Actueel

De handschoenen kunnen uit de kast want het heeft voor het eerst deze herfst gevroren. Aan de grond kwam de temperatuur sinds 24 augustus al af en toe onder nul, maar nu heeft het ook op normale waarneemhoogte (1,5 m) gevroren. Op het KNMI-weerstation in Eelde daalde de temperatuur om 18:40 uur naar -0,1 graad en dat is uitzonderlijk laat. Gemiddeld vriest het op 21 oktober voor het eerst in ons land.

Vanavond vriest het voor het eerst op een officieel meetpunt op de normale waarneemhoogte van 1,5 meter. De laatste keer dat het vóór de zomer op normale waarneemhoogte vroor, was op 6 mei. Toen daalde de temperatuur in het Drentse Eelde tot -0,7 graden.

Vorig jaar kwam het op 15 oktober voor het eerst tot vorst in ons land. In 2023 moest tot 12 november gewacht worden en dat was ruim 3 weken later dan gemiddeld. In 2022 duurde het nog langer, namelijk tot 14 november. In 2018 kwam het tot vroege vorst op 29 september.



Recordvroeg
Recordvroege vorst na de zomer vond plaats in 1971, toen het in Deelen al op 15 september een beetje vroor met -0,1 graad. Een dag later werd het nog een stuk kouder met -2,4 graden in Winterswijk en -2,2 graden in Soesterberg. In De Bilt werd het -0,7 en daarmee noteerde ook het hoofdstation de vroegste officiële vorst ooit.

De meeste late vorst werd in juni gemeten, op 19 juni 1923 koelde het in Den Helder af tot -0,3 graden. Op 18 juni 1955 werd het in het Drentse Witteveen zelfs nog -0,8 graden. Zulke late nachtvorst is erg schadelijk voor de natuur.

December
Het kan ook anders, want in het jaar 2000 moesten we wachten tot 16 december, voordat het ergens in Nederland op een officieel weerstation tot vorst kwam. In het zuiden vroor het licht met -1,8 graden in Gilze-Rijen als laagste waarde. Een dag later kwam het in De Bilt tot de eerste officiële vorst, recordlaat.

Dit zegt overigens niets over het verdere verloop van de winter. In delen van het land was een dikke week later namelijk sprake van een witte Kerst!

Steeds later
De eerste vorst valt meestal in de tweede helft van oktober, in het huidige klimaat (1991 - 2020) gemiddeld op de 21e. Van 1961 t/m 1990 was deze gemiddelde datum overigens nog 15 oktober, dus de eerste vorst valt tegenwoordig later dan in de vorige eeuw. Dit komt door de klimaatverandering.

In het binnenland boven de zandgronden vriest het sneller dan pal aan zee. Zo valt de eerste vorst op Vlieland gemiddeld pas op 6 december. In Vlissingen is de vorstloze zomerperiode het grootst en vriest het gemiddeld pas voor het eerst op 12 december. Het winterjaar telt daar gemiddeld maar 21 nachten met vorst, terwijl de temperatuur langs de oostgrens in Twente maar liefst 67 keer onder nul duikt. Ook in duinpannen vriest het gemakkelijk.

De koude winter van 1917 telde de meeste vorstdagen in ons land. In het Drentse Eelde vroor het maar liefst 141 nachten! Het record voor De Bilt staat op naam van 1929, met 121 keer vorst in de winterperiode. Normaal telt het winterseizoen in De Bilt 53 keer vorst.

Nog een keer vorst?
Komende dagen blijft het vrij koud en kan het tijdens de nachten hier en daar licht vriezen. Pas als dit ook in De Bilt gebeurt, is sprake van de eerste officiële vorst in ons land. Later in de week wordt het nog wat kouder en kan het lokaal zelfs 5 graden vriezen. Ook neemt de kans op winterse buien toe.