De lente staat bekend om de groei en bloei van bomen, struiken en grassen. Prachtig natuurlijk al dat groen, maar voor veel mensen betekent dat ook onherroepelijk hooikoortsklachten. De klachten, zoals jeukende ogen en hoestbuien, worden veroorzaakt door stuifmeel of pollen.
Wat is pollen?
Bloemen, planten en bomen planten zich voort door middel van stuifmeel. Stuifmeel, ook wel pollen genoemd wordt in het bloeiseizoen aangemaakt door de mannelijke planten. Wanneer het pollen in aanraking komt met de vrouwelijke planten vindt de bevruchting plaats. Hoe het stuifmeel bij de vrouwelijke plant terecht komt? Het transport vindt plaats door insecten en/of door de wind.
Geen Saharastof, maar stuifmeel op de auto's. (Foto: Joost Mooij)
Hooikoorts
Tijdens het transport door de wind zweeft het stuifmeel of pollen vrijelijk door de lucht. Het stuifmeel wordt ongehinderd ingeademd door de mens en komt ook ongehinderd in de ogen. Pollen bevat eiwitten en sommige van deze eiwitten veroorzaken allergische reacties bij mensen (die daar gevoelig voor zijn). De hooikoortsklachten die ervaren worden lopen uiteen van tranende ogen, lopende neuzen, hoestsalvo’s tot vermoeidheid, concentratieverlies en verminderde alertheid.
Niet iedereen is allergisch voor pollen en ook niet alle planten geven allergene pollen af. Grassen veroorzaken overigens de meeste allergische klachten en daar komt de term hooikoorts vandaan. In het verleden werd namelijk de link gelegd tussen de jeukende ogen, geïrriteerde luchtwegen en het hooiseizoen.
't Gras groeit en bloeit (foto: Toon Boons)
Niet alleen grassen
Inmiddels weten we dat niet alleen de grassen allergeen pollen voortbrengen. Ook bomen en kruiden maken stuifmeel aan dat allergische reacties teweeg kan brengen, overigens verspreid over het jaar. Voorbeelden van bomen die allergeen pollen afgeeft zijn bijvoorbeeld de Hazelaar, Els en de Berk. Bij kruiden moet je denken aan de Bijvoet en de Ambrosia. In onderstaande pollenkalender kun je zien in welke periode welke boom of plant z’n pollen afgeeft.
Wat opvalt is dat een aantal bomen in het begin van het jaar al stuifmeel afgeeft en halverwege april beginnen de grassen stuifmeel af te geven. Hooikoortsklachten door stuifmeel van grassen komen zowel in de lente als zomer voor. 
Pollenkalender (bron: pollennieuws.nl)
Invloed van het weer
Hooikoortsklachten kunnen per dag verschillen en dat heeft alles te maken met het weer. Allereerst is de temperatuur van belang. Wanneer het bijvoorbeeld te koud is in het voorjaar, heeft geen enkele plant of boom "zin" om te bloeien. Dus wordt er ook geen stuifmeel aangemaakt. Wanneer echter lenteachtige temperaturen zich aandienen gaat het los! Zonlicht speelt daarbij een zeer belangrijke rol, aangezien het de groei en bloei sterk bevordert. Dus op een zonnige en zachte dag zullen de hooikoortsklachten toenemen.
De wind zorgt ervoor dat het stuifmeel loskomt van de planten en door de lucht zweeft. Is het windstil dan merk je dat de hooikoortsklachten gering zijn. Ook de windrichting is van belang. Bij een wind van zee, daar zijn immers geen grassen of bomen, is de hoeveelheid stuifmeel in de westelijke helft van het land aanzienlijk minder dan wanneer er de wind bijvoorbeeld uit het oosten waait.
Pollenproductie wordt beïnvloed door bovenstaande factoren.
Schoonspoelen
Tot slot nog regen. Op een regenachtige dag merkt menig hooikoortspatiënt dat hooikoortsklachten zijn afgenomen of er helemaal niet zijn. De regen spoelt namelijk de lucht schoon, waarbij het pollen neerslaat op de grond. Overigens zal aan het begin van een bui in de zomer of lente juist een piek waarneembaar zijn in de concentratie stuifmeel in de lucht. De eerste regendruppels brengen de bomen in planten namelijk in beweging, waardoor het stuifmeel juist in de lucht komt.
Tips
Een aantal tips om de blootstelling aan pollen te beperken:
- Plan buitenactiviteiten bij voorkeur ’s ochtends vroeg voor 10.00 uur; de hoeveelheid pollen is in de rustige atmosfeer nog redelijk beperkt. In de loop van de ochtend en overdag ontstaan door opwarming door de zon wervelingen in de lucht (ook meer wind) waardoor de hoeveelheid pollen op leefniveau toeneemt.
- Draag een zonnebril of sportbril om je ogen tegen pollen te beschermen.
- Smeer vaseline rond de neus zodat (een deel van de) stuifmeel blijft plakken.
- Zeelucht bevat weinig pollen; een dagje strand kan klachten verlichten.
- Ga wandelen als het net heeft geregend, dan is de lucht schoner dan voor de regen.
- Als je gevoelig bent voor graspollen, wandel dan bij voorkeur niet door weilanden en graslanden waar grassen staan te bloeien.
- Vakantieplannen: aan zee en in de bergen zijn de pollenconcentraties vaak lager, dan elders.
Om hooikoortsklachten te onderdrukken is medicatie verkrijgbaar. Raadpleeg uw huisarts of drogist hierover.
Vooruitzichten
De komende dagen is het de meeste tijd droog en is geregeld de zon te zien. Daarnaast staat vanaf dinsdag overdag een aardige wind, waardoor er redelijk veel stuifmeel in de lucht wordt geblazen. In het midden van de week gaat de temperatuur iets naar beneden en op donderdag is kans op wat regen. De hooikoortsklachten zullen dan iet afnemen.
Het uitgebreide weerbericht lees is hier en check de 5-daagse polenverwachting hier.
Redelijk veel pollen verwacht voor dinsdag. Wat verlichting aan de kust en op de Wadden door de zuidwestenwind.
Met dank aan: Pollennieuws.nl
