De luchtdruk boven Nederland is met 1030 hPa relatief hoog en dat is niet zo gek, want er ligt namelijk een hogedrukgebied in de buurt. Vaak betekent dat zonnige dagen. Maar dat is niet altijd het geval.
Rond een hogedrukgebied beweegt de lucht met de klok mee en vanwege de positie van deze hoog boven Schotland, krijgt Nederland dan te maken met een noordelijke stroming.
Een noordelijke stroming betekent dat de lucht zelf aan de koele kant is en dat merken we aan de temperaturen! Want deze week liggen ze namelijk enkele graden onder de gemiddelde waarde van 16 graden voor deze periode.
Maar wat precies is luchtdruk?
Luchtdruk is de kracht die de lucht (in de atmosfeer) op de aarde uitoefent en die bestaat vanwege de zwaartekracht van de aarde. Voor het gevoel heeft lucht geen of nauwelijks gewicht (1 liter lucht weegt maar 1,3 gram). Maar als het gaat om grote hoeveelheden zoals in de atmosfeer, heeft lucht wel degelijk gewicht. Lucht kan dus ook behoorlijk druk uitoefenen.
De druk van lucht varieert per plaats en moment. Luchtdruk wordt overigens gemeten met een barometer. De gebruikelijke eenheid van luchtdruk als het komt bij de atmosfeer is hectopascal (hPa) of millibar (mbar).
Wereldwijd ligt de luchtdruk meestal tussen 940 en 1060 hPa. In de kern van een orkaan kan de luchtdruk dalen tot onder de 900 hPa. De hoogste luchtdruk ooit in Nederland gemeten door het KNMI is 1050,0 hPa, op 26 januari 1932 in De Bilt. Wereldwijd staat het luchtdrukrecord op 1084,4 hPa op 19 december 2011 in Tosontsengel in Mongolië (bron: KNMI).
Hoge druk, altijd mooi weer?!
Foto: Erica van Leeuwen-de Bruijn (Kloetinge)
Op de klassieke barometers staat vaak bij de hoge drukwaarden de term: "mooi weer". En bij mooi weer denken de meeste mensen toch aan een zonnig weertype. Bij lagedrukgebieden staat er weer de term "onbestendig weer". Dat komt omdat er bij lagedrukgebieden sprake is van stijgende lucht en daarmee vorming van wolken, buien en regengebieden. Bij hogedrukgebieden is weer sprake van dalende luchtbeweging (subsidentie), uitdroging van lucht en vaak weinig wolken. "Mooi weer" dus.
Het verschil tussen hoge- en lagedruk: hogedruk gaat gepaard met dalende lucht en dus vaak droog en zonnig weer, terwijl lagedruk gepaard gaan met stijgende lucht, wolkvorming en mogelijk regen of buien.
Maar soms is het juist weer erg grijs al is er een hogedrukgebied in de buurt. De dalende luchtbewegingen bij hogedrukgebieden stagneren veelal op een hoogte van 1 tot 1,5 km hoogte. Boven die hoogte is de lucht normaal gesproken droog en zonder wolken. Rond het niveau waar de lucht stopt met dalen, vormt zich een warme luchtlaag (in de weerkunde genoemd een inversie). Dat werkt als een deksel op de atmosfeer en onder die deksel kan zich nog aardig wat vocht ophopen. Vervolgens vormen zich daar dan wolken.
Inversie
Het hogedrukgebied boven Schotland zorgt voor een zwakke aanvoer van vochtige lucht boven Nederland. In die vochtige lucht komt ook bewolking onze kant op. Die bewolking ziet geen kans om op te lossen, omdat het hogedrukgebied als een soort deksel fungeert. Deze deksel heet een inversie. De bewolking zit als het ware gevangen onder die inversie.
Bij een hogedrukgebied daalt de lucht, waardoor er zich een deksel vormt, de inversie.
Daarnaast kan het zijn dat met een hogedrukgebied er toch overdag stapelwolken ontstaan. Deze stapelwolken botsen dan op die inversie en hierdoor smeren ze uit tegen de onderkant van die inversielaag. Een dag die zonnig begon kan dan vrij snel overgaan in een grijze, bewolkte dag.
Bij dalende luchtbewegingen spreekt men ook wel van subsidentie. De inversie wordt dan subsidentie-inversie genoemd. Hier smeren de stapelwolken tegen uit.
Momenteel ligt er met name boven de noordelijke helft van het land hardnekkige bewolking. De verwachting is dat deze wolken in de loop van de middag oplossen, maar tot nu toe verloopt dit proces wel iets traag.
Het satellietbeeld van 12:15 vandaag. In het noorden is er bewolking aanwezig en in de rest van het land is het zonnig. De bewolking in het noorden lost geleidelijk op.
Ook komt er vanuit het westen de volgende bewolking aan. Die trekt weer in de loop van vanavond over het land. De komende dagen blijft het dan ook overwegend bewolkt. Misschien vallen er op zaterdag zelfs een enkele bui, maar voor de rest blijft het droog en aan de koele kant voor de tijd van het jaar.
