Heb je wel eens gehoord van het Boomblauwtje, Bont Zandoogje of de Gehakkelde Aurelia, dit zijn allemaal vlinders. Van 11 tot en met 13 juli vindt weer de landelijke tuinvlindertelling plaats om een beeld te krijgen hoe het met de vlinders gaat.
Dagpauwoog (foto: Rob Beckers)
Vlindertelling
Tegenwoordig organiseert de Vlinderstichting iedere zomer de Tuinvlindertelling. Door dit te doen ontstaat er een beter beeld over hoe de natuur ervoor staat in de stad of in het dorp. Vlinders zijn heel gevoelig voor milieuvervuiling en klimaatverandering. Vlinders houden niet van koud, winderig en regenachtig weer maar van zon en warmte. Ze gaan pas vliegen als hun lichaamstemperatuur ten minste twintig graden is. Het weer van de afgelopen maanden zou de populatie van de vlinder goed moeten doen, maar daar gaat de vlindertelling wellicht meer licht op schijnen.
Citroenvlinder (foto: Elisabeth Hoekstra)
Het gaat niet goed met de vlinder
Tussen 1992 en 2024 zijn vlinderpopulaties gemiddeld met 56 procent afgenomen. De vlinderstand daalde voor het tiende jaar op rij, en bereikte in 2024 het laagste niveau sinds de start van de tellingen. De laatste jaren worden algemeen voorkomende soorten, zoals het Icarusblauwtje en het Groot Koolwitje, steeds minder waargenomen.
Afname dagvlinders sinds 1992
Er zijn meerdere factoren die een rol spelen bij de afname van vlinders. De belangrijkste oorzaak is het verlies en de versnippering van geschikte leefgebieden, zoals heide, open duinen en kruidenrijke graslanden. Daarnaast worden deze leefgebieden steeds minder geschikt voor vlinders, onder meer door toename stikstof. Hierdoor verdwijnen nectarplanten, waar vlinders in deze gebieden juist behoefte aan hebben. De laatste decennia komen daar klimaatverandering bij, met met meer weersextremen en ook verdroging. Ten slotte wijst wetenschappelijk onderzoek op het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen (gewasbeschermingsmiddelen) als een belangrijke oorzaak van de achteruitgang van vlinders. (bron: CBS)
Tellen
De telling begint dus morgen en er kan zo vaak geteld worden als je wilt vanuit je tuin of balkon. Je kan gebruik maken van de vlinderherkenningkaart (zie vlinderstichting.nl) Vorig jaar was dit de top 5.
- 1. Atalanta
- 2. Klein Koolwitje
- 3. Dagpauwoog
- 4. Bont Zandoogje
- 5. Citroenvlinder
Atalanta op 1 (foto: Marinette Raaijmakers)
Vlinders in de tuin aantrekken
Als je meer vlinders naar je tuin wilt lokken weet dan dat ze leven van nectar, vooral de vrouwtjes hebben dit nodig om eitjes aan te maken. Favoriete vlinderplanten zijn:
- Winterhei (Erica carnea) bloeit dec.-april
- Gelderse roos (Viburnum opulus) bloeit mei-juni
- Judaspenning (Lunaria annua) bloeit mei-juli
- Kattenkruid (Nepeta faassenii) bloeit juni-aug.
- Lavendel (Lavandula angustifolia) bloeit juni-aug.
- Beemdkroon (Knautia arvensis) bloeit juni-okt.
- Vlinderstruik (bij voorkeur steriele cultivar die niet uitzaait, zoals Buddleja 'Argus White' of Buddleja 'Argus Velvet') bloeit juli-okt.
- IJzerhard (Verbena bonariensis) bloeit juli-sept.
- Koninginnekruid (Eupatorium cannabinum) bloeit juli-sept.
- Hemelsleutel (Hylotelephium telephium, synoniem: Sedum telephium) bloeit aug.-okt.
- Herfstaster (Aster spec.) bloeit sept.-okt.
- Klimop (Hedera helix) bloeit sept.-dec.
Vlinders zoals Atalanta’s en dagpauwogen zijn ook dol op rottend fruit. Dan zijn er ook nog vlinders die een wat lugubere inname van voedsel hebben zoals de Grote Weerschijnvlinder die vocht opzuigt uit mest of dode dieren. Maar, zonder rups geen vlinder. Dus voor rupsen, en die hebben we wellicht liever niet in onze tuin, zijn ook speciale planten aanbevolen. Rupsen zijn erg kieskeurig en elke soort heeft zijn eigen plantenvoorkeur maar koolplanten, klimop, hulst, brandnetel, hop en heide behoren in ieder geval tot het menu. Ga in ieder geval niet met de gifspuit aan de gang want dan weet je zeker dat er geen vlinder in je tuin te vinden is.
Dagpauwoog op vlinderstruik (foto: Ton Wesselius)
Het weer werkt mee
Vlinders houden van zonnig weer. De komende dagen wordt het warm en vrij zonnig weer. Ook in het weekend is het meest droog en warm. Ideaal weer voor de tuinvlindertelling. Zondag neemt overigens wel de kan op enkele buien toe, maar van een verregende zondag is geen sprake. Dus pak je tuinstoel, ga van de vlinders genieten en ondertussen kun je ze tellen. De waarnemingen kun je doorgeven op tuintelling.nl.
De komende dagen zomers weer en vanaf zondag kans op een lokale bui.
