Het zuiden van Duitsland wordt getroffen door zware overstromingen veroorzaakt door langdurige en overvloedige regenval. Er zijn dammen doorgebroken, duizenden mensen geëvacueerd en hele dorpen staan onder water. Er zijn tot nu toe 2 doden gemeld. Waarom loopt het daar zo uit de hand? Wordt het nog erger en, komt al dat water via de rivieren deze kant op?
Foto: ANP
De foto's uit het zuiden van Duitsland spreken voor zich; dorpen die onder water staan, straten die veranderen in kolkende rivieren. Het speelt vooral in de deelstaat Beieren. Twee brandweermannen zijn omgeslagen met de rubberboot waarmee ze mensen probeerden te redden. Een van hen is verdronken, de ander wordt vermist. Ook werd het lichaam van een vrouw gevonden in de ondergelopen kelder van haar huis. 
De enorme hoeveelheid regen is deels toeval, maar heeft ook te maken met klimaatverandering. Op onderstaande weerkaart zien we de situatie van vandaag. Het grote neerslaggebied ligt precies boven de Alpen.
Dat dat neerslaggebied precies daar ligt, is grotendeels toevallig. Ook de omstandigheden in het gebied spelen mee; het is er vrij heuvelachtig, dus alle neerslag stroomt naar een aantal laag gelegen gebieden en uiteindelijk naar rivieren.
Maar dat het zo langdurig en veel regent, heeft wel te maken met de opwarming van het klimaat. Want warmere lucht kan meer vocht bevatten. En dat betekent dat er meer vocht voorhanden is om als regen naar beneden te komen. Daardoor wordt de neerslag ook heftiger. En er speelt nog iets anders; de verzwakking van de straalstroom. Dat is een krachtige rivier van wind op zo'n 10 kilometer hoogte. De energie van de straalstroom komt uit het temperatuurverschil tussen de Noordpool en de Evenaar. Door klimaatverandering warmt de Noordpool op. En daardoor neemt het temperatuurverschil met de evenaar af. Er is dus minder energie voor de straalstroom beschikbaar, waardoor de straalstroom op momenten sterk verzwakt. Door die verzwakking kunnen lagedrukgebieden lang op een plek blijven liggen en dus kan er veel neerslag in een klein gebied vallen.
Foto: Getty Images
En dan de belangrijke vraag: Komt al dat water hierheen? Nou, een beetje, maar zeker niet alles. Want ook in Nederland zal het waterpeil van de rivieren de komende dagen verder stijgen. Waarschijnlijk zullen uiterwaarden onder gaan lopen. Mogelijk moet vee daar weggehaald worden en misschien moeten er ook wel campings worden ontruimd. Maar van alle regen die in Zuid-Duitsland is gevallen, kwam maar een klein deel terecht in het stroomgebied van de Rijn. Verreweg de meeste regen viel in het stroomgebied van de Donau en een aantal zijrivieren. En dat betekent dat het meeste water afgevoerd gaat worden naar het oosten, richting de Zwarte Zee. Dat betekent dat Oostenrijk, Slowakije en andere voormalige Oostbloklanden mogelijk met wateroverlast te maken kunnen krijgen.
Voor Zuid-Duitsland zelf is er overigens wel wat verlichting, zien we op de weerkaart van morgen.
Het neerslaggebied trekt verder naar het oosten. Dat betekent een aantal (vrijwel) droge dagen en dus zal het water zakken. Maar het regengebied blijft boven het stroomgebied van de Donau liggen. En dat betekent dat landen in Oost-Europa naast het water dat via de Donau uit Zuid-Duitsland en Oostenrijk komt, er ook nog meer hemelwater bij krijgen. Het is dus nog niet gedaan met de wateroverlast in Europa.
