kent in CO2-uitstoot ten opzichte van 2020. Een vergelijkbare stijging na de economische crisis van eind jaren '00.
Het energieverbruik stijgt weer en daarmee ook de uitstoot van CO2
China en kolen
Nu de economie in de wereld langzaam maar zeker weer op gang komt, stijgt het energieverbruik weer. De stijging van het energieverbruik wereldwijd wordt voornamelijk veroorzaakt door het gebruik van kolen. Het IEA verwacht een stijging van 4,5% wordt in het kolenverbruik. De verwachting is dat dit jaar wereldwijd meer kolen worden gebruikt dan voor de coronapandemie. In Europa en in de Verenigde Staten lijkt het gebruik van kolen wel af te nemen ten opzichte van pre-corona niveau. Daarentegen gebruikt China bijna 50% meer kolen. De stijging in energieverbruik is niet alleen zichtbaar bij fossiele brandstoffen. Ook bij de toename van duurzame energie loopt China voorop. Het land zorgt dit jaar waarschijnlijk voor bijna de helft van de toename van duurzaam opgewekte elektriciteit, gevolgd door de Verenigde Staten, Europa en India. De stijging in China is vooral te danken aan de adequate aanpak van de coronacrisis. Het land heeft relatief kort in een lockdown gezeten, waardoor de economie snel weer aantrok en de energieconsumptie toenam.
Toekomstverwachting
Al met al zijn de huidige ontwikkelingen niet hoopgevend om de opwarming van de aarde een halt toe te roepen. De hoeveelheid CO2 in de atmosfeer blijft ook dit jaar gestaag doorstijgen. In 2005 is uit onderzoek gebleken dat bij een concentratie van 550 ppm CO2 de aarde 2 graden zou zijn opgewarmd ten opzichte van van de wereldwijde temperatuur in 1990. Wereldleiders hebben enkele jaren geleden in het klimaatakkoord van Parijs afgesproken dat de opwarming van de aarde sowieso onder de 2 graden moet blijven. Dus moeten ook de concentraties CO2 onder de 550 ppm blijven. De 550 ppm lijkt nog ver weg, maar wereldwijd wordt ieder jaar nog steeds meer en meer CO2 uitgestoten. De verwachting is, als er niks veranderd, dat de de CO2 -grens van 550 ppm al ruim voor 2070 op Mauna Loa overschreden wordt. Een zorgelijke ontwikkeling.
