Over enkele dagen is het weer zover: het begin van de Hondsdagen! Het heeft niets te maken met hondenweer, maar liever juist het tegendeel: het staat namelijk bekend als de warmste periode van de zomer en dat gaat vaak gepaard met veel zon in deze tijd van het jaar.
De naam Hondsdagen is gerelateerd aan het sterrenbeeld Grote Hond (oftewel, Canis Major). De helderste ster in onze nachtelijke hemel, namelijk Sirius maakt deel van dit sterrenbeeld. Als deze ster samen met de zon opkomt, start de Hondsdagen. Daarom heet het dan ook de Hondsdagen.
Foto van de helderste ster Sirius (deel van het sterrenbeeld Grote Hond) aan de linkerkant van de foto en rechts ervan (ongeveer in het midden van de foto) het sterrenbeeld Orion tijdens de Hondsdagen. (Archieffoto: Johan Klos)
Omdat de ster Sirius samen met de zon opkomt, is deze ster tijdens de Hondsdagen niet te zien aan de nachtelijke hemel. Pas vanaf ongeveer 25 augustus is Sirius aan de nachtelijke hemel weer zichtbaar. De beste tijd om Sirius in Nederland te zien is tijdens de wintermaanden.
Er zijn verschillende mythes van Orion, Sirius en Canis Major. In de Griekse mythologie wordt Orion, de jager, per abuis gedood door zijn geliefde, Artemis. Hierdoor was ze zo bedroefd dat ze Orion als sterrenbeeld aan de hemel heeft gezet met zijn trouwe jachthond, Sirius naast hem. Dan kon ze hem altijd blijven zien. Er is ook een mythe waar Canis Major het hond, Laelaps vertegenwoordigt dat een cadeau van Zeus aan Europa was. Er zitten nog meerdere verhalen achter deze twee sterrenbeelden. Maar vandaag houden we het bij de Hondsdagen...
Volgens sommige bronnen zijn de Hondsdagen van ongeveer 20 juli tot 20 augustus, maar deze data staan niet vast. Soms is het wat eerder en soms weer wat later. Dat komt omdat een jaar niet precies 356 dagen lang is, maar ongeveer 365,25 dagen. Uiteraard is er elke 4 jaar een schrikkeljaar om voor de extra 0,25 dag op te maken. Maar dat betekent ook dat de ster Sirius ieder jaar op een andere dag opkomt en dan altijd voor de eerste keer rondom 20 juli.
In sommige landen zijn de Hondsdagen niet echt meer gelinkt aan het sterrenbeeld Grote Hond en de opkomst van de ster Sirius. Het is misschien waar deze dagen hun oorsprong van hebben, maar over de jaren heen heeft de term Hondsdagen de volgende betekenis gekregen: het heetste en meest oncomfortabele deel van de zomer op het noordelijk halfrond. Denk hier aan warme, benauwde, zomerse of tropische dagen. Daardoor starten de Hondsdagen op sommige plaatsen zelfs zo vroeg als 3 juli.
Afgelopen maandag was bijna een 'Hondsdag'. Het was op veel plaatsen zomers warm en het voelde benauwd aan. In de avond trokken er enkele buien over. (Foto: Janneke Middendorp, Monster)
Het weerbeeld rond de Hondsdagen kenmerkt zich dus aan warm, vochtig, benauwd en broeierig weer. Klimatologisch gezien is het in Nederland de warmste periode van het jaar en dus is de kans op hitte tijdens de Hondsdagen in Nederland het grootst.
De rest van de week staat dit weertype dan ook op de kaarten. Het wordt warmer en het blijft vrijwel overal droog. Op vrijdag en zaterdag wordt het plaatselijk zelfs tropisch warm (dus 30 graden of meer)! Daarbij voelt het vooral op zaterdag benauwd aan, vanwege de hoge luchtvochtigheid. Later op zaterdag trekken er onweersbuien over het land. Deze buien blazen ook de warmte uit de lucht, want op zondag is het duidelijk minder warm.
Vanaf zondag blijven de temperaturen overdag rond of net onder het langjarig gemiddelde van 22 graden schommelen. Daarna (rond eind volgende week) zou het misschien weer eens 25 graden kunnen worden, maar dat gaat gepaard met veel onzekerheid.
De pluim van de komende periode. Tot en met zaterdag wordt het warmer, maar daarna keldert de temperatuur en wordt het misschien nog 22 graden overdag. Pas eind volgende week wordt het weer wat warmer. (Bron: ECMWF/KNMI)
