Oktober 2024 was een bijzondere maand. Qua gemiddelde zijn er niet echt records gebroken. Wel kwamen er meerdere merkwaardige fenomenen en weersituaties langs. Laten we even terugblikken op de afgelopen 31 dagen.
Droog, maar niet droogste
In de gehele maand oktober viel landelijk gemiddeld 52 mm neerslag. Dat is 30% minder dan het langjarig gemiddelde van 75 mm. De maand is dus vrij droog verlopen. De meeste regen viel op 9 oktober in Zuid-Limburg toen ex-orkaan Kirk langs trok met tussen 30 en 50 mm regen.
Vorig jaar oktober was het een compleet ander verhaal: toen was oktober namelijk kletsnat! Er viel bijna dubbel de gemiddelde maandhoeveelheid aan regen. Daarentegen waren er al een aantal oktobermaanden met weinig of geen neerslag op meerdere stations.
Erg zacht
De afgelopen maanden (eigenlijk al meer dan een jaar) ging het vaak over de té hoge temperaturen. Afgelopen oktober komt hierbij op de lijst: het was namelijk erg zacht. Gemiddeld kwam de temperatuur uit op 12,1 graden tegen een klimaatgemiddelde voor oktober van 10,9 graden. Daarmee was het de derde te warme (zachte) maand op een rij. De hoge gemiddelde temperatuur kwam vooral door de zachte nachten. Gemiddeld kwamen de minima voor oktober 2024 uit op 8,0 graden tegen 7,1 graden normaal. In zijn geheel was het niet echt heel bijzonder zacht: in het verleden waren er maar liefst 12 oktobermaanden warmer dan afgelopen oktober.
Gemiddeld gezien gaat oktober altijd gepaard met landelijk twee warme dagen. En deze oktober was het ook raak! Op 16 en 17 oktober werd het in De Bilt 20,4 en 20,0 graden respectievelijk. Verder landinwaarts kwam het tot een drietal warme dagen. Ook op 25 en 26 oktober was het erg zacht met op 26 oktober in Maastricht zelfs 23,0 graden! Dat was de hoogste temperatuur van de maand. Hoe bijzonder warme dagen in oktober zijn, lees je in de blog van 16 oktober. Verder was er geen enkel dag in oktober waar de maximumtemperatuur onder de 10 graden bleef.
Het was echter niet de hele tijd zacht. Vooral de eerste helft van de maand verliep wat frisser dan gemiddeld. En er waren enkele koude nachten. Halverwege oktober kwam het 's nachts tot de eerste lokale vorst van dit seizoen. In De Bilt is het de gehele maand niet onder het vriespunt gekomen. De laagste temperatuur was op 5 oktober toen het 's nachts 0,9 graden werd.
Zonnig
Als je kijkt naar de afgelopen dagen, krijg je zeker niet het gevoel dat het erg zonnig was, maar dat is toch het geval! In oktober 2024 was de zon namelijk 126 uur te zien. Dat is niet veel meer dan het langjarig gemiddelde van 120 uur. In het noordwestelijk kustgebied was het met ruim 130 zonuren iets zonniger dan in het zuidoosten waar de zon zo'n 105 uur te zien was.
Bijzondere dagen
Oktober 2024 ging gepaard met meerdere (weer)fenomenen. Twee ex-orkanen zorgden voor warm, nat en/of winderig weer in Nederland. Eerst kwam ex-orkaan Kirk op bezoek. Dat gebeurde in de tweede week van oktober. De verwachting was eerst erg onzeker, maar eindelijk is ex-orkaan Kirk op woensdag en donderdag (9 en 10 oktober) ten zuidoosten van het land getrokken. Wel viel er veel neerslag in Limburg en vooral langs de kust stond er soms flink wat wind, maar in Nederland is het tot geen storm gekomen.
De volgende ex-orkaan kwam een week later op bezoek. Ex-orkaan Leslie zorgde vooral op woensdag 16 oktober en donderdag 17 oktober voor nazomerweer in Nederland. Op allebei dagen werd het landelijk een warme dag met 20 graden of meer in De Bilt. Hoe ex-orkanen de Nederlandse herfst beïnvloeden, lees je via deze link.
De maximumtemperaturen van woensdag 16 oktober en donderdag 17 oktober. Allebei dagen waren landelijk een warme dag.
Ook is in onze omgeving de eerste stormnaam van dit seizoen, Ashley gebruikt voor een stormdepressie die op 20 en 21 oktober noordoostwaarts over Schotland trok. In Nederland kwam het tot geen storm, maar het was wel bewolkt, regenachtig en zacht.
Oktober kende ook andere weerfenomenen...
Er was vaak spraken van mist en tijdens één van de mistige ochtenden is zelfs een mistboog gespot!
De laatste dagen van oktober ging onder invloed van een hogedrukgebied. Een hogedrukgebied dat zo lang boven een bepaald gebied blijft hangen, noemen we een blokkade. Het zorgt onder andere dat storingen niet of nauwelijks het land kunnen bereiken, waardoor het weerbeeld dagenlang hetzelfde kan blijven. Dit hogedrukgebied leverde vaak grijze dagen op, maar niet genoeg om van oktober 2024 een sombere maand te maken.
In zijn geheel was oktober 2024 net iets zonniger dan gemiddeld
Ook in de astronomie waren er bijzondere fenomenen, bijvoorbeeld de komeet Tsuchinshan-ATLAS! Deze komeet is pas recent ontdekt, namelijk begin 2023. Er is ook een kans dat komeet Tsuchinshan-ATLAS uit het zonnestelsel wordt geslingerd, wat betekent dat het dan nooit weer zijn baan rond de zon gaat volgen en nooit weer vanaf de aarde met een telescoop of het blote oog te zien zal zijn. De komeet was sinds begin oktober zichtbaar(der) geworden: eerst aan de ochtendhemel en later in oktober aan de avondhemel. Opklaringen waren helaas maar zeldzaam, waardoor de komeet niet vaak te zien was. Eindelijk is het toch een aantal avonden en nachten gelukt. Vooral maandagavond 14 oktober was deze komeet goed te zien!
De volle maan van oktober was ook een bijzondere maan. Het was namelijk de grootste supermaan van dit jaar. En omdat het de eerste volle maan ná de herfstnachtevening (herfstequinox) was, heet het de Jagersmaan, oftewel de Superjagersmaan.
Op deze foto is de Superjagersmaan te zien met aan beide kanten een 'bijmaan'
En vergeet niet van het prachtige noorderlicht!
Al met al was afgelopen oktobermaand toch weer bijzonder! Hoe november gaat verlopen, is nog even afwachten, maar behalve voor de eerste dag, start november 2024 met droog weer en vooral op zondag en maandag veel ruimte voor de zon. Daarna neemt de bewolking toe. Verder blijven de maxima rond of net boven het langjarige gemiddelde schommelen. Wel verlopen de nachten een fractie kouder met soms (lokaal) zelfs kans op lichte vorst en vorst aan de grond.
*In deze blog wordt met normaal of met langjarig gemiddelde bedoelt het langjarig gemiddelde over het tijdvak 1991 t/m 2020.
