We horen het de laatste tijd steeds vaker: deze lente zou totaal bagger zijn qua weerbeeld! Tenminste, voor iedereen die zich had verheugd op zonnig, droog en warm weer. Want laten we wel wezen, voor de natuur was veel regen bijvoorbeeld erg welkom. Maar klopt het gevoel wat we hebben eigenlijk wel? Is deze lente inderdaad zo verschrikkelijk als soms geschetst wordt? “Vooral qua neerslag valt iets op” 

Zonuren

Laten we beginnen met het aantal zonuren deze lente. Dit zegt altijd veel over hoe men het weer ervaart. De temperatuur kan een paar graden lager of hoger liggen dan normaal, als de zon maar schijnt hebben de meeste mensen het gevoel dat het een mooie dag geweest is.

We zitten qua zonuren echter rond gemiddeld voor de tijd van het jaar! Oke, toegegeven, de maand maart was ietwat somber met 120 uren zon t.o.v. 145 uur zon normaal. Dit wordt gemeten door het gemiddelde te pakken van de 5 hoofdstations in Nederland (De Bilt, Vlissingen, Maastricht, Den Helder en Eelde, ook wel de L5 genoemd).

Figuur 1: Ook in De Bilt was het iets te somber, met 117 uur zon t.o.v. 139 uur zon normaal. 

April loopt tot nu toe echter op koers om gemiddeld te gaan verlopen qua zonneschijn. Tot nu toe heeft de zon namelijk 46% van de tijd dat ze kon schijnen geschenen, terwijl dit normaal over de gehele maand april 45% van de tijd is. 

Figuur 2: De zon scheen tot vandaag zo'n 46% van de tijd dat ze kon schijnen. Normaal is dat in de maand april 45%. Qua zonneschijn zitten we dus redelijk rond gemiddeld!

Zo somber is het niet

Kijken we naar de hele meteorologische lente tot nu toe (dus de periode van 1 maart t/m 21 april), dan staan we op plek 41 qua zonnigste lentes ooit gemeten. We meten dit al 123 jaar lang, dus dat betekent dat er 82 jaren zijn geweest die somberder zijn verlopen de eerste 52 dagen van de lente dan dit jaar. Dat valt nog best mee, toch?

Figuur 3: Een voorbeeld van een zeer sombere maartmaand in 2001... Toen scheen de zon slechts 17% van de tijd, dat is nog eens andere koek!

We zijn verwend de afgelopen jaren

Er valt echter iets op als we gaan kijken welke jaren er in de top 10 staan van zonnigste lentes t/m 21 april. De gehele top 10 bestaat uit jaren na 2000! Dat betekent dat we de afgelopen 23 jaar, maar liefst 10 keer een zeer zonnige lente meegemaakt hebben. Dat kan ons beeld van wat de lente eigenlijk “hoort” te zijn, wat vertekend hebben… Kun je nagaan hoe je opa en oma het vroeger gehad hebben, toen de lentes er veel vaker zo uitzagen als nu.

Figuur 4: De top 10 zonnigste eerste 52 lentedagen tot nu toe. De hele top 10 bestaat uit jaren na 2000, met vorig jaar als toppunt: toen scheen de zon maar liefst 403,9 uur tussen 1 maart & 21 april. 

Temperatuur

Dan de temperatuur. Maart dit jaar was vrij zacht, met 7,0 graden gemiddeld t.o.v. 6,5 graden normaal. Aan de temperatuur heeft het in die maand dus in ieder geval niet gelegen. April verloopt echter wel fris dit jaar. We zitten nu al 1,2 graden onder normaal en met de verwachting voor komende week erbij opgeteld, gaat april nog wel wat kouder eindigen dan dat.

Figuur 5: Deze aprilmaand verloopt tot nu toe iets te fris, wat vooral te danken is aan de koude periode begin april. De koude periode die momenteel voor de deur staat gaat echter ook zijn steentje bijdragen.

Deze aprilmaand was vroeger helemaal niet te koud

Dat is dus een domper, maar wist je dat we nog steeds gewoon op plek 44 staan wat betreft de hoogst gemeten gemiddelde temperatuur tot nu toe in april? In het huidige klimaat is deze aprilmaand dus te koud, maar vroeger zou deze aprilmaand gewoon te zacht zijn geëindigd. Er zijn tenslotte nog 79 jaren kouder verlopen dan dit jaar. Opnieuw de vraag: kun je nagaan hoe je opa en oma het vroeger gehad hebben in april.

Zo koud is het niet

Nemen we maart er trouwens nog even bij, dan zien we dat we nu op plek 27 staan van warmste begindagen van de lente ooit gemeten. Dat is vrij hoog in die ranglijst van 123 jaar, dus eigenlijk hebben we qua temperatuur ook niks te klagen. Zij het niet, dat we weer vaak verwend zijn de afgelopen jaren…

Figuur 6: Een voorbeeld van een aprilmaand waarin we extreem verwend zijn: 2020, midden in de coronapandemie. Meerdere dagen komen boven de 20 graden uit in De Bilt en de maand eindigt dan ook bijna 2 graden te warm.

Maar we hadden recent ook koude aprilmaanden!

Maar vergeet niet dat we ook recent frisse aprilmaanden gekend hebben! In 2016 viel er bijvoorbeeld met Koningsdag nog een dik pak sneeuw in de Ardennen en was het ook in Nederland guur met natte sneeuw die naar beneden kwam. 

Figuur 7: Koningsdag 2016! In Nederland was het toen waterkoud met hooguit wat natte sneeuw, maar iets hogerop in de Ardennen viel een dik pak sneeuw! 

Maar ook 2021 is een voorbeeld van een te koude aprilmaand. De temperatuur lag deze maand ruim 3 graden onder gemiddeld, dat is veel meer dan dit jaar! Toch zal dat jaar beter herinnerd worden, omdat toen ook de zon wat vaker scheen… Verder een opvallend detail: ook in deze aprilmaand kwam de temperatuur niet boven de 20 graden in De Bilt, net zoals dit jaar. Ook viel er een gemiddelde hoeveelheid neerslag.

Figuur 8: April 2021 verliep veel kouder dan deze aprilmaand: maar liefst 3 graden onder normaal! Toch zal deze niet zo herinnerd worden, omdat de zon vaker scheen.

Neerslag: zo nat is het wel!

Over neerslag gesproken: daar moeten we het even over hebben. Hier vallen namelijk een aantal zaken op! Zo verliep maart zeer nat, waardoor deze maand letterlijk in het water viel.

Figuur 9: Zoveel neerslag viel er deze maartmaand... Bijna 2x zoveel als normaal, wat een hemelwater! 

Ook in april zetten we deze trend voort, want nu al is er meer neerslag gevallen dan gemiddeld in De Bilt, en we hebben nog een aantal dagen april te gaan.

Figuur 10: Ook in april viel er tot nu toe al meer neerslag dan gemiddeld. April is normaal gesproken de droogste maand van het jaar, dus we gaan ook vrij snel over die grens heen als het een paar keer flink regent. 

Maar nu komt het: kijken we naar de hoeveelheid regen die er gevallen is van 1 maart t/m 21 april, dan staat dit jaar op plek 5! Dat is dus behoorlijk nat. Maar het kan natter…

Nog nooit zoveel uur geregend als dit begin van de lente

Kijken we naar de neerslagduur, dus de hoeveelheid uren dat het geregend heeft in Nederland, dan hebben we zelfs een absoluut record te pakken voor de eerste 52 dagen van de lente! Het regende namelijk al 150,3 uur, terwijl het jaar 1994 op plek 2 staat met 148,1 uur aan regen. Dat zou dus kunnen verklaren waarom men de start van de lente dit jaar als zo “slecht” ervaart: het regende gewoon een groot gedeelte van de tijd, en dat doet ook wat met de beleving van de mens.

Figuur 11: De top 10 van jaren met de meeste hoeveelheid uren dat er neerslag viel van 1 maart t/m 21 april. 2023 gaat aan kop, dus nog nooit eerder heeft het zoveel uur geregend in de eerste 52 dagen van de lente als dit jaar. 

Komende dagen niet veel beter “lenteweer” 

Het weer de komende dagen gaat in dat gevoel zo goed als zeker geen verandering brengen. De temperaturen gaan vanaf maandag fors naar beneden, totdat er nauwelijks zo’n 10 graden overblijft overdag. Ook kan er eens een enkele winterse bui vallen. Pas met Koningsdag lijkt de temperatuur weer uit het dal te klimmen, maar 12 graden is nog steeds ruim onder gemiddeld voor de tijd van het jaar, dat is namelijk 16 graden. 

Figuur 12: De meerdaagse verwachting voor de komende tijd. De temperatuur gaat zelfs verder omlaag en er zou een vlok natte sneeuw kunnen vallen uit een winters getinte bui. Het meest actuele en uitgebreide weerbericht lees je hier.