Technisch kan het: Het weer beïnvloeden. We kunnen het laten regenen op een droge plek, of juist ergens anders laten regenen, zodat we mooi weer hebben op een plek waar we dat willen. Bijvoorbeeld tijdens een evenement. De wetenschap is er, en het wordt zelfs al af en toe gebruikt. Met wisselend succes overigens. Maar moet je dat eigenlijk wel willen, het weer proberen te veranderen? Nee, zeggen veel wetenschappers en meteorologen. Niet knutselen met het weer. In deze blog leggen we uit waarom we dat vinden.
Tijdens de Olympische Spelen van 2008 in China was het prachtig weer. In Beijing scheen de zon en was er geen wolkje aan de lucht. Net als in 2021 bij de viering van 100 jaar Chinese Communistische partij. In 2020 was er in het anders zo kurkdroge Dubai sprake van grote wateroverlast. De straten stonden blank en het openbare leven kwam tot stilstand. Maar dat was geen toeval. In al deze gevallen was dat weer kunstmatig gemaakt.
Benidorm, Yvonne Raphael
Hoe dan?
Daarvoor moeten we kijken naar de voorwaarden voor wolkvorming. Natuurlijk moet daarvoor voldoende vocht in de lucht aanwezig zijn. Maar dat is niet alles. Dat vocht moet zich namelijk ook ergens aan kunnen binden. Een microscopisch klein deeltje vulkaanas, roet, Saharastof of zelfs een zoutkristalletje uit de zee. Die deeltjes heten aerosolen. Hoe mee aerosolen er zijn, hoe meer kleine wolkendruppeltjes er kunnen ontstaan. Zijn er minder aerosolen, dan zijn er minder wolkendruppels, maar dan zijn ze wel groter. Als er helemaal geen aerosolen zijn, dan kunnen er geen wolken ontstaan. Overigens komt die situatie niet vaak voor.
Heiloo, Ries Rombouts
De techniek die gebruikt wordt om het weer te beïnvloeden, heet Cloud Seeding. Letterlijk vertaald het inzaaien van wolken. Daarbij worden kunstmatig aerosolen in de wolken gebracht. Dat kan door ze uit vliegtuigen uit te strooien, of door ze met raketten vanuit de aarde de wolken in te schieten. Daardoor kan het vocht in de lucht zich aan die aerosolen binden en krijg je wolkvorming of zelfs regen. En als er niet genoeg vocht in de lucht is, kun je ook nog proberen grote hoeveelheden verneveld water in de lucht te krijgen, bijvoorbeeld met sproeivliegtuigen.
Nadelen
Maar er kleven grote nadelen aan geo-engineering, zoals het beïnvloeden van weer en klimaat ook wel wordt genoemd.
Ten eerste weten we onvoldoende over de effecten van dat geknutsel. Weer en klimaat zijn hele complexe processen waarvan we veel, maar niet alles weten. Ook wij meteorologen merken nog weleens dat een hele kleine verandering in bijvoorbeeld temperatuur of luchtvochtigheid grote invloed op het uiteindelijke weer kan hebben. Als je nu aan één knop van het weer gaat draaien, weet je niet wat dat eventueel op een andere plek van dat delicate weer- en klimaatsysteem voor invloed heeft. In het voorbeeld van Dubai ging het al mis; er werd geprobeerd enige regen te maken, maar het werd een zondvloed met schade en overlast tot gevolg. Daarnaast is het klimaat door menselijk handelen al uit balans. Je loopt het risico het met dat geknutsel nog verder uit balans te brengen. Ook het gebruik van chemicaliën helpt daar niet bij. Er zit al (te)veel vervuiling in de lucht, en daar ga je dan nog eens vervuiling aan toevoegen. En niet zomaar vervuiling; in China gebruiken ze zilverjodide om het te laten regenen. Dat is puur gif dat huidirritatie en aandoeningen aan de slijmvliezen en luchtwegen kan veroorzaken. En alles wat je in de lucht brengt, komt vroeg of laat weer op de aarde terecht.
Zevenhuizen, Jolanda Bakker
Ten tweede ben je eigenlijk de gevolgen van klimaatverandering aan het bestrijden. Terwijl het beter en effectiever is om de oorzaken aan te pakken. Namelijk het gebruik van fossiele brandstoffen. In een petitie die ook ondertekend is door wetenschappers uit ons land, wordt gewaarschuwd dat sommige landen geo-engineering kunnen aangrijpen om minder of geen werk meet te maken van de afbouw van het gebruik van fossiele brandstoffen. En dan ben je eigenlijk verder van huis, ook al omdat je juist meer in plaats van minder vervuilende stoffen in de atmosfeer gaat brengen.
Vlist, Dilia van Zon.png
Het derde en laatste bezwaar gaat over het toezicht. Als je op één plek op aarde het weer beïnvloedt, dan kan dat wereldwijde gevolgen hebben. En wie bepaalt dan welk land waar op welke manier het weer mag beïnvloeden? In hele droge gebieden kun je het op één plek laten regenen, maar dat betekent dat die regen op een andere plek niet valt. In feite ontzeg je daarmee dus water aan anderen. Of kun je zelfs het water 'stelen' van een ander land. Nu al is water schaars in delen van de wereld. En dat wordt door klimaatverandering alleen maar erger. Er wordt zelfs rekening mee gehouden dat er in de toekomst oorlogen kunnen uitbreken om het schaarse water. Er zal dus een autoriteit moeten komen die gaat over de verdeling van water, en dus ook het vocht in de lucht.
Beusichem, Cynthia van Leusden
Dat alles leidt er toe dat wetenschappers en meteorologen tegen het gebruik van geo-engineering zijn. Wat overigens niet betekent dat er geen onderzoek naar gedaan mag worden, al bestaat daar verdeeldheid over. Sommigen zijn bang dat onderzoek onvermijdelijk leidt tot het gebruik van deze technieken. Anderen vinden dat onderzoek wel kan, maar dat het grootschalig gebruik van de technieken voorlopig verboden moet blijven. De discussie daarover zal voorlopig nog wel even doorgaan.
