In Nederland waait het vrijwel altijd. Deze week speelt de wind ook een hoofdrol. Maar hoe ontstaat wind eigenlijk?
Wat is wind en hoe ontstaat het?
Wind is eigenlijk niks anders dan verplaatsing van lucht van de ene naar de andere plaats. Op aarde is er altijd beweging in de atmosfeer. Dat komt door de aanwezigheid van lage- en hogedrukgebieden, maar hoe ontstaan die?
Heel simpel uitgelegd: door opwarming van het aardoppervlak door de zon wordt de lucht boven het aardoppervlak warmer. Warme lucht is lichter dan koude lucht en zal dus opstijgen. Er ontstaat dan een kolom aan warme lucht die omhoog gaat. Aan het aardoppervlak krijg je dan als het ware een tekort aan lucht, de luchtdruk daalt, het lagedrukgebied is geboren. De luchtdruk in de omgeving is nu dus hoger (hogedrukgebied) dan op de plaats van het lagedrukgebied. Omdat de natuur altijd naar evenwicht streeft, zal die dit luchttekort willen opheffen. Daardoor ontstaat dus een stroming van lucht van hoge naar lage luchtdruk. Dit noemen we wind. Zie figuur 1. Als over korte afstand een groot luchtdrukverschil ontstaat tussen een hoge- en lagedrukgebied, beweegt de lucht snel en dus waait het harder.
Figuur 1
Waarom houdt het zelden op met waaien?
Twee factoren zorgen ervoor dat er altijd beweging is in de atmosfeer. De ene is het temperatuurverschil tussen de evenaar en de polen en de andere de rotatie van de aarde. Die laatste heet het corioliseffect.
Het coriolisffect verklaart waarom luchtdeeltjes op aarde niet rechtstreeks van een hogedrukgebied naar een lagedrukgebied bewegen, maar altijd een afbuiging hebben naar links of rechts. Daarom cirkelt de lucht om een lage- of hogedrukgebied heen.
Windmetingen
Windrichting wordt met een windvaan bepaald en windsnelheid wordt met een anemometer (of windmeter) gemeten. De naam anemometer komt van het Griekse woord anemos dat wind betekent. Er zijn verschillende soorten anemometers, waarvan het molentje met halve bollen de bekendste is. De wind draait tegen de holle zijde van de bollen, waardoor het molentje om zijn as draait. Vervolgens wordt de draaiing van de as met een dynamo in een elektrisch signaal omgezet, wat uiteindelijk wordt omgezet in een windsnelheid.
Anemometer Foto: Stefan Kühn via Wikipedia
Een oude bekende windmeter zie je natuurlijk op het vliegveld: de windzak! Hoe strakker de zak staat, hoe krachtiger de wind. Een windzak geeft tegelijkertijd de windrichting aan. Andere windmeters zijn bijvoorbeeld een Ultrasone anemometer, een Thermische anemometer en een Schoepenrad.
Windzak
Windrichting
De wind wordt altijd benoemd aan de hand van de richting waaruit de wind waait. Dus betekent westenwind dat de wind uit het westen komt.Daarnaast wordt vaak verwezen naar een ruimende of krimpende wind. Tegenwoordig betekent ruimend dat de wind met de klok meedraait en krimpend dat de wind tegen de klok in draait. Als een depressie nadert op het noordelijk halfrond, krimpt de wind en is er slecht weer op komst.
Wet van Buys Ballot
Als je nu wilt weten waar het lagedrukgebied zich bevind als je buiten staat, kun je dit als volgt bepalen (op het noordelijk halfrond). Spreid je armen en ga met de wind in je rug staan. Het lagedrukgebied bevindt zich aan je linkerkant en het hogedrukgebied aan je rechterkant.
bron: natuurkunde.nl
Meer over de wind voor vanavond en de rest van deze week lees je in het weerbericht.
