Misschien heb je er nog nooit van gehoord: isopreen. Wat is de relatie met de luchtkwaliteit? Wat is de invloed van klimaatverandering op deze stof? Moeten we alle eiken en populieren gaan vervangen vanwege deze stof? In deze blog proberen we daar antwoord op te geven.
Wat is isopreen
Isopreen behoort tot de biogene vluchtige organische stoffen ofwel gassen die bestaan uit moleculen van koolstof- en waterstofatomen. Isopreen is een stof die vooral door bomen en planten wordt uitgestoten en is verantwoordelijk van zo’n 70% van alle vrijkomende koolwaterstoffen in de atmosfeer, alleen de uitstoot van methaan door mens en dier ligt hoger. Isopreen produceren planten en bomen niet zomaar maar door deze stof te produceren beschermen ze zichzelf tegen stressoren zoals insecten en stijgende temperaturen.
Wat is het probleem met isopreen?
Door hogere temperaturen en zonnestraling wordt er door bepaalde bomen meer isopreen geproduceerd waaronder door populieren en eiken en dat leidt tot een verergering van de luchtvervuiling. Het zijn juist deze soorten die veel uitstoten in vergelijking met bijvoorbeeld esdoorns. Op zichzelf is isopreen geen vervuilende stof maar is zeer reactief waardoor het in combinatie met een andere stof een sterke invloed heeft op de luchtkwaliteit en daardoor ook op het klimaat. Isopreen heeft vooral een interactie met stikstofoxide wat in de lucht gebracht wordt door bijvoorbeeld auto’s, industrie en ook de landbouw. Door de reactie van stikstofoxide met isopreen ontstaat een giftig goedje namelijk ozon waardoor de luchtkwaliteit verslechterd en invloed heeft op de gezondheid dus als de lucht schoner is dan kan isopreen juist de luchtkwaliteit nog verder verbeteren. Een negatief effect van isopreen is ook nog dat het de levensduur van methaan (een broeikasgas waarvan bekend is dat het 25 keer krachtiger is dan CO2) verhoogt.
Zonlicht, hoge temperaturen zorgen voor meer isopreen die vervolgens een reactie aangaat met stikstofoxide en zo ozon vormt. (Bron: www.aeronomie.be)
Eiken, populieren, isopreen en koolstofdioxide
Er zijn twee conclusies die er ook al uit eerder onderzoek gevonden zijn. Eiken gaan minder isopreen produceren als de CO2 concentratie in de atmosfeer stijgt maar tempertuurstijging en zonlicht zorgt er weer voor dat de isopreenproductie toeneemt dus de vraag is: wat komt er onder de streep aan isopreen uit ? Uit nieuw onderzoek is gebleken dat het effect dat temperatuur heeft op de isopreenproductie groter is dan het effect van de afname van isopreen als de CO2 concentratie toeneemt in de lucht. Stel dat het in de zomer 35 graden wordt, en dat zal door klimaatverandering vaker gebeuren, dan stroomt als het ware de isopreen uit de boom. Uit een experiment met bladeren van populieren kwam naar voren dat als je deze bladeren blootstelt aan extreme temperaturen die 10 graden hoger lagen de isopreenproductie meer dan vertienvoudigd werd.
Populieren zorgen voor veel isopreen (foto: Ria Brasser)
Dus geen eiken en populieren meer?
Dat is een beetje kort door de bocht maar in een opwarmend klimaat is het misschien verstandig om vaker voor een ander soort boom te kiezen in geval van nieuwe aanplant in bijvoorbeeld park of plantsoen. Ook bomen, struiken en planten die stikstof uit de lucht halen kunnen een bijdrage leveren zoals de kastanje, vlinderstruik en haagbeuk maar nog beter is om de stikstofuitstoot te beperken (en niet alleen in de landbouw en veeteelt) zodat er minder ozon ontstaat.
Esdoorns produceren veel minder isopreen dan eiken en populieren (foto: Toos Peerlings)
