De meeste mensen houden van zonnig weer: in de tuin, op het terras of op het water; een stralende zon maakt het voor veel mensen leuker. Vooral morgen is er, op wat sluierbewolking na, veel zon. En de zonkracht is met 6 en in Limburg 7 best hoog. En dat betekent goed smeren! Maar wat is eigenlijk zonkracht, en hoe schadelijk is zon voor je huid? in deze blog leggen we het uit.
Jaarlijkse cyclus
De aarde draait in 365 dagen en een beetje een heel rondje rondom de zon. Dat lijkt best langzaam, maar eigenlijk gaat dit met een snelheid van 30 kilometer per seconde, zo’n 108.000 kilometer per uur! Deze baan bezorgt ons de verschillende seizoenen. Dat komt doordat de aarde een beetje scheef staat. In de zomer staat de noordpool directer naar de zon gericht en in de winter is juist de zuidpool aan de beurt om meer zon te ontvangen. Als de noordpool naar de zon toe gedraaid is heeft ons land de hoogste zonkracht. Wij krijgen dan de meeste UV-straling van het jaar te verwerken. Het hoogtepunt daarvan ligt in de maand juni, als ook de dagen het langst zijn.
In de zomermaanden, en met name juni, staat de zon het hoogst aan de hemel en is de zonkracht ook het hoogst.
Zonkracht
Omdat teveel zonnestraling gevaarlijk kan zijn is er in Europa een schaal bedacht waarmee we die straling kunnen monitoren en ervoor waarschuwen. Dit is de UV-index. Bij een waarde van 0 is er geen zon en eigenlijk is er tot zonkracht 5 erg weinig aan de hand voor je huid. Vanaf zonkracht 5 wordt verbranden makkelijker. De maximale zonkracht in Nederland is ongeveer 8, op andere plekken op aarde, of in de bergen kan dit nog een stuk hoger liggen. Vandaag is er nog veel sluierbewolking, maar morgen komt de zonkracht af en toe uit op kracht 7, bijna maximaal dus. Dan is insmeren echt verstandig.
Met zonkracht 7 kun je al na 15 minuten verbranden als je je huid niet beschermt.
Bescherming
Je kan je huid op veel verschillende manieren beschermen tegen zonnebrand. De makkelijkste manier is natuurlijk om een beetje uit de zon te blijven. Ook kleding of een hoed helpt tegen verbranding, er is een reden dat de sombrero zo populair is in Mexico natuurlijk. Als je op het strand of in de tuin van de zon ligt te genieten wil je dat misschien niet met een hoed op, of in de schaduw. Dan is er gelukkig altijd nog zonnebrand crème. Die crème kan op twee manieren werken, de ene variant werkt als een soort spiegel op je huid die zonlicht weerkaatst. De andere variant is een soort stralingsfilter, de schadelijke straling bereikt je huid dan niet.
Soorten UV-straling
Een deel van de zonnestraling bestaat uit UV-straling, en dat kan schadelijk zijn voor ons. We maken onderscheid tussen 3 verschillende soorten UV-straling:
UVA straling is de straling die door het hele jaar heen het meest aanwezig is. Dit type straling dringt diep in de huid door en straalt ook dwars door wolken of glas heen. We voelen dat niet, maar hoge doseringen kunnen wel effect hebben op je gezondheid.
UVB straling is het type waar we bruin van worden. Deze straling gaat niet door glas e.d. heen en dringt ook minder diep in je huid door. Vooral in de zomer zorgt dit type straling voor problemen omdat er dan hoge doses van op aarde neerkomen. Hoe oppervlakkig deze straling ook op je huid komt, bij teveel verbrand je en is de kans op huidkanker aanwezig.
Dan hebben we nog UVC straling. Deze soort is niet erg belangrijk voor ons dagelijks leven. De ozonlaag houdt namelijk alle UVC straling tegen. Dat is overigens maar goed ook, want dit type straling is wel het gevaarlijkst mocht het met je huid in aanraking komen.
De drie verschillende soorten UV-straling en hun impact.
Zon op vakantie
Bij ons in Nederland ligt de maximale zonkracht dus op ongeveer 8. Dat is wel anders als we naar andere plekken over de wereld reizen. Dat heeft te maken met de stand van de zon, die bijvoorbeeld op de evenaar nog veel meer straling op het aardoppervlak schijnt. Daar wordt soms wel UV-kracht 15 gemeten! Ook in het Middelandse Zeegebied schijnt de zon feller dan hier. Daar komt zonkracht 11 of 12 af en toe voor. Aan de warme kusten is het dus zeker een goed idee om je flink in te smeren. Ook in de bergen komt vaak een hogere zonkracht voor, bij wintersport ben je misschien wel eens verbrand. Dat komt ook deels doordat sneeuw zonlicht weerkaatst, dan krijg je als het ware twee keer een dosis UV-straling op je huid.
De schaduw opzoeken is aan de Spaanse costa's soms geen slecht idee, de zonkracht is daar erg hoog. Foto: Tom Göttgens.
