Het is bijna niet voor te stellen na alle regen van de afgelopen periode, maar er zijn nog plaatsen in Nederland waar het te droog is. Maar om uit te leggen hoe dat zit, heb je even wat meer achtergrondinformatie nodig. Dus hier gaan we…
Ben Saanen, Thorn, 24 december 2022.
Als we over droogte spreken kijken we naar meer dan alleen de afwezigheid van neerslag. Droogte ontstaat niet in één dag en verdwijnt ook niet in één dag. De impact van een tekort aan regen is onder andere afhankelijk van hoe lang het minder regent dan gebruikelijk.
Meteorologische droogte
Kortdurende droogte wordt ook wel ‘meteorologische droogte’ genoemd. Als het enige tijd minder dan de normaal regent of droog is, ondervinden met name in de zomer planten stress. Het gras wordt bijvoorbeeld geel.
Hydrologische droogte
Duurt de droogte langer, dan heeft dit invloed op bijvoorbeeld de grondwaterstand en afvoer van rivieren. Dit wordt ook wel ‘hydrologische droogte’ genoemd. Tijdens het groeiseizoen wordt er ook gesproken van agrarische droogte.
Agrarische droogte
Als het neerslagtekort erg groot is neemt ook de hoeveelheid water in de bovenste laag van de bodem sterk af. Dit water is belangrijk voor planten, aangezien zij daar het merendeel van hun vocht vandaan halen. Een groot neerslagtekort heeft daarom negatieve gevolgen voor landbouwproductie. De effecten van agrarische en meteorologische droogte kunnen worden beperkt door beregening. Wanneer er voldoende open water of grondwater beschikbaar is, kunnen landbouwers hiermee hun gewassen irrigeren om de droogteschade te beperken.
Droogte is dus meer dan alleen droog weer dat optreedt bij afwezigheid van neerslag. Droogte is het resultaat van weinig neerslag in combinatie met een hoge verdampingsvraag vanuit de vegetatie. Hierdoor droogt de bovenste laag van het aardoppervlak waarin planten wortelen uit, het grondwater daalt en daarmee ten slotte de voeding van sloten, beken en grotere waterlopen. Om goed inzicht te krijgen in hoe droog het daadwerkelijk is, zijn lange tijdreeksen van metingen, liefst voor een meetperiode van 25 à 30 jaar cruciaal.
De situatie nu
Zoals gezegd is het na alle regen van de afgelopen periode bijna niet voor te stellen dat het ergens in Nederland nu nog droog is. Als je puur naar de afgelopen maand kijkt laat de kaart zien dat het behoorlijk nat is.
Droogte afgelopen maand. Bron: KNMI
Maar kijk je naar een periode van 6 maanden dan zie je dat het in de oostelijke helft van het land op veel plaatsen nog droog is. 
Droogte nu in Nederland over de afgelopen 6 maanden. Bron: KNMI
Droogtegrafiek van Twente van de afgelopen 6 maanden. Bron: KNMI
Droogtemonitor
Vanaf 1 april houdt het KNMI de droogtemonitor weer bij. Op deze pagina staat informatie over neerslag en verdamping. In het najaar wordt de potentiële referentiegewasverdamping klein en is dan vrijwel altijd verwaarloosbaar ten opzicht van de hoeveelheid regen. Het potentiële neerslagtekort zoals berekend door het KNMI heeft dan geen toevoegde waarde meer in de droogtemonitoring. Om die reden wordt de berekening van het potentiële neerslagtekort en het doorlopend potentieel neerslagoverschot ieder jaar per 30 september gestopt.
Het neerslagtekort van afgelopen jaar. Bron: KNMI
Bronnen: KNMI en Droogteportaal
